گۆلک

خاڵخاڵوکە

قرمز. (جانوری است قرمز رنگ با نقطەهای سیاەبەاندازەی مگسی است در زیر سپر بال دارد.)

[خاڵخاڵۆکە (مێروویەکی سوورە، خاڵی ڕەشی پێوەیە، هێندەی مێشێک دەبێت، باڵی لە ژێر قەڵغانەکەیدایە.)]

دُودُ الصَّبّاغین.

حشره کفشدوزک

خاڵخاڵۆکە

گردوی پوک
نام دهی است

گوێزی پووچ
ناوی دێیەکە

وتەیەکە لە کاتی باسی مردوویەکی زۆر خۆشەویستدا دەوترێ

شب کوری. (شب کوری غیر دائم)

شەوکوێری. [کەسێک کە بە شەودا نابینێت. (شەوکوێری بەین بەین.)]

غَشاوَة.

شەوکوێری

«نت.» ئامرازێکی موسیقای کوردییه، له قامیش دروست دەکرێ، حەوت کونی تێدایه - بە ئەندازەی حەوت پیتی- نۆتەی موسیقای که تازه دۆزراونەوه «دۆ، ڕێ، می، فا، سۆل، لا، سی» -و هەموو هەوایەکی پێ لێدەدرێ.* «بک.» بلوور، بلوول. «سن.» بلوور، لووکە (تم: مردۆخ، ب١، ل-٣١١ و ب٢، ل-٦٠٠). «جن.» بیک.

«نا.»، «مک.» لولەیێکی داره، بستێک درێژ دەبێ و سەرێکی تۆزێ له لاسکە کەی دێته پێشەوه. له بالیفەی بێشکەی منداڵ- هەڵدەکێشرێ، تا کاتێ منداڵەکە میز دەکا بچێته ناو «ئاوەخانه» که به ژێر لانکەوه دەیبەستن. به پێی شکڵی ئەو بەشەی کە لە لاسکەکە ی دێته پێشەوه دەبێته کوڕانەو کچانه. تێبــ.- من وا دەزانم که «1- بلوێر» و «2- بلوێر» یەک وشەن و دووەم لەبەر نیمچە و وێکچوونێکی شکڵی له یەکەمیان خوازراوەتەوه و من به ئانقەست کردوومنەوه دوو «واحید» ی سەربەخۆ. «کک.» بلوین.

بی فرزند، اجاق کور.

بێ مناڵ. [وەجاخ کوێر، بێ زارۆ]

عقیم، عقیر، عاقر، ناکد.

مەبەس لە ڕەنج و ئازار چەژتنە، بڕوانە: ئاو تاڵ و سوڵ

آبیار

ئاودێر، ئاویار

«نفا.، سفا.»، «هو.» تمـ: ئاودێر.

ئاودێر، ئاڤدێر، ئاویار

دادوستد

(کن.) تم: بابانت خرابێ.

جێگایەکە با نەیگرێتەوە، (باک) بابهێر، پەنا، پەسیو، بادرز

بادرز

منفذ باد در دیوار

کون یا قەڵشتی لە خانوودا کە بای پێدا دێ

شانەیێکی پان و ددان تیژو درێژە سندەگڵ و زبڵی پێ بڵاوو پووش و پەڵاشی بێستانانی پێ کۆ دەکەنەوە

بلوور، نای، نەی، (هەورا) لوولێ، بلۆر، (باک) بلوور._لێدان: نەی ژەنین._لێدەر: نەی ژەن

لوولک

دارێکی درێژی کون تێ کراوە لە وێنەی سەبیل منداڵ لە پێشکەدا میزی پێدا دەکاتە خوارەوە