«نتـ.» ئاگری پچووک، ئاگرێکی مناڵان بە پووش و پەڵاش و چڕوچیلکە دەیکەنەوە. * ئاگرۆکە، ئاورۆچکە.

«نتـ.»، «کنـ.» کەسێکی لە سەرەوە خۆی پیاو چاک نیشان بدا و لە ژێرەوەش نێوانی خەڵک تێک بدا یا خراپە بکا. کەسێکی شەڕ و هەرا سازکا و ئاژاوە بنێتەوە: لاچۆ لەبەرچاومان مەمێنە هەی ئاگری بن کا، چۆن ئەم کابرایە لەم خەڵکە بۆتە ئاگری بن کا. * ئاگری ژێر کا. ئاوری بن کا.

«نتـ.»، «کنـ.» بەڵا و چەرمەسەرێکی چارەکردنی گران بێ یا هەر نەکرێ. □ «ڕەببی ئاگری بێ ئامانیان تێ بەربی».

«نتـ.»، «کنـ.» ١- قەزا و قەدەر، بەڵای لابەلا: ئاگری قودرەتێیان تێ بەربێ. ٢- ئادەمیزادی بزۆر و نەسرەوت بە تایبەتی منداڵ: ئەوە بۆ دانامەزرێی، هەی ئاگری قودرەتێ. ٣- پیاوی کار لە دەست هاتوو، ئازا و شەڕکەر.: دەڵەی ئاگری قودرەتێیە هیچی لەبەر دەستی عاسێ نابێ، وەک ئاگری قودرەتێ وایە، غەنیمی پەنجا سوارانە. * ئاوری قودرەت.

«کن.» زۆر ڕووت و ڕەجاڵ و نەداره.

«نتـ.»، «کنـ.» تمـ: ئاگری بن کا.

«ستـ.» هەرشتێ وەکوو ئاگر، لە بارێکەوە پیاو گەرم دابێنێ.: ڕەووشت و خووی ئاگرین «تووڕەیی و تۆسنی». فرمێسکی ئاگرین «فرمێسکی گریانی بە کوڵ». شیعری ئاگرین «شیعرێ کە پیاو هان بدا و بیهێنێنە جوش».

«نتـ.» ١- نەخۆشێکی تایبەتی پێستە، زیاتر مناڵ تووش دەبن، لە پێشدا لالغاوە و چەناگە دادەگرێ و پاشان دەپەڕێتە جێگای تر. ئەو شوێنانەی کە تووش دەبن زیپکەی ورد دەر دەکەن و زنچکاوێکی زەردیان لێدێت* ئاگرەکە، ئاورە. تێبــ. ــ پێش بڵاو بوونەوەی دوکتور و دەرمانی تازە، لە کوردەواری ئەم نەخۆشییەیان بەم جۆرە چارەدەکرد: ا» ترشاوێکی خەستی سماقیان دەگرتەوە و ڕۆیان دەکردە سەر ئەرز، دەستی دەکرد بە کەف و کوڵ، کەفەکەیان لە برینەکان دەدا ویشکی دەکردن. ب» شوانێکی حەوت ساڵ شوانی کردبێ، بە ئەستێ و بەرد چەند پڕیشکێک ئاگری لەسەر برینەکان دەکردەوە، لایان وابوو چاک دەبێتەوە، رەنگە ئێستاش لە گەلێ شوێنی کوردستان هەر بام جۆرە چارەی بکەن. ٢- تمـ: ئاتەشەک «تمـ: هبێد: ل- ١، مخـ: جـ ١، ل ــ ١٨».

«نتـ»، «هلـ.» تمـ: ئاگرە/١.

«نتـ.» ئاگرێکە بە سووتەمەنێکی وەکوو «گوێنی» کرابێتەوە، کە هەر گڕی هەبێ و سکڵ نەخاتەوە. تێبــ. ــ مناڵان کاتێ ئاگرێکی وا دەکەنەوە بە دەوریدا هەڵدەسووڕێن و چەپڵە لێدەدەن و ئەم گۆرانییە دەڵێن: «... ئاگرە گڕەی خۆمانە...» * ئاورەگڕە.

(مست. مت.) هێنانە خواری (بار) لە پشتی وڵاغ یا هەرجوورە بارەبەرێکی تر بە یەکجاری. خێرا بارەکان لەو لۆرییە داگرن.

(نت.) (مک.) تم:باگردان.

