تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
قائم اللیل
ئەوەی بە شەو هیچ نەخەوێ.

(صائم الدهر) ی بە ڕۆژ، ئەمما بەڕۆژووی بێ نییەت
(قائم اللیل) ی سلووک، ئەمما سلووکی بێ نوێژ!..
سەرچاوە: نالی
قائیم
بنیادەمی قنج و قیت.

ڕۆژی قیامەتی (فاذا هم قیام) و، شەخص
قائیم چەقیوە، کێلە، لەسەر خاکی مەحفەرە
سەرچاوە: نالی
قائیم
ڕاوەستاو، بەپێوە بوو.

چ نوورێکە لە حوجرەی ڕەوضەدا وا قائیمە قوببەی،
قەوامی عەرش و فەرش و قەلبی ئینس و قالەبی جانە!
سەرچاوە: نالی
قائیم
بێدار. هەستاو.

شەو نائیم و قائیم، عەلەمی بابی ڕەضا بێ
بێ دیدە هەڵستێ بە مەثەل عەینی عەصا بێ
سەرچاوە: نالی
قاب قوسین
ئەوەندەی دوو کەوان.

لە قوربی (قاب قوسین) ی دو ئەبرۆت
منی (أدنی) چ دوور و دەربەدەر مام!
سەرچاوە: نالی
قابیلی قیسمەت
ئەوەی بە بەشی خۆی ڕازی بێ یا ئەوەی بۆ دابەش کردن بشێ.

بەندە ئەزەل بە خەططی خۆی قابیلی قیسمەتی بووە
ئیستە بە ئیقتیضای عەمەل جێگەیی خۆی طەڵەب دەکا
سەرچاوە: نالی
قابیلە
وەرگر. ڕەزامەند.

هەم جاذیبەوو قابیلەیی ئەخذ و عەطا بێ!
مەستوورەوو مەخفیی، شەبەهی بادی صەبا بێ!
سەرچاوە: نالی
قاروون
دەوڵەمەندێکی جوولەکە بووە لە خۆی بایی بووە، خوایش غەزەبی لێ گرتووە دارایی و سامانی بردووە بە ناخی زەویدا.

قاروونە فەلەک، موستەحەقی گرتن و خەسفە
زیو و زەڕی شەمس و قەمەرە، دیرهەمی کەوکەب
سەرچاوە: نالی
قاسیی
ڕەق.

دڵ کەوا هەم قاسییە، هەم عاصییە، دوورە لە تۆ
مونزەجیر نابێ، کە حوببی تۆ لە قاصیی دانییە
سەرچاوە: نالی
قاصیی
دوور.

دڵ کەوا هەم قاسییە، هەم عاصییە، دوورە لە تۆ
مونزەجیر نابێ، کە حوببی تۆ لە قاصیی دانییە
سەرچاوە: نالی
قاطیعی ڕێگەی سەفەر
ڕێگەی سەفەری ئەبڕی. یاخود بووبو بە چەتری ڕێگەی سەفەر، مەبەست لەوەیە ئەوەندە تیژڕەو بو، ئەتوت ڕێگەی سەفەر تاڵان ئەکا، یاخود ڕێگای سەفەر لە ترسی ئەو نەمابو، واتە ئەوەندە زوو تەی ئەبوو بە هۆی ئەوەوە.

عاقڵێ بوو ناوی کەر بو، قاطیعی ڕێگەی سەفەر
خۆش سلووکتر بوو لە صەد وێڵداشی هەرزە و گێژ و وێژ
سەرچاوە: نالی
قاعیدە
بناغە.

چ مەککە؟ دار و بەردی قاعیدەی ئەرکانی ئیسلامە
چ طەیبە؟ ماء و خاکی مائیدەی ئەنواری ئیمانە
سەرچاوە: نالی
قاف
کێوی ئەفسانەیی قاف.

وەک قافی زەمین قابیلی ئیمکال و تەرەققیی..
وەک بورجی سەما لایقی ئیقبال و عورووجی!
سەرچاوە: نالی
قافڵە سالار
پێشڕەوی کاروان.

سەرگرانە قافڵە سالاری ڕێی چین و خەتا
چونکە باری عەنبەر و میسکە لە زولفەینی دو تا!
سەرچاوە: نالی
قامەت
باڵا.

ئەی قەلعەیی ماهم کە دەڵێی ئەوجی بورووجی!
وەی قوللەیی دووریی کە دەڵێی قامەتی عووجی!
سەرچاوە: نالی
قانگ
دووکەڵی پەنگ خواردووەوە.

