تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
قافڵە سالار
پێشڕەوی کاروان.

سەرگرانە قافڵە سالاری ڕێی چین و خەتا
چونکە باری عەنبەر و میسکە لە زولفەینی دو تا!
سەرچاوە: نالی
قوللاب
قولاپ.

شاهێنی دو چاوت کە نیگا و مەیلی بە دانگە
کێشانی بە قوللابی دلاوێزی بژانگە
سەرچاوە: نالی
قوللابی
وەک قولاپ.

موژەت قوللابییە هەم تیر و هەم شیر
برۆت میحرابییە هەم تاق و هەم جووت
سەرچاوە: نالی
قەللابی
بێباریی.

بەزمی ڕەندانە ئەمە، مەلعەبەیی وەعظ نییە
لە بەد و نێکی یو قەللابی یی دونیا نییە باس
سەرچاوە: نالی
لاله کولاه
کڵاو سوور وەک گوڵی لاله.

نەرگس نیگەهـ و ساق سەمەن، کورتە بەنەفشەن
موو سونبول و، ڕوومه ت گوڵ و، هەم لاله کولاهن
سەرچاوە: نالی
موغەیلان
درەختێکی کورتەبنەی دڕکاوییە، لە دەشتە بێئاوەکانا ئەڕوێ.

لە بن خاکی مەغاکی ئاتەشینی، لەعلی لەب توشنە
لە سەر ئابی سەرابی، سەروی سێرابی موغەیلانە
سەرچاوە: نالی
مولازیم
هاوسەر.

ئەلیف نەکیرەوو بێگانە، نایەتە تەعریف
عەلەم موشابیهی غەیر و مولازیمی تەنکیر
سەرچاوە: نالی
مەلاحەتی تەکەللوم
خۆشیی و بەتامیی قسە.

بە مەلاحەتی تەکەللوم هەمو زەمزەم و مەلیحیی
بە فەصاحەت و تەبەسسوم هەمو کەوثەر و زولالیی
سەرچاوە: نالی
مەلایەک
مەلائیکە، فریشتە.

مومکین نییە جەلبی دڵی خووبان بە من و تۆ
نەمبیستووە تەسخیری مەلایەک بە مەلایێ
سەرچاوە: نالی
نەیری ئەعظەم النیر الاعظم
ڕووناکی مەزن، خۆر.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
هیلالانە
وەک مانگی یەکشەوە.

هەرچەندە کە من عەبدم و ڕووزەردم و عاصیم ،، مەئموولە خەلاصیم
قوربانی بیلالم کە هیلالانە هەڵاتووم ،، هەر عەفوە خەڵاتم
سەرچاوە: نالی
ویلایەت
ئاوەدانیی.

فەرقێکی نەکرد نەفسی نەفیسم بە عینایەت ،، وەحشیی لە ویلایەت
لەم گۆشەیی وێرانەیە هەر مامەوە وەک بووم ،، وەیشوومی وڵاتم
سەرچاوە: نالی
کهف الانام
ئەشکەوتی پەناگای خەڵک.

(کهف الأنام) ی هیجرەتی ئەصحابی بێ ڕوقوود!
بیکه به خاکی خادیمی قیطمیری ئەو دەرە
سەرچاوە: نالی
کولاه
کڵاو.

کولاهی فەخر و تەعظیمم گەیشتە چەرخی ئەطلەس ڕەنگ
کە بیستم قەلبی میرانم لەسەر مەملووکی ئاغایە
سەرچاوە: نالی
کولاە
کڵاو،

دەس بەندیانە دێن و دەچن سەرو و نارەوەن
صاحێب کولاە و سایەوو بەرگن وەکوو مولووک
سەرچاوە: نالی
کەلام
هاودەنگ.

ئەفرادی مورسەلين هەموو یەک ڕازه، ئام کەلام
لەم جێگەدا بزانه موقەددەم موئەخخەره
سەرچاوە: نالی
کەچکولاە
کڵاولار.

که تۆی شای کەچ کولاهی دیدە مەستان،
چ باکم قەیصەر و فەغفوورە ئەمشەو؟!
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
ئیستیعلا
ئەو مەعنایەی کە (علی) ی حەرفی جەڕ ئەیگەیەنێ. بەرزبوونەوەی (هینەکەی) پیاو.

