تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 12682
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
پایا
بەردەوام،
قایم
،
خۆڕاگر
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پرولیتاریا
[فر. ا ]
(پرولیتاریا - prûlîtarya)
پرولیتاریا
، کرێکاران، زەحمەتکێشان.
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پریا
[ص ]
(پەرپا - perpa)
پەڕلەپێ
، کۆتری
پەڕلەپێ
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
پنیا(ڕۆژ)
پینەو پەڕۆس
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
پویا
[ص. فا ]
(پویا - pûya)
ڕەوان
، غاردەر.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
پڕپیا کردن
گرفتن
به
قصد
ربودن
ناگهان
در
آغوش
گرفتن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
پڕپیا کردن
لێ
نەوین
بۆ
ڕفاندن
دەباوش
گرتن
لە
ناکاو
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
پڕۆلتاریا - چینی کرێکار
بە
زمانی لاتینی
لە
وشەی proles
بە
مانای
منداڵ
وەرگیراوە.
ئەم
زاراوە
یەکەم
جار
لە
سەدەی شەشەمی پ.ز،
لە
ئیمپراتۆرییەتی
ڕووم
بەکار
هێنرا.
لەو
سەردەمەدا پڕۆلتاریا
بە
کەسانێک دەگوترێ
کە
ماف
و
مووچە
و مڵکیان نەبووە
بەڵکوو
تەنیا
ئەرکیان
ئەوە
بوو
کە
منداڵەکانیان بنێرنە
خزمەت
دەوڵەت
. بەپێی
یاسا
دەبوایە
خاوەن
مڵک
و چینەکانی
دیکە
،
یان
بە
سەرانە
و
باج
یان
بە
چوون
بۆ
سەربازی
خزمەتیان
بە
دەوڵەت
بکردایە، ئەوانەش
کە
شتێکیان
نەبوو
دەبوایە منداڵەکانی
خۆیان
بناردبا
خزمەت
دەوڵەت
.
ئەم
زاراوە
لە
سەدەی 2ی زایینی
دا
بزر
بوو
.
لە
ساڵی 1838
لە
لایەن
سیسمۆندی (ئابوورناسی سویسی)، جارێکی
دیکە
زیندوو
کراوە
و
دەرحەق
بەو
کەسانە
بەکار
هێنرا
کە
«
هیچ
بەشێکیان
بە
دارایی
و
سامانی
کۆمەڵگەوە
نییە
و
بۆ
ژیانی
سادە
و
ساکار
و داهاتووشیان دواڕۆژێکی
ڕوون
بەدی
نەدەکرا» .
ئەم
زاراوە
زیاتر
لەگەڵ
ناوی
مارکسدا گونجاوە. مارکس
لە
کتێبی
ڕەخنە
لە
فەلسەفەی «حەق»ی هێگل (1843)، پڕۆلتاریا
بە
«چینێکی دەستوپێسپی»
پێناسە
دەکا
و مانیفیستی کۆمۆنیست (1848)
بەم
دەستەواژە
پڕ
تەنتەنەوە
دەست
پێدەکات:
«مێژووی
هەموو
کۆمەڵگە
ئینسانییەکان
لە
ئێستە
و ڕابردوودا مێژووی شەڕی چینەکان
بووە
و
سەردەمی
بورژوازی
، کێشمەکێشی چینەکانی
خاو
کردۆتەوە و کۆمەڵگەی
بە
دوو
چینی
گەورەی دژبەیەک (
دوژمن
)
واتە
بورژوازی
و پڕۆلتاریا
دابەش
کردووە» .
دیسانەوە
لە
هەمان
شوێندا دەڵێ: «
مەبەست
لە
پڕۆلتاریا،
ئەو
چینە
کرێکارە نوێباوەیە
کە
خاوەنی
هیچ
ئامێرێکی بەرهەمهێن
نییە
و
وزە
و هێزی
خۆی
بۆ
دابینکردنی
ژیانی
خۆی
دەفرۆشێت» .
زاراوەی پڕۆلتاریا،
لە
ڕاپەڕینی کۆمۆنیستی سەدەی
بیستەم
و
هەروەها
لەنێوان
هەندێ
لە
هونەرمەندان و ڕۆناکبیرانی
لایەنگری
«کەلتووری پڕۆلتاریایی»
لە
ئەڵمانیا و سۆڤیەتدا چەمکێکی
سەرنج
ڕاکێشی لێدەرهات و
لە
بابەت
گرنگایەتی و
دەوری
سەرەکی
لە
شۆڕشدا
جەختی
لەسەر
کراوە
.
دەوری
مێژوویی
پڕۆلتاریا،
لە
گوتاری مارکسیزم*
ئەوەیە
کە
بەپێی
ڕەوتی
بەپڕۆلتاریایی
بوونی
چینی
مامناوەندی
و جووتیاران ــ
بە
لەدەستدانی سەروەت و دارایییەکەیان ــ
ئەم
چینە
دەبێتە زۆرینەی
کۆمەڵگە
و
ئینجا
دەبێ
شۆڕشی سۆشیالیستی
بە
ئەنجام
بگات.
دیکتاتۆری
پرۆلتاریا:
ڕابردن
و
هەنگاونان
بۆ
کۆمەڵگەیەکی
بێ
چین
و
توێژ
،
قۆناخ
بە
قۆناخ
بە
ئەنجام
ناگات.
یەکەم
قۆناخ
، شۆڕشی کرێکارییە،
ئینجا
بەدیهاتنی پرۆلتاریا
وەک
چینی
دەسەڵاتدار
یان
چینی
حاکم
.
پاش
سەرهەڵدانی
دیکتاتۆری
شۆڕشگێڕی
پرۆلتاریا،
دیکتاتۆری
پرۆلتاریا
پەیدا
ئەبێ
تاکوو
دەوڵەت
لەناو
بچێ و
لەبری
حکوومەتکردن
بە
سەر
ئینسانەکان، ئیدارەکردنی شتەکان
بێتە
کایەوە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
پڕۆلتاریا - چینی کرێکار
پرولتاریا - طبقەی
کارگر
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
پڕۆلتاریا - چینی کرێکار
Proletariat
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
پۆڵانیا
تیژکردنەوەی
گاسن
و
تەور
بەخستنەوەی
پۆڵا
لەسەر
دەمیان
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
پۆڵانیا
دَمەزَرد.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
پۆڵانیا
دەمەزەرد
. [سەرنیا]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
پۆڵانیا
تَذکیر، ذَکرَة.
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
پۆڵانیا
تیز
کردن
گاوآهن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
پۆڵانیا
دەمەزەردی
گاسن
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
پۆڵانیا(موک)
دەمەزەرد
، (
دزە
) بەرەنیا. گاسنێکە یا مرازێکی
تر
نووکەکەی
کول
بووبێ
پارچە
پۆڵایەکی چکۆڵەی دەخەنە
سەری
و
تیژی
دەکەنەوە
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
پیا
نوکر
توی
آن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
پیا
نۆکەر
،
خزمەتکار
بەودا: دارێکی پیاچوو
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
پیا
پیاح
،
ئاها
،
پیک
،
دەسا
، (
هەورا
)
پیاو
(
لە
پیاو
، پیاگ)ی کورتکراوەتەوە. (
خۆ
.،
دزە
)
دابەزین
، پیابوون
620
621
622
623
624
625
626