وشەدان

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد

[مص.م.ع ]

(ئه دد - edd)

ژماردن.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد سه

[ا.ع ]

(ئه ده سه - edese)

هاوێنه، عه ده سه.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد سی

[ا ]

(ئه ده سی - edesî)

به شێکی چاوه که له پشتی بیلبیله ی چاوه وه یه.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد سی

[ا.ع ]

(ئه ده سی - edesî)

شۆربای نیسک، نیسکه وا.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ل

[مص.ل.ع ]

(ئه دل - edl)

دادکردن، هه قدان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ل

[ص.ع ]

(ئه دل - edl)

ڕاست و دروست و به رانبه رع هاوتا، چوون یه ک ، که سێک که شایه تی قه بوڵ بێ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ل

[ا.ع ]

(ئیدل - idl)

هاوتا، به رانبه ر له سه نگ و کێشدا،تایه کی بار.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ل گستر

[صو فا ]

(ئه دل گوسته ر - ’edĺ guster)

دادپه روه ر.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد لاء

[ص.ع ]

(ئوده لاء - ’ueĺa)

هاوتایانة به رانبه ران.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد له

[ا.ع ]

(ئه ده له - edele)

که سانێک که شایسته ی شایه تی دان بن له حوزوری قازی دا، که سانێم به شایه ت قه بوڵ بکرێن.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد لیه

[ا.ع ]

(ئه لیه - edliyye)

عه داله تخانه، دادگاه

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد م

[مص.ع ]

(ئه دەم - edem)

نه بوون نابوت بوون ،نه هلیزم.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ه

[ا.ع ]

(ئیدده - idde)

ڕۆژانی بێ نوێژی ژن، ئه و ماوه یه ی که ژنی مێرد مردوویان ته ڵاقدراو نابێ شووی تیا بکاته وه، ژماره یه ک خه ڵکی.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد و

[مص.ع ]

(ئه دوڤ - edeuvv)

دژمن، نه یار،

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد وان

[مص.ل.ع ]

(ئودڨان - udvan)

دژمنایه تی کردن، زوڵم کردن له که سێک.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ول

[مص.ل.ع ]

(ئه دەوول - edûl)

گه ڕانه وه، وازهێنان ، چاوپۆشین.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ول

[ص.ع ]

(ئود¬وول - udûl)

که سانێک شایه تیان قه بوڵ بێ، هه ق ده ره وان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد ومال

[ص.فا ]

(ئه دوومال - edûmal)

دژمن به زێن، دژمن شکێن، دژمن شێل.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد وی

[ا.ع ]

(ئه دڨا - edva)

ته نینه وه، سیرایه تکردنی نه خۆشی ، زێده گاڨی.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عد یل

[ص.ع ]

(ئه دیل - edîl)

هاوتا، به رانبه ر.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدات

[ص.ع ]

(ئودات - udat)

دژمنان،نه یاران، ناحه زان.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عداد

[ا.ع ]

(ئیداد - idad)

هاوتا، هاوشان، حه ریف، هاوڕک، ریز.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدالت

[مص.ل.ع ]

(ئه دله ت - edlet)

دادوه ربوون ، عه داله ت.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدالت پیشه

[ص. مر ]

(ئه داله ت پیشه - edalet pîșe)

دادپیشه، دادوه ر.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدالت گستر

[صوفا ]

(ئه داله ت گوسته ر - edalet guster)

دادوه ر،دادپه روه ر.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدالتخانه

[ا.مر ]

(ئه داله تخانه - edaletxane)

عه داله تخانه، دادگا.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عداوت

[مص.ع ]

(ئه داوه ت - edavet)

دژمنایه تی، نه یاری.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدت

[ا.ع ]

(ئوده ت - uddet)

پێداویستی ژیان، که ره سته و چه ک و ته قه مه نی شەڕ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدد

[ا.ع ]

(ئه ده د - eded)

ژماره.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عددی

[ص.ن.ع ]

