1- «کن» تم: بە هەشت /2. 2- هێندێ جێگای د ەستکردی ئادەمیزاد کە خۆیان ناوی بەهەشتیان لێناوه تێبــ.ینی: دەسا ڵاتدارانی پێشوو باسی بەهەشتیان بیستووه، هێندێکیان که لافی خودایەتییان لێداوه بۆ بەربەرەکانی دەگەڵ بەهەشتی خوا و هێندێکیشیان بۆ کەیف و ڕابواردنی خۆیان ئیلهامیان لەو قسه وەرگرتوەه و لاسایان کردۆتەوه و جێگایەکی خۆش و ڕازاوەیان دروست کردووه و ناویان ناوه بەهەشت::بەهەشتی شەدداد.

«کن.»، «مک.» ئاگاداری کردن و پاراستنی ماڵی خۆ. تێبــ.- گۆیا مەلای مەزبووره بنێشتی جایوه و کاتێ زاری شل بووە دەریهێناوە و به سەری لووتیەوه نووساندوه، گوتویانه مەلا! ئەوه بۆ وادەکەی ؟ گوتویه دەمەوێ ماڵی خۆم هەمیشە لەبەر چاوم بێ.

«کن.»، «سیم.» زۆر دووپاته کردنەوەی قسەیەک. زۆر باسی شتێ کردن.

١- (کەسێک) نەتیجە وەرگرتن لە کار و کردەوە و قسە و... بەم جۆرە باسێ ڕۆژی تریش نەدەگەیشتە ئەنجام. ٢- (کار) فایدە بەخشین، نەتیجە لێ پەیدابوون. کاری وا بێ سەرەوبەرە چۆن گەیشتە ئەنجام!

«مست.، مت.» 1- کوڵاندن و پاڵاوتن و قاڵ کردنی بنێشت. 2- جاوین و نە رم کردنەوە ی بنێشتی ڕەق. تێبــ.- بنێشت پاش کوڵاندنی ڕەق و تورت دەبێ و منداڵ نازانن بیجاون، هەر لە دەمیاندا ورد بوو قوتی دەدەن، بۆیه یەکێک «دایکیان، خوشکی گەور یان لەپێشدا بۆیان دەجوێ تا نەرم دەبێتەوه و لەبەر یەک دەکشێ.

«ست.» ١-حاڵی دەغڵ و دانێ که زۆری لێ هەڵبگیرێ:: برنج له گەنم بڕش تره.2- حاڵی کەسێکی سەلیقەی بە کاران بشکێ، سە ری لێ دەربچێ.

«ست.»، «مک.» حاڵی جلک و کەلوپەل و... که به جوورێ دە بەرکرابێ یا داندرابێ دیوی ناوەوە یان «3- بەر» به دەرەوە بێت. * «سن.» بەراوپشت. «سیم.، بک.» بەرەواژ. «مک.» بەراو ەژوو. «جن.» چۆوارشه. «چەواشه».

«ست.»، «مک.» 1- لێفه و هەر شتێکی دیکەی لەم بابەته کە هەردوو ڕووی له قوماشی «ئەتڵەس» بێ. تێبــ.ینی: عادەت وایه ڕوویەکی لێفه له قوماشی نایاب دەکەن و ڕووەکەی دیک ەی «چیت.» د ەبێ ماڵە ئەعیان و دەوڵەمەندان هەموویان هەر ئەتڵەس کردووه. 2- «مج.» سەیدێکی دایکیشی و بابیشی هەرتک «سەیید» بن.* «سیم.» تان و پۆ و ئاوریشم.

«مست.ست.» هێنانه پێشەوەی لای پشتەوەی هەندێ پارچەی جلک «کراس و....» لەبەر هەر هۆیە کی بێ.

«مست.، لا.»، «مک.» تم: بازگەشت بوونەوه. پیاو نابێ له قسەی خۆی بەرگەشت بێتەوه. «یاڕەببی خوڵایه تۆبە و ئەستەغفیر وڵڵا،. بەرگەشت بوومەوه» «ڕستەیێکه یەکێک دەیڵێ که «کفر» ێکی بە دەمدا هاتبێ.

«نمسـ.» ١- تمـ: حەسانەوە. ٢- هێمنی و ئارامی، بێ قڕە و بڕەیی: پاتشام بە سڵامەت دنیا ئەمن و ئاساییشە. ئەم منداڵانە ئاساییشیان لەم ماڵە هەڵگرتووە. تێبــ. ــ ١- پیتی «ت» ی دوایی ئەم وشەیە لە قسەکردنا لەبەر قورسی دەکەوی یان بە حاڵ دەنگی دەردەکەوێ. ٢- مەسدەری ئەم وشەیە کە لە زمانی کوردیدا بۆتە «حەسانەوە»، ئەم «نمسـ.» ە و «نمغـ.» ی ئاسوودە و «حمسـ.» ی ئاسانی و «سـ.» ی ئاسانی لەپاش جێماوە، لە فارسیشدا دوو مەسدەری «ئاساییدەن» و «ئاسوودەن» ی هەیە.

