تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 2167
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
شمشێر چیوین
بَلونه، بَلونَک، بَکونه، بَکونک
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
شمشێر چیوین
[شمشیری دارێن (شمشیری وتاردەر)]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
شمشێر چیوین
سَیف الخَطیب
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
عارەق چین
عرقچین
سەرچاوە:
گۆڤەند و زنار
عرق چین
[ا.مر ]
(ئه ره ق چین - ereq çîn)
عه
رەق
چن
،
کڵاو
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
قامیشی چیغی
کرتوو
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
قەی چیە
چه
مانعی دارد؟
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
قەی چیە
چعەیبی
هەیە
؟ ،
مانع
چیە
؟
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
نەوقێ چیا
کمر
کوه
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
نەوقێ چیا
بڕوار،
گەوە
، قەدی
کێو
، ناوقەدی
چیا
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
وشیاری چینایەتی
بەئاگا
بوون
لەو
چینە
کۆمەڵایەتییەی
کە
تاکەکەس
بە
ئاخێزگەی
خۆی
دەزانێ.
هۆشیاری
چینایەتی کاتێک
خۆی
نیشان
دەدات
کە
ئەندامانی چینێک
بە
شێوەیەکی
هاوبەش
هەست
بە
ناهومێدی
و بەشخوراوی بکەن و
لە
بەرانبەر
چینی
سەردەست
و
شێوازی
دەسەڵاتداریدا
خەبات
بکەن.
هۆشیاری
چینایەتی
لە
ڕێبازی مارکسیدا
هەم
هۆشیار
بوونەوەیە
لە
بەرانبەر
چەوساندنەوەی
مرۆ
لە
لایەن
مرۆڤ
،
هەم
بڕیاردانە
بۆ
مەحفکردنەوەی
ئەم
چەوساندنەوە
.
هەروەها
بریتییە
لەو
هۆشیارییەی
کە
چینێکی
ڕەنجدەر
بە
ئاوەزی دەیفامێت و تێدەگات
کە
لە
بازاڕدا
وەک
کاڵایەکی
سادە
مامەڵەی پێدەکرێت و دەبێتە
قوربانی
خنکانێکی
سیاسی
و
کۆمەڵایەتی
و
ئابووری
.
ئەم
هۆشیارییە،
چینی
ڕەنجدەران دەکاتە چینێکی
تایبەت
و
هۆشیار
.
ئینجا
خەباتی
خۆی
بۆ
سڕینەوە
و مەحفکردنەوەی چینەکان
دەست
پێدەکات.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
وشیاری چینایەتی
آگاهی طبقاتی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
وشیاری چینایەتی
Class
Consciousness
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
وێژەی چیرۆک
ئەدەبی
چیرۆک
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
پڕۆلتاریا - چینی کرێکار
بە
زمانی لاتینی
لە
وشەی proles
بە
مانای
منداڵ
وەرگیراوە.
ئەم
زاراوە
یەکەم
جار
لە
سەدەی شەشەمی پ.ز،
لە
ئیمپراتۆرییەتی
ڕووم
بەکار
هێنرا.
لەو
سەردەمەدا پڕۆلتاریا
بە
کەسانێک دەگوترێ
کە
ماف
و
مووچە
و مڵکیان نەبووە
بەڵکوو
تەنیا
ئەرکیان
ئەوە
بوو
کە
منداڵەکانیان بنێرنە
خزمەت
دەوڵەت
. بەپێی
یاسا
دەبوایە
خاوەن
مڵک
و چینەکانی
دیکە
،
یان
بە
سەرانە
و
باج
یان
بە
چوون
بۆ
سەربازی
خزمەتیان
بە
دەوڵەت
بکردایە، ئەوانەش
کە
شتێکیان
نەبوو
دەبوایە منداڵەکانی
خۆیان
بناردبا
خزمەت
دەوڵەت
.
ئەم
زاراوە
لە
سەدەی 2ی زایینی
دا
بزر
بوو
.