« نالیی » مەکە، تووڕا بو، لەبەر جەبهەیی گرژت
نایێته ئەلات، عیجزی لەبەر دووکەڵی قانگە
سەرچاوە: نالی
قانیعی بابی ڕەضا
لە دەرگای ڕەزامەندیدا بە بەشی خۆی قنیات کردوو.

قانیعی بابی ڕەضا و ڕاضی بە پووش و دڕک و داڵ
سالیکی صەبر و تەحەممول، بوردەبار و هیچ نەوێژ
سەرچاوە: نالی
قاو
پووشوو، پیفوو، ناوپۆرگی پیرەدارە. هەیەتی زۆر نەمرە و هەیەتی کەمتر. زوو ئاگر ئەگری و که ئەسووتێ بۆنێکی خۆشی هەیە.

وەرە با ئاگرێکی وەصڵی خۆمان
بخەینه قاوی عومری دوشمنی دین
سەرچاوە: نالی
قد قامت
ڕستەیەکە، بەشێکە لە دوعایەکی تایبەتیی بەر لە دابەستنی نوێژی جەماعەت ئەخوێنرێ.

نەوای ئاهەنگی (قد قامت) طەریقی جەمعی زوههادە
قەد و قامەت بە لەهجەی ڕاستیی طووبایی عوششاقە
سەرچاوە: نالی
تاقانە یەتیم
دوڕڕی تاقانە.

تاقانە یەتیمی خەلەفی ئاخری نیسان!
تۆ خۆش بی، صەدەف بوو بە فیدات، دوور بی لە ئافات
سەرچاوە: نالی
خاقان
پادشا.

(فاتیحە!) تەسخیرە شاری دڵ به طابووری ئەلەم
موددەتێکی زۆرە پاتەختە لەبۆ خاقانی غەم
سەرچاوە: نالی
خاقانی
خاقانییەتیی چین، با تێکڕای گەورەیی، یا ئیشارەتە بۆ (خاقانی) ی شاعیر. *

ضابیطەی طەبعم سوارە، ئیددیعای شاهیی هەیە
مەحتەشم دیوانە، داوای تەختی خاقانی دەکا
سەرچاوە: نالی
سەرشەقام
گەڕەکێکە لە گەڕەکەکانی بەشی خوارووی سولەیمانی.

داخۆ دەروونی شەق نەبووە (پردی سەرشەقام) ؟!
پیر و فوتادە تەن نەبووە (داری پیرمەسوور) ؟!
سەرچاوە: نالی
شەقاوەت
بەدبەختی.

شەقاوەت بوو بە دوود و داخیلی کوورەی ضەلالەت بوو
ئەمارەت خوسری خوسرەو، کەسری کیسرا، شەققی ئەیوانە
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
مەقام ی دووهەم
مەقامی حەزرەتی ئیبراهیم، شوێنێکە لە کەعبە ئەڵێن ئیبراهیم نوێژی تیا کردووە.

مەقام و زەمزمەی حادیی، لە شەوقی کەعبە و حوجرەی
مەقام و زەمزەمە، وا ئوشتری هێنانە جۆلانە
سەرچاوە: نالی
مەقام ی یەکەم
ئاهەنگ و ئاوازەی مۆسیقا. بە ئاوازێکی تایبەتییش ئەوترێ.

مەقام و زەمزمەی حادیی، لە شەوقی کەعبە و حوجرەی
مەقام و زەمزەمە، وا ئوشتری هێنانە جۆلانە
سەرچاوە: نالی
مەقامات
جۆره پەخشانێکی ئەدەبیی کۆنی عەرەبییه ناوەڕۆکی زیاتر له چيرۆک ئەچن. ئیشارەته بەو کتێبانەی بەم ناوەوه نووسراون وەک (مەقاماتی بدیع الزمانی هەمەدانیی) و (مەقاماتی حەریریی). ئەبوو زەیدی سورووچیی

تەلوینی ڕەقیبت چ بەیان کەم به (مەقامات) ؟!
مەشهووره حیکایاتی (ئەبوو زەیدی سورووجیی)!
سەرچاوە: نالی
ویقار
قورسیی و سەنگینیی.

« نالیی » کە ویقاری نییە، بێباکە لە خەڵقیی
صۆفیی کە سلووکێکیی هەیە، عوجب و ڕیایە
سەرچاوە: نالی
پردی سەرشەقام
پردێک بووە لە نزیکی مزگەوتی مامۆستا مەلا حوسەینی پیسکەندییەوە.

داخۆ دەروونی شەق نەبووە (پردی سەرشەقام) ؟!
پیر و فوتادە تەن نەبووە (داری پیرمەسوور) ؟!