«سـ.» حاڵەتی نێوان دوو یا چەند کەس، دەستە، بەرە و دەوڵەت کە ناخۆشی و ناکۆکی یا شەر و کوشتاریان لە نێواندا نەبێ.: سۆسیالیزم و سەرمایەداری ناتوانن پێکەوە ئاشت بن. ئێستا ئەڵمانیا و فەڕانسە ئاشتن.

«مستـ. لا.» ڕیککەوتنەوەی دوو لا کە پێکەوە ناکۆکییان هەبێ: ئام ئاشتبوونەوەیانم بە کەیفێ بوو. لە خۆڕا دەنگیان لێک گۆڕی بوو لە خۆشیانەوە ئاشتبوونەوە.

«نتـ.»، «کئێر.» چێشتێکی شلەی گۆشتە، لەتکە نۆکی تێدەکرێ و نانی تێدەکوشرێ. چەند جۆری هەیە ٭شۆرباو گۆشت، گۆشتاو.

«تو.»، «نمسـ.». «کعر.» گۆڕین، گۆڕینەوە، ئاڵ و گۆڕ کردن.: نۆبە چێکان هەر دوو سەعات جارێک ئاڵشت دەبوون. ئەسپە کوێتم بەم ئێسترە بۆزە ئاڵشت کرد.

«پبـ.» بە ڕیشەی فێعلەوە دەنووسێ و دەیکاتە ئیسمی مەسدەر: کۆششت، بڕشت، تابشت، خۆرشت، خارشت، خوارشت. تێبــ.ینی: هەندێ جار و لە هەندێ وشە دا، دەنگی «ت» یەکە لەبەر قورسی دەرناکەوێ. ٭ئست، ئش.

(نمس.)، تم: بارین. وادیارە ئەوشۆ هەوای بارشتی هەیە.

(نمس.)، (مک.) پەشیمانی.

(مست.، لا.)، (مک.) پەشیمان بوونەوە، پاشگەز بوونەوە. خوایە تۆبە لە گوناحی خۆم بازگەشت بوومەوە. تێبــ.-آ) فارسی (بازگەشت) بە مانای گەڕانەوە لە شوێنێک دەکاردەکا. ب) لە نێوان (پاشگەز)ی سلەیمانی و ئەم (بازگەشت)ەدا پێوەندی هەیە و بە لای منەوە (بازگەشت) بۆتە (باشگەزت) و لە پاشان (پاشگەز٩ی لێ کەوتۆتەوە.

(نت.) بایەکی سووکە کە بارانی بەدواوە دێت.

«نت.»، «جەوی» یەکی زەردباوه که له دارەبەن د تکێتەوە و بۆ خۆش کردنی تامی دەم دەیجوون. تێبــ.- له چەند شوێنێک دارەبەن «داره قەزوان» بریندار دەکەن و و له قوڕێکی کۆجیلەیەک سازدەدەن و به جێگا بریندارەکانیەوه دە نێن پاشان که پڕ بوون لێیان دەکەنەوه و بەتاڵیان دەکەنه مەنجەڵەوه، ئەو جەوییه لەم کاتەدا ڕەنگی بۆرزەرد و ڕەگ ڕەگی ڕەشی تێدایه و تامی تاڵه، دەیکوڵێنن تاڵایەکەی دەڕوا و ڕەنگی سپی مەیلەو زەرد دەبێ. بێجگه له جاوین بۆ داوودەرمان و سەنعاتیش بەکاردێت و یەکێکه لەو کاڵایانەی که لەکوردستان دەنێردرێته دەرەوه *«سن.» جاچک. جاچکه. «بک.» به نووشت «تم: ژابا-57» بەنیشت «تم: کف. 73» «هو.» وێژەن. «جن.» جاجک.

ست.» «مک.» حاڵی پەڵه گەنمێکی پڕ دانه چێندرابێ بەڵام خۆی لێکدابێتەوه و جێگای به تاڵی تێدا نە بیندرێ.

«نمس «بڕین». 1- جیاوازی نێوان بنەتۆوێ دانەوێڵه که دادەچێنرێ و ئەو حاسڵەی لێ هەڵدەگیرێ.: ئەم گەنمه یەک و ده بڕشتی دەبێ هەر کیلۆیەک دە کیلۆی لێ هەڵدەگیرێتە وه» * «مک.» ژێژه و. 1-2) «سەرمقەستی قوماش که بەرگدوو بۆ دروونی جلک لەت و کوتی دەکەن و پارچەپارچەی بچووکی لێ دەکەوێتەوه به کەلکی هیچ نایه و فڕێی دەدەن. ب» تیزماڵکی کاغەز که له کتێبــ. و دەفتەران پاش جزوبەندکردن و لێک و لووس کردنی قەراغەکانیان، یا هەر کارێکی تر لەسەر کاغەز، دەکەوێتەوه. 3- «مج.» لێهاتوویی و لێوەشاوەیی و توانایی بۆ ڕاپەڕاندن و جێبەجێ کردنی کاران.:: پیاوی وا به بڕشت وەک ئەم کابرایه هەر نابێتەوه.

«مست.، مت.» تم: بڕین /4.