تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
قانی
[ص. ع ]
(غانی – xanî)
سەرچاوە: نالی
قانیعی بابی ڕەضا
لە دەرگای ڕەزامەندیدا بە بەشی خۆی قنیات کردوو.

قانیعی بابی ڕەضا و ڕاضی بە پووش و دڕک و داڵ
سالیکی صەبر و تەحەممول، بوردەبار و هیچ نەوێژ
قانیک
جویدنی. مانند آدامس و غیره.
قانیک
شتێ کە ئەیجاون، جەققە، جاچک
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اقانیم
[ا ]
(ئەغانیم - exanîm)
کۆی اقنوم/ ئقنوم - ه: شەخس، بناوان و هۆی شتێک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اقانیم ثلاثه
[ا ]
(ئەغانیم سەلاسە - exanîm selase)
لەلای مەسیحیان دەکاتە: باب، کوڕ، روحی قودس.
سەرچاوە: نالی
هەقانیەت
حقانیت، راستی و عدالت
هەقانیەت
هەقانەت، ڕاستی و ڕەوایی
ئێسقانی ڕەش بێ
(کن.) بمرێ. جوێنە و ژنان بە یەکتری دەدەن.
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بۆرەقانی
گیای سوورەوەکراو
بۆرەقانی
گیاهی که می پزند و می خورند
بۆرەقانی
گیایەکە سوور ئەکرێتەوە بۆ خواردن
بۆرەقانی(هەورا)
گیای سوورکراوەوەیە لەناو ڕۆن و هێلکەدا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
بەردەقانی
بەردەقانی
[[به‌رد/1+3-ئه‌/2+قانی «؟» ]]
«نت.»، «کعر.» ئامرازێکه له «بەن» دەچندرێ ناوەڕاستەکەی پانەە و بەرەبەره باریک دەبێتەوه، پاشان له هەردوو لایەوه نزیکەی 20-30 سانتیمیترێکی وەکوو گوریسێ کی باریک دەهۆندرێتەوه. له ڕابردوویێکی کۆنا وەکوو «چەک» ێک لە ناو لەشکراندا باو بووه و دەگەڵ دووژمن شەڕیان پێکردووه، بەردێکیان خستۆ ته ناو ەڕاستەکەی و لاسکەکانیان بە دەستەوه گرتووه هەڵیان سووڕاندووه، لەپڕ لاسکێکیان بەرداوه و «بەرد» ەکه به تەووژمی هەڵسووڕاندنەکەی پێشوو دەرپەڕیوه. * «کئێر.» قۆچەقانی. «سن.» قەڵماسک. «جف.، جن.» قەڵماسەنگ. تێبــ.ینی: ئەم ئەمرازه تا سەرەتای ئەم چەرخەش لە شارەکانی کوردستانا بۆ «شەڕگەڕەک» بەکار دەهێنرا، بەڵام ئێستا تەنیا بۆ یاری منداڵان و چۆلەکه کوشتن بەکاردێت، شکڵیشی گۆڕاوه و له کوردستانی عێڕاق بۆ شکڵی تازەی ناوی «دار لاستیق» و له کوردستانی ئێران «قۆچەقانی جیر» پەیدا بووه.
بەردەقانی(هەورا)
قۆچەقانی، قەڵماسک، چتێکە بە قەدەر ناو لەپی دەستی لەبەن دەچنرێ دووشیپە لاسکی پێوەیە بەردی پێ دەهاوێژرێ بۆ دەرکردنی گورک و چەقەڵ و بەراز لە لایەن شوان و پاسەوانەوە یا پاسە چۆلەکەی پێدەکەن لەسەر مەرەزە لە جیاتی چەک
بەرزەقانی(هەورا.، جا)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
جرفادقانی
[ص. ن ]
(جورفادەغانی - curfadexanî)
گوڵپایگانی، خەڵکی گوڵپایگانی.
جووتەقانی(ڕەوا.، هەورا)
قژ، پرچ و قژی بڵاوو ئاڵۆزو بەڕەڵا وەکوو هی دێوانەو دەروێشان
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
حقانی
[ص. ن. ع ]
(هەغغانی - hexxanî)
هەقانی، راست و دروست.
حەقانی
درستکار
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
خاقانی
[ص.ن.فا.ت ]
(خاغانی - xaxanî)
سوڵتانی، پاشایی.
سەرچاوە: نالی
خاقانی
خاقانییەتیی چین، با تێکڕای گەورەیی، یا ئیشارەتە بۆ (خاقانی) ی شاعیر. *

ضابیطەی طەبعم سوارە، ئیددیعای شاهیی هەیە
مەحتەشم دیوانە، داوای تەختی خاقانی دەکا
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
دەلیقانی
ئافرەتی بێ شەرم
دەلیقانی
زن سلیطهٔ زبان دراز