تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



جێر
جیر، کَش.
جێر
کێش. [چیڕ: خۆگر و نەچڕ.]
جێر
مَرن، لَدِن، مُتَمَدِّد، مُتَمَطی، مُتَمَطط.
جێرک(باک)
هێشووی چکۆڵە، زەنگەتەی ترێ
جێری
کُلفَت
جێریفک(باد)
جێریفکڤان(باد)
جێرە(کە.، باک.، ڕۆژ)
جۆخینی شەنە با کراوە، دەخڵ و دانێکی سووری لە (کا) پاکراوەیە، ڕەوسە، خەرمان
پان جێرمانیزم
بەو تیۆری و گەڵاڵە و پیلانە شەڕخوازە ئەڵمانییانە دگوترآ کە لە بەرایی سەدەی نۆزدە بە ئامانجی یەکگرتنی سیاسی وەڵاتانی ئەڵمانی زمان، هاتە کایەوە. ڕەگ و ڕیشەی فەلسەفی پان جێرمەنیزم ئەگەڕێتەوە بۆ یوهان فیشتە، فەیلەسووفی ئەڵمانی (1814-1762) . فیشتە، لەو سەردەمەی کە هێشتا ئەڵمانیا دابەش ئەکرێ بە میرنشینی بچووک و یەکگرتووییەکی سیاسی لە ئارادا نەبوو، باسی لە «چارەنووسی گەورەی نەتەوە» دەکرد و نەتەوەی ئەڵمانیای بە خاوەن ڕۆحێکی ئاڤرێنەر دەزانی و لە بەرانبەر ئەمەش دا نەتەوە لاتینی یەکانی بە چارەڕەش ناوبردە ئەکرد.
ڕاپەڕینی سیاسی و ڕۆمانتیکی سەدەی نۆزدە کە بنیاتەکەی لەسەر ناسیۆنالیزم بینا کرابوو، بیرۆکەی ڕێبەرایەتی جیهانی ئەڵمانییەکانی بە هێزتر کرد و بیرمەندان و نوسەرانی ئەڵمانی بەرەو داڕشتنی گەڵاڵەی زیندووکردنەوەی ڕایش*، هان دا و سەرەنجام ئەم پلانە بەدەستی بیسمارک بە ئەنجام گەیشت. بەڵام یەکگرتنی یەکجارەکی وەڵاتە ئەلمانی زمانەکان، بە دەستی ئادءڵف هیتلەر بە ئەنجام گەیشت. کەچی ئیمپراتۆرییەتەکەی زۆری نەخایاند و بە شکستهێنانی ئەڵمانیا لە شەڕی دووهەمی جیهانی (1945) وەڵاتی ئەڵمانیا بە دوو پارچەی (ئەڵمانیای ڕۆژاوا و ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات) دابەش کرا (بڕوانە دیواری بەرلین) .
پان جێرمانیزم
پان ژرمنیسم
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
سنجێری
جۆرە ترێیەکی شیرینە دەکرێ بەدۆشاو .
سنجێری
جۆرێ ترێ کە بۆ دۆشاو پەسەندە
سنجێری (باک.)
جوورە ترێیەکی شیرینە.