تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 8486
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
یەک کری
یکی
شده
اتحاد
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
یەک کری
کردراو
بە
یەک
یەکگرتوویی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
یەکاڵا کردن
یک
لایه
کردن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
یەکاڵا کردن
یەک
لایە
کردنەوەی
تێکەڵاو
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
یەکاڵا کردنەوە
یک
لایه
کردن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
یەکاڵا کردنەوە
یەکاڵا
کردن
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
یەکیەتی کرێکاری
ڕێکخراوەیەک
کە
تێیدا
کۆمەڵی
کرێکاران
بۆ
باشترکردنی هەلومەرجی
ئیش
وکار و
مووچە
و…
پێکەوە
چالاکی
دەنوێنن.
لە
وەڵاتانی پێشکەوتووی سەرمایەداریدا یەکیەتیە کرێکاریەکان ـــ چ ئەوانەش
کە
ئەندامی
ئەو
یەکیەتیە نەبن ـــ
بڕیار
دەدەن بەرژەوەندیەکانی کرێکاران
دەستەبەر
بکەن.
یەکیەتیە کرێکاریەکان
تا
کۆتایی
سەدەی 19
بە
ڕەسمییەت نەناسرابوون و سەرکوت دەکران.
چونکە
هەبوونیان
ڕێگر
بوو
لەبەردەم بنەڕەتی
ئازادی
لە
بازاری
ئابووریدا.
بەڵام
لەو
کاتەدا
لە
ئەورووپا
پەسند
کران
و
ئێستاکە
زۆربەی وەڵاتانی
پیشەسازی
خاوەنی ڕێکخراوەی
کرێکاری
نەتەوەیین.
بزووتنەوە
چەپیەکانی سۆشیالیست و کۆمۆنیست و ئانارشیست و سێندیکالیست،
تێکڕا
یەکیەتیە کرێکاریەکان لەگوێن ئامێرێکی گرینگی کرداری
سیاسی
و شۆڕشگێڕانە ناوبردە دەکەن و هەندێکیان
وەک
داردەستێکی شۆڕشگێرانە
بۆ
ڕوخاندنی سیستەمی
سەرمایەداری
لە
قەڵمی دەدەن. (بڕوانە سیندیکالیسم)
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
یەکیەتی کرێکاری
اتحادیەی کارگری
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
یەکیەتی کرێکاری
Labor
union
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بۆن پێوەکردن
«مست. مت.» 1- تم:
بۆن
کردن/٣. 2- شتێک له لووتی
خۆ
نزیک
کردنەوه،
لەبەر
ئەوەی
کە
بۆنێکی
خۆشی
لێدێ. شەمامەیێکی
بەدەستەوه
بوو
خێرا
خێرا
بۆنی پێوه دەکرد. 3- «کن.» دانانی شتێک
بۆ
کەڵک
لێ
وەرگرتنی:: ئەوه
ئەو
باقلاوەتان
بۆچی
داناوه بۆنی پێوه دەکەن ؟
سەرچاوە:
نالی
خۆکردییە
دەسکردی خۆماڵییە،
کەس
بە
ئەلفاظم نەڵێ
خۆ
کوردییە
خۆ
کردییە
هەر
کەسێ
نادان
نەبێ
خۆی
طالیبی
مەعنا
دەکا
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
دیوکردار
[ص. مر ]
(دیف کردار - div kirdar)
دیوکردەوه.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ڕاماڵکردن
ڕاپێچکردنی
قوڕ
و لیته و ڕادانی له
سەر
زەوی
، ڕافڕاندنی
گیاندار
سەرچاوە:
نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی
بووە
لەناویانا.
لەوانەیە
ئەم
بەیتی « حەربا »
یەش
پەیوەندێکی
بەم
مەسەلەیەوە هەبێ،
هەروەها
لەوانەیه
پارچە
شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە
نەظەر
..» یش،
وەک
له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان
بۆ
کرد
، لایەکی
ئەم
مەسەلەیەمان
بۆ
ڕوون
بکاتەوە.
