تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 151
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیجارەنامە
[[ئیجارە+نامە]، [عا. کو.]]
(نت.)، (کئێر.) سەنەدێکە
لە
نێوان
خاوەن
مڵک
و ئیجارەدارا
ئاڵ
و
گۆڕ
دەکرێ
و تێیدا دەنووسرێ
کە
مڵکەکەی
بۆ
ماوەی
چەند
ساڵ
یا
چەند
وەرز
بەدەست
ئیجارەدارەوە
دەبێ
و
چەند
و
چۆن
پارە
و حاسڵات
دەدا
بە
خاوەنی
مڵک
. *ئیجارەنامە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیزهارنامە
[[عا. کو.]]
(نت.)،(کئێر.) کاغەزێکە
بازرگان
و
کاسب
چلۆنایەتی
کار
و
کاسبی
،
قازانج
و
زیانی
خۆیانی
تێدا دەنووسن و دەیدەن
بە
ئیدارەی
ماڵیات
بەردەرامەت (
ضریبه
الدخل)،
یا
دەربارەی
ئەو
کاڵایانەی
لە
دەرەوە
بۆیان هاتووە دەیدەن
بە
گومرگ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیشهاد نامچە
[[عا.: ئیستیشهاد+ کو. فر: نامچە]]
(نت.)، (کئێر.) تم:
ئیستیشهادنامە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیشهادنامە
[[عا. کو.]]
(نت. کئێر.) کاغەزێکە
چەند
کەس
مۆری
دەکەن و دەربارەی مەسەلەیەک
یا
کارێک
شایەتی
دەدەن *(کعر.) مەزبەتە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیسلامەتی
[[ئیسلام + ئەتی]، [عا. کو.]]
(حمس.)
ئاکار
و
کردەوە
و ڕەوشتی
دینی
ئیسلام
بە
تێکڕایی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیعتیبارنامە
[[عا. کو.]]
(نت.)، (
کئیر
.) ١- کاغەزێکە تێیدا دەنووسرێ
کە
کەسێ
بۆ
نوێنەرایەتی
پەرلەمان
یا
کۆنگرەی پارتێکی
سیاسی
هەڵبژێردراوە و ئەندامی ئەنخومەنی
هەڵبژاردن
ئیمزای دەکەن. ٢- نامەیەکە باڵیۆزی دەوڵەتێک
لە
سەرۆکی
دەوڵەتی
خۆیەوە
بۆ
سەرۆکی
ئەو
دەوڵەتەی
دەبا
کە
لە
وڵاتەکەیدا
بۆتە
باڵیۆز
و بەپێی
ڕێ
و شوێنێکی
تایبەتی
تەسلیمی
دەکا
. (عا.) ئەوڕاقی
ئیعتیماد
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیقامە
[[=عا.: ئیقامە]]
١- (نمس.)، (کعر.)
نیشتەجێ
بوونی
خەڵکی
وڵاتێک
لە
وڵاتێکی
تر
بە
ئیجازەی حکومەتی
ئەم
وڵاتە و
بە
پێی
ڕێ
و شوێنی
تایبەتی
.
بە
ئیقامە
لە
عێراق دانیشتووە. * (کئێر.)
ئیقامەت
. ٢- (نا.) بەڵگەیەکی ڕەسمییە دەدرێ
بەو
کەسانەی
کە
لە
وڵاتێکی
ترا
نیشتەجێ
دەبن. ئیقامەکەیان
بۆ
تازە
نەکردووە. دەریان
کرد
. ٣- (نا.) داییرەیەکی ڕەسمییە
لە
هەموو
دەوڵەتێکا،
بە
ئیش
و
کاری
هاتقچۆ و دانیشتنی
خەڵکی
بێگانە
ڕادەگا.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیقامەت
[[عا.]]
(نمس. نا.))، (کئێر.) تم:
ئیقامە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیقامەی دەعوا کردن
شکایەت بردنە
بەر
دادگا
بە
شێوەیەکی قانوونی.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیمامە
[[عا.: ئیمام + کو: ئە]]
(نت.)
