مینا، بەلوور، بللوور

بڕوانە: بلوورڤان._ی: بلوورڤانی

آهن قطب آسیاب

بڵۆسک

ئەو میلە ئاسنەیە، کە سەرێکی لەسەر تەوەرەی ئاش دادەنرێ. واتا لە هەردوو بەرداش هەڵدەکێشیرێ سەری سەرەوەی لە تەوەرە دەخرێ تا بەرداشی سەرەوە بسووڕێنێتەوە ئەویتری لە تۆپەکە قایم دەکرێ تا تۆپەکە ئەوی بسووڕێنێتەوە. شیشەی کەبابی. (شار) لووتکەی چیا، (کۆ) سکەپک

(بلۆقکردن) هەڵتۆقینی ئەندامی گیاندار

هەڵتۆقاوی ئەندامی گیاندار بە ئاوتێزانی لەکاتی سووتان یا ئازار پێگەیشتنێکدا

تاول، شوغ، شوغه، شَغَر، شَغه، دُزَک، حَجوله.

گۆزاوڵه. [تلۆق]

نَفط، نَفطَة، نَفغَة، کَنب، مَکو، نَبخ، نَبَخ، مَجل، مجلَة، جَدَر. (بَقبوقَة )

بالغ
تاول
چشم برجسته

پێ گەیشتوو، شەیتان پێ کەنیو، خۆ ناسیو: کوڕەکە بلۆق بووە، کیژەکە بلۆق بووە و خۆی ناسیوە
پۆرگ: هەموو گیانی بۆتە بلۆق
چاوزەق: تووشی کاورایەکی بلۆق هاتم لێی ترسیام

«نا.»، «مک.» هەڵتۆقینی شوێنێکی لەشی گیانداره «ئاد ەمیزادو....» که ل ە ئەنجامی سووتان یا لەبەر ڕێ ڕۆیشتنی زۆر، پەیدادەبێ و زنچکاوێکی زەردەباوی ڕوونی تێدا کۆدەبێتەوه.* تلۆق. «سن.» گۆزاوڵه.

تلۆق، دلۆق، کیس، (شار) ئاولک، پۆرگ، (ڕۆژ.، دەر) پۆقلە، پفکە، بڵق، بلووق، شووێنێکە لە هەموو لەشدا بە تایبەتی لەدەست و پێدا، کە ئاوی گەرمی بەسەردا ڕژابێ و یان سووتابێ و یان بەهۆی ڕۆیشتن و پێڵاوی تەنگەوە کوترابێ بلۆق و پفکەی دەکات و پڕ ئاو دەبێ

پفکەدار._ی: پفکەداری

کۆجیلەیەکە ئەیاری ئاشییە مزاشی پێ وەردەگیرێ

«نا.» 1- کۆمەلێ دەوڵەت که له یەکیێتیەکدا کۆ بوونەوە و یەک ڕێبازی سیاسیان هەبێ.::بلۆکی ڕۆژاوا، بلۆکی ڕۆژهەڵات، بلۆکی کۆمەنوێڵس 2- «کعر.» خشتی چیمەنتۆ.

بلوک غرب

West (ern) Bloc

سەرجەمی وەڵاتانی ئەورووپای ڕۆژاوا و ئەمەریکای باکووری کە بریتین لە پێشکەوتووترین وەڵاتانی سەرمایەداری جیهان، بە بلۆکی ڕۆژاوا ناوبردە کراوە. بە مانایەکی دیکە بلۆکی ڕۆژاوا بە وەڵاتانی ئەروپای ڕۆژاوا (سوید و نەمسای لێدەرچێ) لەگەڵ ئەمەریکای باکوور دەگوترێ کە ئەندامی ڕێکخراوەی ئەتلانتیکی باکووری (ناتۆ) *بن و لە بەرەیەکی سیاسی و سەربازی دژ بە بلۆکی ڕۆژهەڵاتدا یەکیان گرتووە، بەڵام ئەم زاراوە وەڵاتانی سەرمایەداری پێشکەوتووی وەکوو ئوستورالیا و زیلاندی نوێ و ئەفریقای باشووریش لەخۆ دەگرێ. کەواتە وشەی ڕۆژاوا، لایەنێکی جوگرافی ڕووت نییە بەڵکوو ئەویش وەکوو بلۆکی ڕۆژهەڵات زیاتر هەڵگری بارێکی ئایدیۆلۆجیکییە کە درێژەی شارستانییەتی ڕۆژاوا لە ئەژمار دێت.
زاراوەی بلۆکی ڕۆژاوا، هەندێ جار دەوڵەتانی داندراو یان یەکگرتووی ڕۆژاوا لە ئاسیا و ئەفریقا و ئەمەریکای لاتینیش لەخۆ دەگرێ. لێرەدا واتای ئایدیۆلۆجیکی و سیاسی ئەم زاراوە مەبەستە.
دوای شەڕی جیهانی دووهەم، ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بووە هێزی یەکەمی جیهان و پێشەنگاوی سیستەمی سەرمایەداری. ئەم وەڵاتە لە بەرانبەر سۆڤیەتدا بوو بە دەسەڵاتی سەرەکی بلۆکی ڕۆژاوا و ڕۆژهەڵات. هاوکات لەگەڵ ئاڵوگۆڕەکانی 1960و 70 لە جیهان، دەسەڵاتی سۆڤیەت لە بلۆکی ڕۆژهەڵات، هەر ئەهاتوو لاوازتر دەبوو. ئەمریکاش دەسەڵات و شەوتی جارانی لێ ئەستێندرا. پاش ئاوەدانکردنەوەی ئەورووپا و بەهێزبوونەوەی بەریتانیا و فەرەنسە و ئینجا ئەڵمانیا و ژاپۆن، ئەم وەڵاتانە لە بڕیارە سیاسی و ئابوورییەکانی ئەمەریکادا ڕێدەستیان پەیدا کرد و لە ڕێکخراوەی نەتەوە یەکگرتووەکان، وەڵاتانی هاوپەیمانی ئەمەریکا و ڕۆژاوا لە «جیهانی سێهەم» *دا بەزۆری بە پێچەوانەی ئەمەریکا، هەڵوێستیان دەگرت.
زاراوەی بلۆکی ڕۆژاوا و بلۆکی ڕۆژهەڵات، زیاتر لە قۆناخی «شەڕی سارد» * باو بوون.