تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئیختە
[[تو.]]
(س.) ١- ئەسپێکی گونیان دەرهێنابێ (خەساندبێتیان). ٢- (مج.) پیاوی غللوور و بە گوڕەگوڕ کە هەڵسوکەوتی بە ڕمبەڕمب و زرموکوت بێ. ٣- (نمف.) (ئیختە کراو)ە کە کورت بۆتەوە. *یەختە، ئێختە.
ئیخدان
ییخدانی ووشتر
ئیخفال
فریو، دەس خەڕۆیی، هەڵخەڵەتاندن، دەس خەڕەیی
ئیخفال بوون
[[عا.: ئیغفال +کو: بوون]]
(مست. لا.) فریو خواردن، هەڵفریوان. *(بک.) هاتنەخاپین
ئیخفال کردن
[[عا. کو.]]
ئیخلاس
دڵپاکی، ئەمەگ: پیرۆت بەئیخلاس کار دەکا، بۆ گەورەی خۆی بەئیخلاسە
ئیخلاس
[[=عا.: ئیخلاس]]
(نا.) ١- دڵپاکی و دڵسۆزی لە دۆستایەتیدا. ٢- ڕاستی و جگەرسۆزی لە کار و کردەوەدا. ئیخلاسمان هەیە بۆتان. ئەم کابرایە هەر ئیشێکی پێی بسپێرن بەوپەڕی ئیخلاسەوە دەیکا.
ئیخوانولموسلمین
بزووتنەوەی ئیخوانولموسلمین لە ساڵی 1929 لە لایەن «حسن البنا» لە میسر دامەزرێ بەمەبەستی گەڕانەوە بۆ یاسا و بنەماکانی سەرەتای ئیسلام. ئەم بزاڤە توانی تەلی سوز و عاتیفەی موسڵمانان ببزوێنێ و بەرەو لای خۆی ڕاکێشیان بکات بە چەشنێک کە لە کۆتاییەکانی جەنگی جیهانی دووهەم، ژمارەی ئەندامەکانی گەیشتە 2 ملیۆن کەس و توانی لە وەڵاتە عەرەبییەکان بە تایبەت میسر، پێگەیەکی باش بەدەست بهێنێ. پاش ئەوەیکە ئەنوەر سادات، سەرۆکوەزیری میسر لە ساڵی 1948 ئەم بزاوتەی بە نایاسایی و یاساغ ناوبردە کرد، لایەنگرانی ئیخوانولموسلمین سەرۆک وەزیریان تیرۆر* کرد و پاش ماوەیەکیش (حسن البنا) کوژرا. لە ساڵی 1954 ئیخوانولموسلمین، هەوڵی دا سەرۆککۆمار، «عەبدولناسر» تیرۆر بکات بەڵام نەیتوانی. ئەویش بزاوتەکەی پێچایەوە و ئەمەش بوو بەهۆی ئەوە کە بنکەی ئیخوانولموسلمین لە قاهیرەوە بگوێزرێتەوە بۆ دیمەشق و ببێتە ڕێکخراوێکی شاراوە و ژێرزەمینی.
ئیخوانولموسلمین ئەمڕۆکە لە میسر و چەندین وەڵاتی ئیسلامی دیکەدا چالاکی ئاشکرای هەیە. بۆ وێنە لە سوودان لە حەفتاکاندا لایەنگری زۆری بەدەست هێنا و توانی لە هەڵبژاردنەکانی 1986 بە ناوی «بەرەی نەتەوەیی ئیسلامی» بەشداری بکات و 51 کورسی پەرلەمان بەدەست بهێنێت. ئەم ڕێکخراوە لە وەڵاتی میسر وەکوو حیزبێکی نایاسایی و بە شێوەیەکی شاراوە درێژە بە چالاکی ئەدا تەنانەت دەگوترێ لەناو پەرلەمانی ئەم وەڵاتەدا لایەنگری بەرچاوی هەیە.
ئیخوانولموسلمین
اخوان المسلمین
ئیخوانولموسلمین
Moslem Brotherhood
ئیخڕاج کردن
[[عا.: اخراج + کو: کردن]]
(مست. مت.) ١- دەرکردن، وەدەرنان. ٢- (کئێر.)، آ) دەرکردنی کار بە دەستی دەوڵەت، کرێکار و... لە ئیش. ب)وەدەرنانی شاگرد لە مەدرەسە. ج) بەڕەڵڵا کردنی سەربازی ئیجباری پاش تەواو کردنی ماوەی قانوونی. (عا.) تەسریح. دوو مانگیش لە دوو ساڵەکە تێپەڕیوە کەچی هەر ئیخڕاجیان ناکەن. ٣- (کعر.) دەرهێنانی کاڵا لە کوومرگ.
ئیخە
(ئیخخە)،(کە) حێلە، حێی، ییخە، ییخخە. ووشەیێکە بزن و مەڕی پێ دەنگ دەدرێ بۆ دەرکردنی یا بۆ لێخوڕینی. لە ڕەواندزێ بۆ ئاژۆتنی مەڕان بەکار دەبرێ
ئیخەئیخ
ییخخەییخخ
ئید(هەورا)
ئیداری
[[عا.]]
(س.) ١- هەر شتێکی پێوەندی بە ئیدارەوە هەبێ. کاروباری ئیداری. ئەمری ئیداری. ٢- آ) ئەو کەسەی لە هەڵسووڕانی کاری ئیدارە شارەزا بێ. قەت مووتەسەڕیفی وا ئیداری نەهاتۆتە کەرکووک. ب) کەسێکی لە هەڵسووڕاندنی کاری ئیدارەدا وشک و رۆتینی بێ.
ئیدارە
اوارە، (ادارەی دادستان) برهون.