(مست. لا.)، تم: باڵ کردن. تێبــ. – باڵاکردن وەختێک دەکار دەکرێ کە گەورەبوون، درێژ بوون و گەشەکردنەکە، شتێکی پێویست و تەبیعی بێ، بەڵام باڵا گرتن بۆ کارێکی چاوەروان نەکراوە.

مست. مت.»، جلوبەرگی درواو، یا قوماش به بەژنی ئینسانێک پێوان بۆ زانینی گەوره و بچووکی و درێژی و کورتی «بۆ جلکی حازر» و زانینی ئەندازەی «بۆ قوماش» * به باڵا بڕین.

«مست.، مت.» داپۆشینی لێفه و هەرچی وەکوو لێفه بێ، بە «بەرگ/3» * «سیم.» بەرگ پیاگرتن.

«مستـ. متـ.» ١- تەقاندنی چەک «دەمانچە، تفەنگ، تۆپ،...» : کە ئێوارە داهات دەستیان دەکرد بە ئاگردانی ئەو تۆپە زلانە و نەیاندەهێشت خەڵک ئاسوودە بن. ٢- بەقسە و فیشال یەکێک لە مەیدان دەرکردن: کابرایان هەر بە جارێ ئاگردا و قسەی پێ نەکرا.

«نا.» ١- ڕووناکی و گڕ و گەرمایەکی لە سووتانی سووتەمەنی «دار، خەلووز، نەوت، گاز و...» بە دەست دێت و بۆ ڕزگار بوون لە سەرما و بۆ چێشت لێنان و مەبەستی جۆربەجۆری ژیان، کەڵکی لێ وەردەگیرێ. ٢- «مجـ.»، ا» گەرما، گەرمای نەخۆشی: هەموو گیانی دەڵەی ئاگرە داییسێ، کە نیوەڕۆ داهات دنیا دەبێتە ئاگر. ب» ڕق و تووڕەیی، تووڕە بوون: جارێ قسەی دەگەڵ ناکرێ ئاگرێ لێ دەبارێ. ج» شەر و جەنگ، فیتنە و شەڕ و شۆڕ: هیتلەر ئاگرێکی کردەوە دنیای سووتاند و خۆشی سووتا. د» چەک و تەقەمەنی: هەموو گیانی خۆی کردۆتە ئاگر. * ئاتەش، ئاوور، ئاهێر.

«مستـ. متـ.» ١- ئاگر بە سووتەمەنی یا هەرشتێکی ترەوە نان، بەمەبەستی ئاگر کردنەوە، یا زیان پێ گەیاندن: زۆر سەرمایە، خێرا سۆبەکە ئاگر تێ بەردە. هەندێ پووش و پەڵاشمان ئاگر تێ بەردا و خۆمان پێ وشک کردەوە. ٢- «کنـ.» ڕق هەڵساندن و تووڕەکردنی یەکێک بەقسە یا بەکردەوە: ئەوە چت پێ گوتووە وا ئاگرت تێ بەرداوە. ئەم قسەیە چ بوو کردت ئاگرت دەم «دەئەم» کابرایە بەردا. ٣- «کنـ.» ا» زیانی ماددی و ئازاری مەعنەوی بەکەسێ یاشوینێک گەیاندن: لە شکری ئەمەریکا هەموو ویتنامی ئاگر تێ بەردا و سووتاندنی. ئەوەندەمان پێ خەرج کرد ئاگرمان تێ بەردا. ب» ئیجادی حاڵەتی بەزەیی پێداهاتن و زگ پێ سووتان لە دڵی کەسێکدا: هێندە دەکڕووزێتەوە ئاگر دەپیاو بەردەدا. ● «ڕەببی ئاگر دە گیانی بەربێ» تووک و نزایە و کینایەی داودی مردن و لەناوچوونی کەسیکە. * ئاگرپێوەنان، ئاوور تێ بەردان.

«مستـ. لا.» ١- تمـ: ئاگر گرتن / ٢، ئاگرتێ کەوتن. ٢- «کنـ.» بەغیلی بردنی کەسێک بە کەسێکی تر: هەر باسی پیاوەتی حەسەنمان کرد، ئەو ئاگری تێ چوو. یەکێک بەکۆک و پۆشتەیی ببینێ ئاگری تێدەچێ. نەمانزانی بۆچی وا ئاگری تێ چووبوو.

«مستـ. لا.» تمـ: ئاگرتێ بەربوون /١.

«نتـ.»، «سیمـ.» ١- کوورەی ئاسنگەران کە ئاسنی تێدا سوور دەکەنەوە. ٢- تمـ: ئاتەشخان. ٣- تمـ: ئاتەشخانە * ئاوورخانە، توونخانە، تونگخانە.

