تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
یال
[ا ]
(یال - yal)
یالخ
دستار مردانه
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
یالمەند
[ص ]
(یالمەند - yalmend)
یالودووڤ
نگا: یاڵوبژ
یالودووڤ کردن
موی دم و یال اسب را کوتاه کردن
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
یالیت
[ا. ع ]
(یالەیتە - yaleyte)
خۆزیا، کاشکێ، بریا، خۆزگە، بریا.
یالە
کەڵەشاخی جۆشکراو بۆ شەراو تێدا خواردنەوە
ئیشتییالێبوون
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- زۆر حەز لە خواردنێکی معین کردن. هەتا دەچمە ماڵی نەوزاد دۆڵمەیان هەیە، دیارە زۆری ئیشتییا لێیەتی. ٢- مەیل بە کردنی کارێ یا دەگەڵ شتێ. ئەوە چییە هێندەت ئیشتییا لە قسانە، سەربەست ئیشتییای لە سەفەران نییە.
ئیمپڕیالیزم
[[فرەنسی: ئیمپڕیالیسم]]
(نا.) سیاسەتی دەوڵەتانی گەورەی گەشە کردووە، ئامانجی داگیر کردنی وڵاتانی پاشکەوتە و پەرەپێدانی هەموو چەشنە دەسەڵاتێکتی خۆیانە لەوان وڵاتانەدا. تێبــ.- ئەم جۆرە وشانە بە پێی جۆری بیر کردنەوە و بیر و باوەڕی سیاسی لە لای خەلکی جووربەجوور مەعنایان کەم و زۆر دەگۆڕێ. مارکسیستەکان لە هەموو کەس زیاتر سەر و کاریان دەگەڵ ئەم چەشنە وشانە هەیە و بەکاریان دێنن، لە هەموو کەسیش زیاتر بە تان و پۆیاندا دەچنە خوار و ڕوونیان دەکەنەوە. (لێنین) لەم بابەتەوە زۆر دوور و درێژ دواوە دەڵێ: ((ئیمڕیالیزم بەرزترین قۆناغی سەرمایەدارییە)) و کتێبــ.ێکیشی هەر بەو ناوە نووسیوە و ئیمپڕیالیزم بەو جۆرە کورت دەکاتەوە: ((... ئیمپریالیزم سەرمایەدارییە وەزتێکی دەگاتە ڕادەیەکی (تەتوور) کە لە سایەدا دەسەڵاتی (ئیحتیکارات) و (سەرمایەی ماڵی) دروست بووە و ناردنە دەرەوەی سەرمایە ئەهمیەتێکی زۆری پەیدا کردووە و دابەش کردنی دنیا لە نێوان (تروست)ەکانی عالەمی دەسی پێکردووە و دابەش کردنی گشت وڵاتانی جیهان لە نێوان دەوڵەتە زلە سەرمایەدارەکان بڕاوەتەوە...))، ( لێنین، هەڵبژاردەکان ((ئیمپڕیالیزم بەرزترین قۆناغەکانی سرمایەداری))، بەرگی ١، بەشی ٢، چاپی مۆسکۆ (عەرەبی) ل- ٣٩٢).
ئیمپڕیالیست
[[فرەنسی]]
(س.) کەسێک یا هەیئەتێ یا دەوڵەتێکی سیاسەتی ئیمپڕیالیستی پەیڕەوی بکا.
ئیمپڕیالیستی
[[ئیمپڕیالیست + ئی]]
(ست.) هەر کارێ یا شتێ پێوەندی بە ئیمپڕیالیزمەوە هەبێ. پیلانێکی ئیمپڕیالیستی لە کارایە.
ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست
لە ساڵی 1923 لە پاشماوەی حیزبە سوسیال دیموکراتەکانی ئەندامی ئینتەرناسیۆنالی دووهەم، سەر لە نوێ دامەزرایەوە کەچی پاش گەیشتن بە دەسەڵات لە ئەورووپادا ئەمانیش دەستیان لە کار کێشایەوە. ئینجا ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست لە ساڵی 1951 لە فرانکفۆرت دامەزرا، بەڵام ناوەندەکەی لەندەن بوو کە نزیکەی پەنجا حیزبی سۆشیالیستی نەرمڕەو و لایەنگری پەرلەمان و ڕیفۆرمخواز و دیموکراسیخواز تێیدا بوون بە ئەندام.
ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست
ئینتەرناسیۆنال سۆسیالیست
ئەیالەت
ئەیالەت
شارسان. [شارستان: شار و ناوچەکانی دەوروبەری].
ئەیالەت
ایالة.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
امپریالیست
[فر - ص ]
(ئیمپریالیست - impiryalîst)
لایەنگری ئیمپریالیزم.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
امپریالیسم
[فر - ا ]
(ئیمپریالیسم - impiryalîsm)
ئیستیعمار،لایەنگری لە حوکمی ئیمپراتۆری، سیاسەتێک کە مەرام و مەبەستی فراوانخوازی و سەپاندنی دەسەڵاتی خۆی بەسەر وڵاتی تر دابێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ایالت
[ع - ا ]
(ئیالەت - iyalet)
ناوچە، ناوچەیەکی فراوانی وڵاتێک کە چەند شارێک بگرێتەوە.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خیالباف
[ص.فا ]
(خەیالباف - xeyalbaf)
خەیاڵباف، خەیاڵ پڵاو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دیالک
[ا. فر ]
(دیالوگ - diyalug)
دیالوگ، گفتوگو.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دیالکتیک
[ص. فر ]
(دیالکتیک - diyaliktik)
دیالیکتیک، گینگەشه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دیالیز
[ا.فر ]
(دیالیز - diyaltz)
جیاکردنەوەی مەوادی ئاویته بەیەک.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دەلیالووش
بریتییە لە گیانداری زۆرخۆر
دەلیالووش
بسیار پرخور