نەییری ئەعظەم
وەها
تاوی
دەدا
وەک
مەنجەنیق
بۆ
دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە
ناو
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاخێزکردن
هەستان
و
چوون
بۆ
شوێنێک
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئادەکردن
پاککردنەوە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئارایشتکردن
خۆلەدەقدان،
بەزەک
کردن
،
تاس
و
لووس
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئارایشکردن
ئارایش
دان
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئارڤان بارکرن
باراش
بارکردن
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئارڤان گرسکرن
باراش
هاڕین
و
لێکردن
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
بە
زمانی یۆنانی
بە
مانای
باشترین
حکوومەت
یان
حکوومەتی پیاوماقووڵانە.
بەڵام
لە
زاراوەدا
جگە
لەوەی
کە
هەڵگری پاساوێکی ئەخلاقییە، حکوومەتی کەسانی لێهاتووە
کە
بەپێی
میرات
و
شەرەف
و
خوێن
بە
سەروەری
گەیشتوون.
کەواتە
دەکرێ
بە
حکوومەتی
ڕەگەز
مەزنایەتی ناوبردە بکرێ.
لە
فەلسەفەی
سیاسی
یۆناندا ئاریستۆکراسی
بەو
دەسەڵاتدارانە دەگوترێ
کە
لە
باری
ئینسانییەوە
بە
تەواوی
هەڵیان دابێ و گەشەیان کردبێ. «ئەرەستۆ» (
لە
کتێبی
سیاسەت
) و «پلاتۆ» (
لە
کتێبی کۆمار)دا هەوڵێکی زۆریان داوە
لەمەڕ
دیاریکردنی پێودانگێک
بۆ
دۆزینەوەی
ئەم
جورە
کەسانە. ئەرەستۆ،
باشترین
جۆری
حکوومەتەکان
بە
پادشایی
و ئاریستۆکراسی و حکوومەتی
قانوون
ناوبردە ئەکا و لەنێوان ئاریستۆکراسی و ئۆلیگارکی*دا
ئەم
جیاوازییە قاییلە: " ئۆلیگارکی
گەیشتن
بە
دەسەڵاتە بەپێی
دارایی
و ئاریستۆکراسی بەپێی بلیمەتی".
بەڵام
هەر
لە
زووەوە
ئەم
دوو
زاراوە
بە
یەک
مانا
بەکار
براون.
بۆ
وێنە
«کارتاژ» و «وینیز» ئاریستۆکراتی گەورەی
دارایی
بوون
.
ئاریستۆکراتیک
بە
عام
،
بە
حکوومەتێک دەوگوترێ
کە
تێیدا دەسەڵاتی
دەوڵەت
ڕەها
بێ
و حکوومەت
بە
دەست
تاقمێکی مومتازەوە بێت.
ئەم
تاقمەش
لە
ڕێی
میرات
و پلەی چینایەتییەوە
بەم
شوێنە گەیشتبێ و ڕێگەی چینەکانی
دیکە
بۆ
ئەم
شوێنە
یاساغ
بێت. نموونەی
ئەم
سیستەمە سیاسییە
لە
ئێرانی
پێش
ئیسلام
و ئەورووپا
لە
سەدەکانی
ناوەڕاست
ئەبیندرێت.
ئەمڕۆ
نموونەی
ئەم
جۆرە حکوومەتە
لە
کەم
شوێنی جیهاندا
پەیدا
ئەبێت و
جێی
خۆی
داوە
بە
دیکتاتۆری
ئولیگاریشی
نوێ
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
آریستوکراسی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئاریستۆکراسی+ ئاغەواتی
Aristocracy
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئارەزووکردن
«مستـ. متـ.»
هەست
کردن
بە
ئیشتیای شتێک،
دڵ
لە
دووی
شتێک
بوون
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئارەقکردن
کردنی ئارەقی
زۆر
لە
نەخۆشیی گرانەتادا و ،
لەش
سووکبوون
و ڕزگاربوون
لێی
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئارەقکردنەوە
هاتنەدەرەوەی
ئارەق
لە
ئەندام
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئازادکردن
خۆشبوون
لە
یەکێک
کە
مافێکت
بە
سەریەوە
بێ
، بەڕەڵاکردنی بەندەیەک
کە
کڕیبێتت
بە
ڕەنگێکی
وا
کە
ئیتر
بتوانێ
ئیش
بکا
بە
خۆی
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئازادکردن
آزادکردن، رهاکردن،
بهل
کردن
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئازادکردن
بەرەڵاکردن. [ڕزگارکردن]
208
209
210
211
212
213
214