ئەندازیاری خانوان

(نەژیدەن - nejîden)

دەرکێشان.

(نەژە - neje)

چڵی درەخت، ئەو دارەی ئاسمانەی خانوی پێ دەپۆشن، ئەو وردە زێڕو زیوەی بەسەر بوک و زاوایدا هەڵدەدەن.

(پاک نیژاد - paknijad)

پاک جەوهەر، ئەسڵزاده، نەجیب.

(پەری نەژاد - perînejad)

جوان، پەری رەچەڵەک، پەری رەگەز، پەری نەژاد.

(ئەنیژکسیون - enjiksîyun)

دەرزی لێدان، شرینقە لێدان.

(ئانژین - anjîn)

ئاوسانی گەروو، ملەخڕە، لەوزەتێن.

(ئەنژە - enje)

نیسک.

(بوشەنژه - buşenje)

چنگاڵ، نانی گەرم و رۆن.

تەنشین غربال شده

بن بێژنگ و خشت و خاڵی دەغڵ

«نت.»، «مک.» کاڵای خراپ و دەغڵ و دانی ئاشاغه کەپاش فرۆشتنی چاکەکانی، لەبنی عەمبار و دوکاندا دەمێنێتەوه *«سن.جن.» بنجوول.

بپژمین

عطسه کردن

پشمین، پژمین

باویشک، (باد) پشمین

عطسه کردن

پژمین، پشمین، پنژین

پشماندن

پشمین، پژمین

(جادونه ژاد - cadû nejad)

که سێک که ره چە ڵه کی بچێته وه سه ر جادوگه ر.

(دانژه - danje)

نیسک.

فالانژ / فالانژیسم

Falange / Falangism

ئەم زاراوە ڕیشەکەی لاتینییە و بە درێژایی مێژوو مانای جیاوازی لەخۆ گرتووە. بۆ نموونە لە یۆنانی کۆندا «فاڵانژی ساکار» بەشێکی هێزی سەربازی یۆنان بووە کە بریتی بووە لە سەربازی پیادە بە چەکی سووک و چەکی قورسەوە و … لە ساڵی 1600 زایینی، ئەم زاراوە بە کۆمەڵێکی خەڵکیی گوتراوە کە بە شێوەیەکی ڕێکخراوەیی پێکەوە کۆ دەبنەوە و بۆ گەیشتن بە ئامانجێکی هاوبەش بەرەیەکی یەکگرتوو ساز دەکەن. لە سەدەی پێشوودا فاڵانژ، ناوی حیزب و ئایدیۆلۆژیایەکی فاشیستی وەڵاتی ئیسپانیا بووە کە بە ئیسپانیایی پێی دەڵێن فاڵانخە. ئەم حیزبە لە 29/11/1933 لە لایەن کەسێک بەناوی خۆزە ئانتۆنیۆ پریمۆدێریڤا لە مەدرید دامەزرا و گەشەی پێدراوە. هەرچەندە لە سەرەتاوە بایەخێکی ئەوتۆی نەبوو بەڵام بەرەبەرە پەرەی سەند و سەرنجی خەڵکانێکی زۆری بەرەو لای خۆی ڕاکێشا و بە یەکگرتن لەگەڵ لایەنە فاشیستەکانی دیکە توانی «فاڵانخە ئیسپانیۆلا» دامەزرانێت. بەرنامەی فاڵانژ، بریتی بوو لە ڕاکێشکردنی چینی کرێکار بۆ هەناوی ناسیۆنالیزمێکی توندڕەوانەی کۆمەڵایەتی (بە مەبەستی خۆماڵی کردنی سەرمایە، چاکسازی زەویوزار، پەرەپێدان و ڕێکخستنەوەی سوپا و هەڵوەشاندنەوەی حیزبە سیاسییەکان و شێوازی شۆڕشگێڕانە بۆ گەیشتن بە ئامانج).
فاڵانژیستەکان لە سەردەمی شەڕی ناوخۆ (1936 تا 1938) بە توندی ڕووبەڕووی حیزبە کۆمۆنیست و ئاناڕشیست و میانەڕەوەکان بوونەوە و هەوڵیان دا حیزبەکەی خۆیان سەقامگیر بکەن. جیاوازی نێوان فاشیزمی ئیسپانیا لەگەڵ فاشیزمی ئەڵمانیا و ئیتالیا، لەوەدا بوو کە لە ئیسپانیا سوننەتی نەتەوەیی و بە تایبەت نەریتی پادشایی و مەسیحی، بایەخ و گرنگی زیاتری پێ دەدرا. ئیمڕۆکە زاراوەی فاڵانژ، لە وەڵاتانی دیکە بەو گرووپە ڕاستە توندڕەوانە دەگوترێ کە لە بەرانبەر باڵی چەپدا دژایەتی و گێڕەشێوێنی دەکەن، بۆ نموونە فاڵانژەکانی لوبنان.