«نتـ.»، «سنـ.» تمـ ؛ قەقنەس. «تمـ: مخـ: جـ ١- ١٧».

«سفا.»، «مکـ.» کەسێکی فیتنەیی دەکا، یەکێکی دەبێتە هۆی نێوان ناخۆشی و بەشەڕهاتنی خەڵک: ئاگرخۆشکەری وا هەر نابێتەوە، ئەوەندەی مست لە چاوان دەی شارێکی بەشەڕ دەدا. پیاوی ئاگر خۆشکەر هەمیشە ڕوو زەردە.

«نفا.»، «مکـ.» ئەوەی «کەسێ، شتێ، یا کردەوەیێک» کە ببێتە مایەی بەرپابوونی شەڕوشۆڕ و فیتنە لەناو خەڵکا، یا لە شوینێک: ئاگر خۆشکەرەی ئەم دێیە، ئەم هەتیوەیە، ئاگرخۆشکەرەی ناو میللەتان ئیمپریالیزمە.

«مستـ. لا.»، «کنـ.» بەڵا بەسەر هاتن، تووشی ناڕەحەتی بوون. ● «ئاگری لێبارێ» تووک و نزایە.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاگر کردنەوە / ١و٢.

«مستـ. لا.» ماڵ ویران بوون، ئاسەوار نەمان ● «ئاگر و دووی بڕێ» ماڵی ئاگری تێدا نەکرێتەوە و دووکەڵی هەڵنەستێ «بەو مانایەی کە کەسی تێدا نەمێنێ کە پێویستی بە ئاگر هەبێ.».

«مستـ. لا.»، «کنـ.» ١- تمـ: ئاگرتێبــ.ەربوون /٢. ٢- تمـ: ئاگر گرتن / ٢.

«مستـ. متـ.» لە شوێنێکی تایبەتی ئاگر کردنەوە و ناوبەناو سووتەمەنی هاویشتنە سەری بۆ گەرم کردن یا هەر مەبەستێکی تر.: توونچی توونخانەی حەمام ئاگر دەکا. دیزە و گۆزە دەخەنە کڵەوە و چەند شەو و ڕۆژ هەر ئاگری دەکەن تا سووردەبنەوە.

«مستـ. متـ.» ١- هەڵکردنی ئاگر بۆهەر مەبەستێک بێ: خێرا ئاگرێکمان کردەوە خۆمان ئیشک کردەوە. دەی کچی چاک زوو ئاگری بکەوە و هێلکە و ڕونێکمان بۆ بکە. ئەمە لای خۆتان ئاگرتان کردۆتەوە، دووکەڵ کوێری کردین. ٢- «کنـ.» ا» بەرپاکردنی فیتنە و شەڕ و شۆڕ: هیتلەر ئاگرێکی کردەوە دنیای سووتاند. ب» هار و هاجی کردنی مناڵان و دابین نەبوونیان: مندال! ئەو ئاگرە چییە کردۆتانەوە، ڕۆکەون بۆ خۆتان. * ئاگرنانەوە.

«مستـ. لا.» ١- ئاگر دە لەشی کەسێک بەربوون. ٢- «کنـ.» ا» ئاگر گرتن/ ٢. ب» کەوتنە تاڵووکە و جێگە بەخۆ نەگرتن. ئارام لێ هەڵگیران.

«مستـ. لا.» تمـ: ئاگر بەربوونەوە.

«مستـ. لا.» ١- ئاگر تێ بەر بوون/ ١. ٢- «کنـ.» تووڕە بوون و هەڵچوون، ڕق هەڵسان و سووربوونەوە: هەر کوتت ئەم ئیشە وانابێ ئاگر دەگرێ. * ئاگر تێ بەربوون / ٢ ج.

«نتـ.»، «سنـ.» سووتەمەنێکی کەم کەگورج ئاگر بگرێ، بۆ ئەوەی ئاگرێکی گەورەتری پێ بکەنەوە * دەس ئاگر «دەساگر»، دەستەچیلە، چاوگە.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاگر گەشاندنەوە.

«مستـ. متـ.» ١- باوەشێن کردنی مقەڵی یا ئاگردانی ــ کە خەڵووزی تێکرابێ و چەند پۆلووی خرابێتە سەر ــ تا سکڵەکان هەموو ڕەژییەکە بگرنەوە و بیکەنە یەکپارچە ئاگر. ٢- هەڵسووڕاندنی ئاتەشگەردان هەر بۆ ئەم مەبەستە. * ئاگر گەش کردنەوە.