تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 29
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەستەنی
[[2ــ بهست+ ئەنی]]
(نت.)، (کئێر.) خواردەمەنێکی
ساردە
لە
شیر
و
شەکر
و ماددەیەکی
تام
و
بۆنخۆش
دروست
دەکرێت. *(کعر.)
دۆندرمە
. (مک.) حەلاوێ. تێبــ.- آ)شیرەکر دەکتێکە
ناو
دەفرێکی ئوستوانەیی
تایبەتی
و
تۆزێ
لە
شتێکی
تام
و
بۆنخۆش
شەکرەکەی تێدا دەتاوێنرێتەوە و (
گوڵاو
،
وانیل
،
ئاوی
میوە
و..)ی تێدەکرێ و ماددەیەکی
نووسەک
(چڕیش
یا
سەهلاب...) یشی
لێ
زیاد
دەکرێ
.
ئەوجار
دەخرێتە
ناو
بەرمیلێکی
بچووک
(
دار
یا
تەنەکە
) و دەوروبەری
بڕ
دەکەن
لە
(
بەفر
) و
دەست
بە
سووڕانی دەفرەکە دەکەن
تا
شیر
و شەکرەکە
لە
ناویدا دەمەیێ و
وەکوو
سەهۆڵی لێدێت. ب)
ئەمە
شێوەیەکی
سەرەتایی
سازکردنی (
بەستەنی
)
بوو
لە
کوردستان
،
پاشان
وایلێهات
کە
دەفری
ناوەڕاست
بە
شێوەیەکی میکانیکی (
بە
چەرخ
) بادەدرا دەسووڕێندرا،
بەڵام
ئێستا
مەکینەی
تایبەتی
هەیە
کە
بەکارەبا
ئیش
دەکا
. ج)کەرتی (
ئەنی
)
لەم
وشەیەدا پاشبەندە و
کاری
(
ئەمەنی
)
دەکا
.
من
پێشان
هەستم پێ نەکردووە و بۆیەس
لە
بەرگی یەکەمی
ئەم
قامووسەدا نەمنووسیوە.
سووتەنی
(=سووتەمەنی)/
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاستەم
[ [پهـ: ستەهمەکـ.]، [ئا + ستەم] ]
«نتـ.» «مکـ.» تمـ:
بە
ئاستەم
. *
حاستەم
،
عاستەم
. بەئاستەم: «بنتـ.» میقدارێکی
کەم
مەوداێیکی
کورت
، مەسافەی
زۆر
کەم
، تۆزیک. نەختێک.:
بە
ئاستەمێکی مابوو
بەر
ئوتۆمبێل بکەوێ،
بە
ئاستەم
لە
بەری
هەڵستا،
بە
ئاستەم
و
دوو
بەڵا
قوپاوە. هس.:
ئەستەم
،
ستەم
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاستەڕ
[[ پهـ: ئاستەر ]]
«نا.»، «مکـ.» ١- پارچەیەک قوماشە،
لە
دیوی
ناوەوە
بە
کەوا
و
چاکەت
و
ئەو
جۆرە شتانەوە
دای
ئەدروون. ٢- تویژاڵێ
ڕەنگە
کە
لە
پێشدا دەیدەن
لەو
شتانەی بیانەوێ ڕەنگیان بکەن،
وەک
دەرک
و
پەنجەرە
و
دار
ە
دیوار
،
پاش
وشک
بوونەوەی دەستێکی
تر
رەنگی
خەستی
لێ
ئەدەن. * «سنـ.»
ئاسەڕ
. ئەستەڕ،
بەر
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئێستەکانێ
[[ئێستە + کە (ئم: تەعریف) + ئان + ئی]]
(بنت.) تم:
ئێستە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئێستەکێ
[[ئێستەکە + ئء]]
(بنت.) تم:
ئێستە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئێستەکە
[[ئێستە + کە (ئم.)]]
(بنت.) تم:
ئێستە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستەخفیڕوڵڵا
[[=عا.: استغفراللە]]
ڕستەیەکە، گوتنی
لە
کوردەواریدا باوە مانای «داوای بەخشی دەکەم
لە
خودا
»
یە
. ۱-
ئەگەر
کەسێ
قسەیێکی «
بە
تایبەتی
کفر
»
لە
دەم
بێتەدەر
یا
گوێی لێبێ یەکێک قسەی
لەم
بابەتە
دەکا
،
بۆ
دەربڕینی
پەشیمانی
و دوورخستنەوەی گوناحی کفرەکەی
خۆی
،
یا
ناڕەزایی
لەوەی بیستوویە دەیڵێ: خوایە
تۆبە
و ئەستەخفیروڵڵا. ۲-
بۆ
حاشا
کردن
لە
کارێک دەگوترێ. «
من
بە
گوناهکار
ئەدەنە
قەڵەم
» «ئەستەخفیروڵڵا پادشای ئەفخەم» «
سەلام
- ١٦٤»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستەم
[[پهـ: ستەهم]]
«نا.»
