دەرخستنی نهێنی مەسەلە و کارێک، کە دوو یان چەند کەس بیزانن، لە لایەن یەکێک لە خۆیانەوە. : ئاشکرایی لێ بڵێ با بە خۆیدا بشکێتەوە. * ڕاستی لێ گوتن. ئیعتیڕاف لە سەر کردن.

«مستـ. لا.» دوور کەوتنەوە و تەرا بوونی مەڕ و ماڵات لە مێگەل، یا چوونە ناو مێگەلێکی تر.

ئاوارەو هەتره بوون لە شووێنی خۆی

ئاوارەبوون و دوورکەوتنەوەی گیاندار لە جێ و ڕێی خۆی

«مستـ. لا.» تمـ: ئاگرتێ بەربوون /١.

ئازارگەیشتن بە ئاڵووی مل بە هۆی سەرینی خراپەوە

ئازار گەیشتن بە ئاڵووی مل بە هۆی سەرینی خراپەوە

لێدان و پێکانی شتێک

به هدف زدن

ئەنگافتن

(مست. مت.) ١- بەرد، تیر، گوللە و... لە نیشانەدان. فیشەکی بە خەسار نەدەچوو هەر دەستی لە پەلەپیتکە بەردەدا یەکێکی دەنگاوت، (دەئەنگاوت). ئەو هەموو بەردەت هاویشتێ نەت ئەنگاوت. هەر دەیئەنگێوم بۆ کوێ دەچێ. ٢- بە نەفەس و هێزی ڕوحی کەسێک تووشی ناڕەحەتی و گیر و گرفت کردن. لێمان بوونە شێخ مەند و شێخ ڕەش هەر لەوەی ئازان یەکتری بنفێون (بئەنگێون)، باسی ئەم شەخسە مەکە زۆر تووڕەیە تا ئێستا چەند کەسی ئەنگاوتووە. ٣- (مج.) دیتن، بەدی کردن. ((برایم خۆ من بە قسەی شەیتانانم دەگەڵ نەکردی، لە ڕازی کانییەم بۆ خۆم بەچاو ئەنگاوتی)) (تحفە: ج١-٣٧٦). * ئەنگافتن، پێکان (ماددی و مەعنەوی)، هەنگاوتن. (بک.) هەنگافتن. تێبــ.- مانای تەرکیبی ئەم وشەیە دەبێتە: لێل نیزیک کردنەوە، پێکەوە بەند کردن. تم: ئەنجامە.

ئەنگاوتن، پێروو ئەنگووت: کۆهەڵات، گەلاوێژ ئەنگووت: گەلاوێژ هەڵات، بای بەیانی ئەنگووت: بای بەیانی هەڵی کردێ، نێری خۆی ئەنگووتووە: نێری خۆی ناسیوە، سەرما ئەنگووت: سەرما سەری هەڵداوە

هەڵەنگووتن

هەڵکردنی با بەهێواشی

طلوع ستاره
وزیدن ملایم
پسوند به معنی دچار شدن

هەڵاتنی تاک ئەستێرە: گەلاوێژ ئەنگوت
هەڵکردنی بای هێدی: هەناسەم ززولفەکەی لاداو مەیلێکی کەکرد چاوی/نەسیم ئەنگوت و شەو ڕابردو نەرگس هەر لەخەودایە، «نالی»
پاش وشەی «هەڵ» نێت بە مانا تووش بوون، کەوتن

(مس. لا.) ١- سەردەرهێنان، لە ئاسۆ دەرکەوتن. گەلاویژیش ئەنگوت کەچی هێشتا گەرمایە. نەخێر هێشتا نەنگووتوە (نەئەنگوتوە)، سێ ڕۆژی دیکەی ماوە بنگوێ (بئەنگوێ). ٢- دەست پێکردن، هەڵکردن (با). ((وا زولفی لەسەر گەردنی لاچوو بە هەناسەم)) (( شەو فەجری بەیان بوو کە نەسیمی سەحەر ئەنگووت)) (وەفایی: گم-٢٦٩ ((هەناسەم زولفەکەی لادا و مەیلێکی نەکرد چاوی)) ((نەسیم ئەنگووت و شەو ڕابرد و نێرگس هەر لە خەودایە)) (نالی: گم-٦٩) تێبــ.- ئەم مەسدەرە هەر بۆ ئەم دوو حاڵەتە بیستراوە بەکار هێنرابێ، نەگوتراوە (کۆ) -ئەویش هەر ئەستیرەیە- ئەنگوت، هەروەها نەبیسراوە بڵێن (شەماڵ ئەنگوت).

ئەژنەفتن

شنیدن

ئەژنەفتن