هەڵاوسان (یان ڕێژەی هەڵاوسان). ڕێژەی هەڵاوسان بریتییە لە ڕێژەی سەدیی بەرزبوونەوەی ساڵانەی ئاستی گشتیی نرخ. هەڵاوسانی هەرە بەرز (یان دەرئاسا) (hyperinflation) ئەو هەڵاوسانەیە كە ئێجگار زۆر بەرز دەبێتەوە (بۆ نموونە، 1000، 1 میلیۆن و تەنانەت بە ڕێژەی 1 میلیارد لە ساڵدا). هەڵاوسانی زۆر بەرز (Galloping inflation) بریتییە لە ڕێژەی سەدیی 50 یان 100 یان 200 لە ساڵدا. هەڵاوسانی لەسەرخۆ (یان نەرمەهەڵاوسان) (Moderate inflation) واتە بەرزبوونەوەی ئاستی نرخ نابێتە هۆی لەڕێدەركەوتنی زۆری نرخ و داهاتی ڕێژەیی.

ڕێژەی هەڵاوسانی بنەكی (كرۆك). ئەو هەڵاوسانەیە كە لە پاش لابردنی كاریگەریی ڕەگەزە ناجێگیرەكانی وەك نرخی خۆراك و وزە دەمێنێتەوە. ئەم چەمكە زیاتر لە لایەن بانكیی ناوەندییەوە لە كاتی بەئامانجكردنی هەڵاوساندا بە كار دەهێنرێت.

هەڵاوسانی تێچوون (هەڵاوسانی زەختەتێچوون): سەیری هەڵاوسانی ڕاتەكانی (شۆكی) خستنەڕوو بكەن.

هەڵاوسانی خواست (یان هەڵاوسانی زەختەخواست). ئەو هەڵاوسانەی نرخە كە بە گشتی بە هۆی خواستی زیادە لەسەر شمەك ڕوو دەدات، بۆ نموونە، بە هۆی زۆربونێکی بەرچاو لە خواستی گشتیدا. زۆر جار پێچەوانەی هەڵاوسانی ڕاتەكانی خستنەڕووە (Supply-shock inflation).

هەڵاوسانی چاوەڕێكراو، چەسپاو. پڕۆسەی بەردەوامی هەڵاوسانە و ئەو كاتە ڕوو دەدات كە پێشبینی بكرێ هەڵاوسان بەردەوام دەبێ و گرێبەست و لێكدانەوەكانی خەڵك (پێشبینییەكانی خەڵك) بەپێی ئەم ڕێژەی هەڵاوسانە بێت.

هەڵاوسانی زۆر بەرز. سەیری هەڵاوسان بكەن.

بەئامانجكردنی هەڵاوسان. ڕاگەیاندنی ئامانجێكی ناوگری فەرمییە بۆ ڕێژەی هەڵاوسان و دەربڕینی ڕاشكاوانەی ئەوە كە هەڵاوسانی كەم و جێگیر ئامانجێكی بنەڕەتیی سیاسەتی نەختینەییە. لەم ساڵانەی دوایدا زۆر وڵاتی پیشەسازی بەئامانجكردنی هەڵاوسانیان بە شێوەی نەرم و ڕەق ڕەچاو كردووە.

تاونەگرتنی ڕێژەی بەرزبوونەوەی بێكاری (NAIRU). ئەو ڕێژەی بێكارییە كە بە ڕێژەیەكی جێگیر بەرز دەبێتەوە. لە NAIRUدا، هێزەكانی بەرزبوونەوە و نزمبوونەوەی ڕێژەی هەڵاوسانی نرخ و هەقدەست لە هاوسەنگیدان، كەوابوو هیچ مەیلێك بۆ گۆڕانی هەڵاوسان (بەرزبوونەوە) لەئارادا نییە. NAIRU ئەو ڕێژەی بێكارییە كە تێیدا چەماوەی درێژخایەنی فیلیپس، ستوونییە.

ڕێژەی هەڵاوسان. سەیری هەڵاوسان بكەن.

هەڵاوسان ڕاتەكانی خستنەڕوو. ئەو هەڵاوسانەیە كە لە لایەنی خستنەڕووی بازاڕەوە سەرچاوە دەگرێ و بۆ بەرزبوونەوەیەكی زۆری تێچوونی بەرهەمهێنان دەگەڕێتەوە. لە چوارچێوەی خواست و خستنەڕووی گشتیدا، فشاری تێچوون (cost-push) وەك پەڕینەوەی چەماوەی AS بۆ لای سەرەوە نیشان دراوە. هەروەها پێیشی دەڵێن هەڵاوسانی تێچوون (cost-push inflation).

pare yan dirav zorî, awsan, pufbûn, enflasyon.