دەنکە
مووروێکی درێژۆکەیە
بە
سەری
تەزبیحەوە
دەکرێ
. *
ئیمام
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیمامەت
[[عا.: ئیمامر]]
(نمس.) تم:
ئیمامەتی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیمامەتی
[[عا.: ئیمام+ کو: ئەتی]]
(نمس.) ١- پێشەوایی و
ڕابەری
کاروباری
دینی
موسوڵمانان.
قوربان
ئەو
ڕەمەزانە
تەشریف
بێنە
ئیمامەتییەکمان
بۆ
بکە
. ٢- یەکێکە
لە
ئەرکانی
ئیمان
لە
ئایینی
شیعەدا *ئیمامەت.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەرامەندە
[[ئەرام+ئەندە «ئندە» ]]
«ستـ.»، «هو.»
حاڵی
کەسێکی
تووشی
گیروگرفتێ بووبێ و
سەری
لێ
شێوابێ،
موتەحەییر
بێ
. «جەواتەی
شێرۆ
سەرەفگەندە
بین
» «
جە
سەودای
گەردوون
ئەرامەندە
بین
» «خانا_٦٧٩» تێبــ.ینی:
ئەم
وشەیە
لە
«ئەرام» و پاشبەندی «
ئندە
»
یە
و زیاتر فارسییە
تا
کوردی
- پێکهاتووە. «ئەرام»
خۆی
وشەیەکی پەهلەوییە و مەسدەرەکەی «ئەرامیتەن» و «نمسـ.» یشی «ئەرامیشن» ە
کە
مانایان: «نائاسوودەیی و
ئۆقرە
نەگرتن
» ە و
تەواو
پێچەوانەی «
ئارام
» ە
کە
بە
مانای «
دامەزران
و
ئۆقرە
گرتن
» هاتووە. «ئەرام» ی
پەهلەوی
تەرکیبێکە
لە
ئامرازی
نەفی
«ئە=نا» و «رەم» ی ئاوێستایی
بە
مەعنای
ئیسڕاحەت
کردن
و
ڕۆکەوتن
.
بە
تێکڕایی
ئەرامەندە
[ئە+رام+ئەندە]دەبێتە
ئەو
کەسەی ئیسڕاحەتی
لێ
هەڵگیرابێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنجامە
(نت.)، (کعر. سن.)
پارچە
ئاسنێکی
دوولەتە
کە
بەسەریەکا دەنوشتیتەوە،
دەرگا
و
پەنجەرە
بە
چوارچێوەوە دەبەستێتەوە،
گەلێ
جۆری
هەیە
*(مک.)
لاولاوە
. تێبــ.-
ئەم
وشەیە
لە
زمانی فارسیدا ئەویش
هەر
لە
قامووساندا (ئاهەن جامە)یە
کە
شکڵێکی کۆنتیر وشەکەیە و
لە
زمانی کوردیدا پلەیەک زیاتر
لێک
و
لووس
بووە
و
دەنگە
سستەکانی
سەنگ
و
سووک
کراون.
یەکەندەردوو
وا
دیتە
بەرچاو
کە
(ئاهەن جامە)
لە
دوو
کەرتی: (ئاهەن =
ئاسن
) و (جامە=
کراس
) پێکهاتبێ سەرەڕای
ئەوەی
کە
(کراسی
ئاسن
)
هیچ
پێوەندێکی
دەگەڵ
ئەو
شتە
نییە
کە
ناوی
نراوە
(
ئەنجامە
یا
ئاهەن جامە)،
ئەگەر
لە
ڕاستیدا کەرتی
یەکەم
وەک
بەڕوالەت دەردەکەوێ (ئاهەن) بوایە دوبوایە وسەکە
بێ
سێ
و
دوو
لە
کوردیدا ببێتە (ئاسنجامە).
من
واتێدەگەم پارچەکانی
ئەم
وشەیە ئاوابن: [
ئان
(
ئا
+
هەن
) +
جام
+ ئە]
کە
هەریەکیان بەجیا
باس
دەکەین. آ)
ئا
- پێشبەندێکی ئاوێستاییە (مانای:
بە
، لەکن،
دەگەڵ
،
لەسەر
و سەرەوەیە و
هەندێ
جار
لەپێش
وشەیەکدا
دێ
بەڵام
کار
ناکاتە
سەر
مانای...