خورووجی (با) لە لوصوق و (عەلا) لە ئیستیعلا
دوخوولی عەتبەیی (عەن) فاصیلە لە تیری جەفیر
سەرچاوە: نالی
بوخەلا
سەرچاوە: نالی
جەلا
ڕۆشنی و پاکیی و بێگەردی. دەرکەوتن.

موددێکە کە هەم گەردشی دەورانی سوپێهرم ،، موغبەڕ بووە میهرم
ئاوێنەیی دڵ شاهیدە هەرچەندە سییەهـ ڕووم ،، میرئاتی جەلاتم
سەرچاوە: نالی
شەهلا
چاوێ ڕەشییەکەی مەیلەو شین بێ.

دیدەت وەکو گوڵ سوورە، پڕی شەبنمی ئەشکە؟
یا لالەیی پڕ ژاڵەیە دوو نەرگسی شەهلات؟
سەرچاوە: نالی
شەهیدی کەربەلا
حەرزەتی حوسەینی کوڕی حەزرەتی عەلیی.

هەموو وەقتم دوعایه: داخۆ کەی بێ
به تیرێکم شەهیدی کەربەلا کەی؟!
سەرچاوە: نالی
عوقەلا
جەمعی عاقلە.

لۆمەیی « نالیی » یی دێوانە مەکەن ئەی عوقەلا!
ئەمە موددێکە زەدەی لەطمەیی دەستی پەرییە
سەرچاوە: نالی
عەلا
علی، یەکێکە لە حەرفەکانی جەڕ مەعنای سەرکەوتنی شتێک بەسەر شتێکدا ئەبەخشێ. (هینەکەی) پیاو کە بەرز ئەبێتەوە.

خورووجی (با) لە لوصوق و (عەلا) لە ئیستیعلا
دوخوولی عەتبەیی (عەن) فاصیلە لە تیری جەفیر
سەرچاوە: نالی
قەصری موعەللا
کۆشکی بەرز.

یا قەصری موعەللا کە لە ئاوێنە کرابێ
یا غونچەیی نەشگوفتە کە ئاوی نەدرابێ؟!
سەرچاوە: نالی
لالا
لەئلاء، درەخشان.

من گریە، ئەتۆ خەندە بە یەکدی دەفرۆشین
من لەعلی بەدەخشان و ئەتۆ لوئلوئی لالا
سەرچاوە: نالی
لالا
لەءلاء، تیشک دەرەوە.

لە ئالیی ئەشکی « نالیی » بێکەسە، غەڵطانی نێو خاکە
مەگەر سەمعی قەبووڵت موشتەریی لوولوویی لالا بێ!
سەرچاوە: نالی
لامەلفلا
لا.

ثوبووتت باعیثی نەفیی منە، وەک لامی زولفەینت
لە هەردوو لا قەدت بگرێتە ناو، وەک (لامەلفلا) بێ
سەرچاوە: نالی
لەیلا
بێجگە لە مەعنا لەفظییەکەی کە نەشەی کاتی سەرخۆشییە و لەوەش کە ناوی ئافرەتە، ئیشارەتیشە بۆ لەیلای قەیسی عامیری.

عیشقت، کە مەجازی بێ، خواهیش مەکە ئیللا کچ
شیرین کچ و لەیلا کچ و سەلما کچ و عەذرا کچ
سەرچاوە: نالی
مشتی مەلا
کینایەیە لە نەکرانەوە و هیچ لێ نەبوونەوە.

یا کۆمەڵە زیوی بوخەلا دور لە سەخا بێ
موغلەق بە بەخیلیی، بە مەثەل مشتی مەلا بێ
سەرچاوە: نالی
مەثەلا
بۆنموونە.

یاخۆ، مەثەلا، میثلی نە وا بێت و نە وا بێ
مەشهوور و خەفیی هەروەکو عەنقاوو وەفا بێ
سەرچاوە: نالی
هەیوولا
ماددە.

لەکن ئەو جەوهەرە فەردە لە هەیولا نییە باس
لە حیکەم پەروەرییی بوو عەلی سینا نییە باس