(ئه ده دی - ededîy)

ژماره یی، شتێ به ژماره بفرۆشرێت.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدس

[ا.ع ]

(ئه ده س - edes)

نیسک.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدسک

[ا ]

(ئه ده سه ک - edesek)

جۆره گیایه که.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدن

[مص.ل.ع]

(عه ده ن - ’eden)

ئاکنجی بوون له شوێنێکدا،به هه شتی عه ده ن، مانه وه ی یه کجاره کی له شوێنێکدا.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدوبند

[ص.فا ]

(ئه دوڤ به ند - eduv bend)

دژمنگیر، که سێک دژمن یه خسیر بکاو بیگرێ.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدید

[ا.ص.ع ]

(ئه دید - edîd)

چه ندین، ژماره یه ک، ژمێردراو، به ش.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

عدیده

[ا.ص.ع ]

(ئه دیده - edîde)

زۆر، چه ندین، ژمێردراو.

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - فارسی

ئیستیعداد

برازندگی، شایستگی، آمادگی. هوش، هنر.

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - کوردی

ئیستیعداد

دەموپل، پلوپا، جەربەزە، حونەر. [لێهاتن، بەهرە، هونەر]

سەرچاوە: مەردۆخ کوردی - عارەبی

ئیستیعداد

استعداد، لیاقة.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئیستیعداد

[[=عا.: ئیستیعداد]]

(نمس.) ئامادەیی، سازی. ئیستیعدادی هەیە تا بەیانی دانیشێ، ئیستیعدادم نییە هەر قسەشیان دەگەڵ بکەم.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

ئیعدام

[ع - مص - م ]

(ئیئدام - I’dam)

خەنەقاندن، لە سێدارەدان، لە قەنارەدان.

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)

ئیعدام

اعدام

سەرچاوە: هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)

ئیعدام

کوژران یان خنکان لەلایەن دەوڵەتەوە

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئیعدام

[[=عا.: ئیعدام]]

(نمس.) تم: ئیعدام کردن. حوکمی ئیعدامی دراوە. حوکمیان دابوو بە ئیعدام تەمییز هەڵی وەشاندەوە. ((ئیعدامم بۆ سادیر بێ، دەم لە خاڵ ناگۆێزمەوە)) (فۆلکلۆر).

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

ئیعدام کردن

[[عا. کو.]]

(مست. مت.) کوشتنی کەسێ لەسەر بڕیاری دادگایەک، جا بە هەڵاوەسین بێ یا گوللە باران کردن و...

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

استعداد

[ع - مص - ل ]

(ئیستیئداد - isti’dad)

ئامادەیی، ئامادەبوون.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اعداء

[ع - ا ]

(ئەئداء - e’da’)

دژمن، نەیار.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اعداد

[ع - ا ]

(ئەئداد - e’dad)

ژماران.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اعداد

[ع - مص - م ]

(ئیئداد - I’dad)

ئامادەکردن.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

اعدل

[ع - ص - ت ]

(ئەئدەل - e’del)

دادوەرتر.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

انعدام

[ع - مص - ل ]

(ئینئیدام - in’dam)

نەمان.

سەرچاوە: قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی

بای وەعدە

[[کو. عا.]]

(نت.) بایەکە هەژدە ڕۆژی بمێنێ بۆ نەورۆز هەڵدەکا و بەفر دەتوێنێتەوە. (( بای وەعدە بەفری بردەوە یەخبەندی کردەوە + خەمڵیوە گوڵ، وە شەڕاڕاتی جەمرە مردووە))، (حاجی: گم، ل-٣٣).

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

تعداد

[مص. ع ]

(تەئداد - te’dad)

ژماردن، ژمارەکردن، سەرژمێری.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

تعدد

[مص. ع ]

(ئەئەددود - teeddud)

زۆربوون، زۆربوونی ژماره، فرەبوون.

سەرچاوە: گۆڤەند و زنار

تعدی