بۆیە
دەتوانین
بڵێین
ئەم
پێشبەندە
بۆ
بەهێز
کردنی مانای
هەندێ
وشەیە)) تم: (ئەورەنگ: بەهرام-١٧٥). ب)
هەن
- ((... پیشبەندە و مانای:
پێکەوە
دەگەڵ
،
هاو
،
دەدا
)) (سەرچاوەکەی پێشوو-٢٤٧). ج)
جام
-
ئەم
وشەیە
لە
(
گەم
، گام)ی ئاوێستایی
ڕا
جەڕاندراوە
کە
((...
گەم
(=جەس)
بە
مەعنای
هەنگاو
هەڵێنان
، -
گەیشتن
... و
نیزیک
بوونەوەیە)) تم: (
پد
، یگد، ج٢-٥).
لە
موکریان (
گاو
)
بە
پارچە
ئاسنێکی
بچکۆڵە
(
بەقەدەر
بزمارێ)
دەڵێن
کە
لەت
و
کوتی
(
چینی
)
شکاوی
پێ
پێکەوە
دەلکێنن.
بەم
جۆرە وشەکە بەتێکڕایی مانای:
پێک
گەیشتن
،
پێک
گەیاندن
دەدا
و
پڕ
بە
پێستی
ئەو
ئامرازەیە
کە
دەرگا
و
چوارچێوە
پێک
دەگەیەنێ و
ئەم
وشەیەی
بۆ
کراوە
بە
ناو
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنگامە
(نا.)، (مک.) ١-
زۆر
و
زەبەند
، کۆمەڵێکی
زۆری
خەڵک
. ((
چەند
لەشکرێکی ئەنگامەیە،
بۆ
قۆشەن
و
بە
زەمزەمەیە)) (تحفە: ج١-٢٠٦). ٢-
کار
و
کردەوە
یا
هەرا
و هۆریای
زۆر
و
سەرنج
ڕاکێش
(چ
تاقە
کەسێ
بەرپای
کا
یا
کۆمەڵە
خەڵکێ). *
هەنگامە
. تێبــ.-
من
ئەم
وشەم
هەر
بە
(
هەنگامە
) بیستووە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەهلی عەمامە
(نت.)
ئەوانەی
مێزەر
لەسەر
دەبەستن، زانای
دینی
،
مەلا
و
قازی
و... ((
ساقی
وەرە
تێکە
سوڕاحی
بدە
ساغەر)) ((
بێ
موویی دەماغێ
لە
سەفی
ئەهلی
عەمامە
)) (ئەدەب: گم-٩٦).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بادامی
[[بادام + ئی]]
(ست.) ١-
هەر
شتێکی
لە
دروست
کردنیدا (
بادام
)ی
تێکەڵ
بکرێ. باقلاوەی
بادامی
. ٢-
هەر
شتێکی شکڵی
وەکوو
بادام
وابێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بادامە تاڵە
[[بادام + ئە + تاڵ + ئە]]
(نت.)
بەری
دارێکی کێوییە
لە
جنسی
بادام
،
خۆش
دەکرێ
(
بە
شێوەیەکی
تایبەتی
تاڵایی
لێ
دەبڕن) و دەیخۆن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بارنامە
[[بار + نامە]]
(نت.)، (کئێر.)
نامە
یا
کاغەزێکی چاپکراوی تایبەتییە،
ئەوەی
(
بار
)
بەڕێ
دەکا
بۆ
ئەو
کەسەی دەنووسێ
کە
بارەکانی
بۆ
دەچێ *(کعر.) سەرتەمی. تێبــ.-
ئەم
کاغەزە دەدرێتە
دەستی
چاروێدار
یا
شۆفیر و تێیدا دەنووسرێ
کە
چەند
باری
بۆ
ناردووە و
بۆ
هەر
(واحیدێکی
کێش
)
دەبێ
چەندی
کرێ
بدرێتێ و چەندیشی پێشکرێ دراوەتێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بامجان
«نا»، «سن»، تم: بایینجان/١-ب.
1
2
3
4
5
6
7