ڕەقەڵاتن

مردە از سرما، سفت شدە

شتی وشک و ڕەقەو بوو

نگاڕەقبووگ

ڕەقبووگ

کز کردن، مات نشستن

کز کردن، کروشمە کردن

کورووژم هەڵاتن

ڕۆژهەڵاتن

چرچ هەڵاتن٬ چرچیان٬ قرچیان

تەنگەنەفەس بوون و پیشهەڵاتن لە گەرماندا

تەنگەنەفەس بوون و پیشهەڵاتن لە گەرمان، نان و یا چێشتەکە برشی هەڵێناوە واتا لەبەر کۆنی و یا لە گەرمان کەڕووی هەڵێناوە یا لەبەر بوغ و هەڵم

East (ern) Bloc

بلوک شرق

بە کۆمەڵێک لە وەڵاتانی کۆمۆنیستی ئەورووپای ڕۆژهەڵات و ڕۆژهەڵاتی ئاسیا، دەگوترا «بلۆکی ڕۆژهەڵات». ئەم وەڵاتانە هەڵگری ئایدیۆلۆجیای کۆمۆنیستی بوون کە لە بەرانبەریاندا «بلۆکی ڕۆژاوا» * شیر و تیری نیشان دەدا.
تا شەڕی جیهانی دووهەم تەنیا دوو وەڵاتی سۆڤیەت و مەغولستان، سەر بە کۆمۆنیست بوون. بەڵام پاش داگیرکردنی ئەورووپای ڕۆژهەڵات لە لایەن ئەرتەشی سوورەوە، وەڵاتانی ڕۆمانیا و پۆڵۆنیا و بولگاریا و ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات و چێک، کەوتنە ڕیزی کۆمۆنیستەکانەوە. دواتر، وەڵاتانی چین و کۆریای باکوور و ڤێتنام و کامبووج و لائۆس لە ئاسیا و کووبا لە ئەمەریکا هاتنە جەرگەی وەڵاتانی کۆمۆنیستی و بلۆکی ڕۆژهەڵاتەوە.
بلۆکی ڕۆژهەڵات تا ماوەیەکیش دوای شەڕی جیهانی دووهەم، یەکگرتوویی سیاسی بووە و ناوەندی دەسەڵاتی سیاسی و سەربازی و ئابوورییەکەشی، یەکیەتی سۆڤیەتی پێشوو بوو. بەڵام پاش هاتنە سەرکاری خرۆشچۆف لە سۆڤیەت و زلبوونەوەی قەیرانی سیاسی و ئایدیۆلۆجیکی نێوان چین و سۆڤیەت، یەکیەتی بلۆکەکە هەڵوەشا. مەیلی سەربەخۆیی وەڵاتانی کۆمۆنیستی ژێرڕکێفی یەکیەتی سۆڤیەت ڕۆژبەرۆژ زیاتر دەبوو، جاری وابوو ئەم جیابوونەوە بە شۆڕشی خوێنێوی مەیسەر دەبوو. پاش کۆتایی شەری سارد و ڕووخانی دیواری بەرلین لە کۆتایی سەدەی بیستەم، سیستەمی کۆمۆنیستی لەگوێن بلۆکێکی سیاسی بە تەواوەتی لێکهەڵوەشاوە و کۆمارییەکانی یەکیەتی سۆڤیەت سەربەخۆیییان بەدەستهێنا و بلۆکی ڕۆژهەڵات وەکوو ڕێبازێکی ئایدیۆلۆجیکی سپێردرایە مێژووەوە.

خۆ جووان کردن، خۆڕازاندنەوە

لە ئاوێدا مەلەکردن

چپەچپ، چرپەچرپ، تێکەوەدان، هاتوو چۆیەکی ناڕێک و ناهەمووار

بتَو، خاوَر، خوراسان، خُراسان.

خاوەر. [ڕۆژهەڵات]

مَشرِق، مَطلع، مَطلَع.

دەمی خۆرکەوتن

شوێنێکە کە خۆر لێی هەڵبێ

مشرق، خاور

خۆرەڵات

ڕۆژهەڵات ، کاتی ڕۆژهەڵاتن، شووێنێکە خۆری لێ هەڵبێ

خەڵکی لای ڕۆژهەڵاتی

کەسێکە لە مێژوو و وێژە و ئەردناسی خاکی ڕوژهەڵاتی بە دانیشتووەکانیەوە شارەزا بێ.- ی: پیشەی کەسێکییە ، کە لە مێژوو و وێژە و ئەردناسی خاک و دانیشتوانی خۆرهەڵات شارەزابێ