دژوار
،
زەحمەت
، ناڕەحەت.:
زۆر
ئەستەمە «
گەلێ
دژوارە»، «
ئەم
چەرخە
کۆنە
ماشێنەکەی
ژەنگی
گرتووە» «
چەوری
نەکا
بە
خوێنەکی سووڕانی ئەستەمە» «
شێخ
ئەحمەدی سریلاوایی» هس.:
ئاستەم
،
ستەم
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستەویر
«سـ.»، «هلـ.» تمـ:
ئەستێوور
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەموستەویلە
[[ئەموست+ئە+ویلە= ئیلە]]
(نت.) تم:
ئەنگوستیلە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەموستەچاو
[[ئەموست+ئە+چاو]]
(ست.٩ تم:
ئەنگوستەچاو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوستەویلە
[[ئەنگوست+ئە+ویلە (ئیلە)]]
(نت.) تم:
ئەنگوستیلە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگوستەچاو
(ست.)، (کن.)
زۆر
تاریک
. ((... نەدەچووە تیلتکۆ
بە
شەوی
ئەنگوستەچاو
سینگی
خۆی
بە
گوللەوە
نێت
و
تاووس
بۆ
من
بدزێ)) (قزڵجی: پێکەنین-٥٢). *
ئەموستەچاو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدەستەوه
«ست.» 1- ئاماده و
حازر
بۆ
ڕاپەڕاندنی کاران.::
نیگەران
مەبه
ئەم
پیاوه هەمیشه
به
دەستەوەیه و
چی
پێ
بڵێین
وا
دەکا
. 2- بەلاوەنراو.::
سێ
جار
هەشت
بیست
و
چوار
،
ئەوە
چوار
دوو
به
دەستەوه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدەستەوەدان
«مست. مت.» 1-
تەسلیم
کردنی کەسێک
که
پەنای بردبێته
بەر
کەسێکی
تر
.
به
غەنیمەتەکەی::
قەت
باوەڕ
مەکەن
به
دەستمانەوه بدا. تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیه زیاتر
بۆ
کەسانێکی له
ترسی
حکومەت
خۆیان
شاردبێتەوه،
بەکار
دە
هێندرێ. 2-
تەسلیم
کردنی
هەر
شتێک
به
کەسێکی
تر
::
زۆر
گیان
سەخته
ڕوح
به
دەستەوه
نادا
به
دەستییەوه نەدەدا
به
زۆر
لێمان
ئەستاند.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدەستەوەگرتن
«مست. مت.» 1-- هەلگرتنی شتێک
به
دەست
به
جۆرێکی
وا
کە
دیار
بێ:: چەمەدانێکی
به
دەستەوه گرتبوو دەچوو
بۆ
گاڕاژ
، کاغەزێکی شڕی
زەردی
به
دەستەوه گرتبوو
هەر
تاوەناتاوێ دەیگووت:
ئەوەتا
بەڵگەی تاوانت.
پا
شان
بۆم
دەرکەوت «خەونامەی
سەید
ئەحمەدی مەدینه»
یه
. 2- «مج.» شتێک کردنه
بەهانه
بۆ
کردن
یا
نەکردنی کارێک::
ژیر
کردنی منداڵەکەی
به
دەستەوه گرتووه و
خۆ
ده
هیچ
کارێکی دیکه ناگەیێنێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەدەستەڵات
[ [بە/٨ + دەسی + ٣-ئە/٢ + هەڵات]]
«ست.» 1-
خاوەن
زۆر
و
توانست
«
مقتدر
». 2- کەسێکی قسەی
بڕوا
، پیاوێ
که
لای
خەڵک
، لێپرسراوانی
دەوڵەت
و ئیدارەکانی قسەی بخوا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەستەزمان
«ست.»، «مک.» پیاوی
بێ
دە
م و
پل
و دەستەوەستان. ئینسانی
بێ
دەسەڵات
* «سیم.»
بەسزمان
.
بەسەزمان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەستەک
[[بەست + ئەک/٣]]
«نت.»، «کعر.»، «بک.» پێخەفی
پێویست
بۆ
تاقه
نەفەرێک «لێفه،
دۆشەک
،...،
پشتی
»
که
ده
جاجم
یا
چارشێوێکەوه دەپێچرێ::پاڵ بده
به
بەستەکەکەوه.* «مک.»
دەستە
نوێن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەستەڵەک
[[ بهست + ئهڵ /1 +1- ئهك /1]]
«نت.»، «
مک
.، سیم.» حاڵەتی
دەشت
و
دەر
و کووچه و
کۆڵان
، کاتێ
دەرەجە
ی
سەرما
دادەبەزی
بۆ
ژێر
سیفر و
ئاو
د ەیبەستێ.::
سەرما
بەستەڵەکێک
بۆ
ئێسترەکه
به
هەزار
حاڵ
قاچی
به
ئەرزەوه
گیر
دەبوو.*
سەهۆڵ
بەندان
.
1
2