تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
چو
[ق ]
(چو - çû)
چو
چو، چوب، درود.
چو
چێو. [دار]
چو
خَشَب.
به پیرەوه چوون
[[؟]]
مست. مت.» ١- بۆ بەخێرهاتن کردنی کەسێ لە ماڵ یا لە شار چوونەوە دەرەوە. ٢- (مج.) دەگەڵ کارێ. یا مەسەلەیێ بە خۆشی ڕووبەڕوو بوون و پەسند کردنی. خەڵکی شار تا تاسڵووجە بەپیریەوە چوون. خەڵک ئێستا بەپئر کتێبــ.ی کوردیەوە دەچن. * پێشواز کردن بەرەوپیرچوون. (جن.) پێشواز کردە.
ئاماوه چووەر(هەورا)
ئاو ـ و ـ ئاو چوون
«کنـ.» تووک و نەفرینە لە کەسێک دەکرێ ● «ڕەببی ئاو ـ و ــ ئاوچێ» تووشی بەڵایەک بێ ڕزگاری لە دوا نەبێ. تێبــ. ــ بەو مانایە: ئا وێک «ڕووبارێک» لە پێشدا بیبا کە خۆی هاته بڕانەوە فڕێی داتە ئاوێکی دیکەوە بۆ ئاوێک.
ئاوڕوو چوون
«مستـ. لا.» تم: ئابڕوو چوون.
ئاگر تێ چوون
«مستـ. لا.» ١- تمـ: ئاگر گرتن / ٢، ئاگرتێ کەوتن. ٢- «کنـ.» بەغیلی بردنی کەسێک بە کەسێکی تر: هەر باسی پیاوەتی حەسەنمان کرد، ئەو ئاگری تێ چوو. یەکێک بەکۆک و پۆشتەیی ببینێ ئاگری تێدەچێ. نەمانزانی بۆچی وا ئاگری تێ چووبوو.
ئاگر چوونەگیان
«مستـ. لا.»، «کنـ.» ١- تمـ: ئاگرتێبــ.ەربوون /٢. ٢- تمـ: ئاگر گرتن / ٢.
ئاگرەگیان چوون
آتش بەجان سدن، تندشدن.
ئاگرەگیان چوون
ئاڵۆزبوون، توون بوون. [ڕەش داگیرسان]
ئاگرەگیان چوون
اشتعال، احتداد، اضترام، اغتیاظ.
ئەترەش چوون
«مستـ. لا.»، «مکـ.» ترس ڕێ نیشتن، زەندەق چوون، ترسانی زۆر.: سێڵاوێکی وایە پیاو ئەترەشی دەچێ. تێبــ.ینی: ئەوەندەی بیسترابێ، هەر بۆ ترسان لە ئاو، ئاگر، جێگای بەسام «ئەشکەوت،....» دەکار دەکرێ.
برس بەس چوون
گرسنگی بستەشدن، گشنگی بند آمدن.
برس بەس چوون
ورەخستن. (ورەخستگیه، برسی چووگەسە بەس ) [دڵ نەبردن، تەوابوونی برسێتی.]
برس بەس چوون
قَمَه، قَهَم.
بیر چوون
فراموش کردن
بە قەڵفەز چوون
[[به/3+قه‌لفه‌ز؟+چوون]]
«مست.مت.»، «مک.» دڕانی جلوبەرگ، لە ئەنجامی لێ گیربوونی تەڵەزمەدار، بزمارێکی لە شوێنێک داکووترابێ. بەردێکی نووک تیژی دەرپەڕیو و هەر شتێکی تری لەم بابەته. تێبــ.ینی:آ» ئەم جۆره «دڕان» ه هەمیشه شکڵی زاویەی قاییمەی هەیه و «زاویە» که ئەو شوێنەیه که تەڵەزم یا.. ی لێ گیر بووه. ب» من نەمتوانی بزانم وشەی «قەڵفەز» ئەسڵی چییه و له کوێرا هاتووه، بەڵام بە دووری نازانم که دەگەڵ وشەی «قەڵبە» ی بن لەهجەی سلێمانی پەیوەندێکی نیزیکیان هەبێ، هەرتکیان ئەسڵیان یەک بێ...،» مامۆستا خاڵ «قەڵفەز» ی به «تاڤگه» مانا لێداوەتەوه. «تم: خا، ب٣، ل-56» .
بەرەوپیر چوون
«مست. لا.» تم: بە پیر ەوهەچوون.
بەزەیا چوون
فرورفتن. (آب مثلاً)
بەزەیا چوون
ڕۆچوون (بۆ نموونه: ڕۆچوونی ئاو.)
بەزەیا چوون
غَور، نشَ، نَشیش، نُضُوب.