لە
ساڵی 1838
لە
لایەن
سیسمۆندی (ئابوورناسی سویسی)، جارێکی
دیکە
زیندوو
کراوە
و
دەرحەق
بەو
کەسانە
بەکار
هێنرا
کە
«
هیچ
بەشێکیان
بە
دارایی
و
سامانی
کۆمەڵگەوە
نییە
و
بۆ
ژیانی
سادە
و
ساکار
و داهاتووشیان دواڕۆژێکی
ڕوون
بەدی
نەدەکرا» .
ئەم
زاراوە
زیاتر
لەگەڵ
ناوی
مارکسدا گونجاوە. مارکس
لە
کتێبی
ڕەخنە
لە
فەلسەفەی «حەق»ی هێگل (1843)، پڕۆلتاریا
بە
«چینێکی دەستوپێسپی»
پێناسە
دەکا
و مانیفیستی کۆمۆنیست (1848)
بەم
دەستەواژە
پڕ
تەنتەنەوە
دەست
پێدەکات:
«مێژووی
هەموو
کۆمەڵگە
ئینسانییەکان
لە
ئێستە
و ڕابردوودا مێژووی شەڕی چینەکان
بووە
و
سەردەمی
بورژوازی
، کێشمەکێشی چینەکانی
خاو
کردۆتەوە و کۆمەڵگەی
بە
دوو
چینی
گەورەی دژبەیەک (
دوژمن
)
واتە
بورژوازی
و پڕۆلتاریا
دابەش
کردووە» .
دیسانەوە
لە
هەمان
شوێندا دەڵێ: «
مەبەست
لە
پڕۆلتاریا،
ئەو
چینە
کرێکارە نوێباوەیە
کە
خاوەنی
هیچ
ئامێرێکی بەرهەمهێن
نییە
و
وزە
و هێزی
خۆی
بۆ
دابینکردنی
ژیانی
خۆی
دەفرۆشێت» .
زاراوەی پڕۆلتاریا،
لە
ڕاپەڕینی کۆمۆنیستی سەدەی
بیستەم
و
هەروەها
لەنێوان
هەندێ
لە
هونەرمەندان و ڕۆناکبیرانی
لایەنگری
«کەلتووری پڕۆلتاریایی»
لە
ئەڵمانیا و سۆڤیەتدا چەمکێکی
سەرنج
ڕاکێشی لێدەرهات و
لە
بابەت
گرنگایەتی و
دەوری
سەرەکی
لە
شۆڕشدا
جەختی
لەسەر
کراوە
.
دەوری
مێژوویی
پڕۆلتاریا،
لە
گوتاری مارکسیزم*
ئەوەیە
کە
بەپێی
ڕەوتی
بەپڕۆلتاریایی
بوونی
چینی
مامناوەندی
و جووتیاران ــ
بە
لەدەستدانی سەروەت و دارایییەکەیان ــ
ئەم
چینە
دەبێتە زۆرینەی
کۆمەڵگە
و
ئینجا
دەبێ
شۆڕشی سۆشیالیستی
بە
ئەنجام
بگات.
دیکتاتۆری
پرۆلتاریا:
ڕابردن
و
هەنگاونان
بۆ
کۆمەڵگەیەکی
بێ
چین
و
توێژ
،
قۆناخ
بە
قۆناخ
بە
ئەنجام
ناگات.
یەکەم
قۆناخ
، شۆڕشی کرێکارییە،
ئینجا
بەدیهاتنی پرۆلتاریا
وەک
چینی
دەسەڵاتدار
یان
چینی
حاکم
.
پاش
سەرهەڵدانی
دیکتاتۆری
شۆڕشگێڕی
پرۆلتاریا،
دیکتاتۆری
پرۆلتاریا
پەیدا
ئەبێ
تاکوو
دەوڵەت
لەناو
بچێ و
لەبری
حکوومەتکردن
بە
سەر
ئینسانەکان، ئیدارەکردنی شتەکان
بێتە
کایەوە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
پڕۆلتاریا - چینی کرێکار
پرولتاریا - طبقەی
کارگر
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
پڕۆلتاریا - چینی کرێکار
Proletariat
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
پەیکان چیوەدەس
سەرە
نێزە
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
چاڤی چیچەکی
جۆرە ترێیەکە
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
چیا
سارد
(ه)
1
2
3
4
5
6
7