تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئامادەکریاگ
سازکراو، پەرداخ کراو
ئیمپریاڵیزم
بەگشتی واتایەکە بۆ دەوڵەتێک کە لە دەرەوەی بەستێنی حکوومەتەکەی خۆی، دەست درێژ ئەکا بۆ وەڵاتانی دیکە و خەڵکی ئەم وەڵاتانە ئەکێشێتە ژێر ڕکێفی خۆیەوە و سەرچاوە ئابووری و ئینسانییەکانیشی ئەڕووتێنێتەوە. ئیمپریاڵیزم بە مانای ئیمپراتۆری* هەر لەسەرەتای مێژووەوە بووە.
لە زاراوەدا، ئەم وشە ئەگەڕێتەوە بۆ ئیمپراتۆری کە لە 1890 بەملاوە لە لایەن لایەنگرانی «ژوزێف چیمبەرلێن»، سیاسەتمەداری ئیستعمارخوازی بەریتانیا، هاتە ئاراوە. ئەم کابرایە، دەیەویست پەرە بدا بە ئیمپراتۆریەتی بەریتانیا.
زاراوەی ئیمپریاڵیزم، خێرا چووە ناو زمانەکانی دیکەشەوە. ئەم وشە بوو بە بیانوویەک بۆ خاڵیکردنەوەی ڕق و کێشمەکێشی نێوان دەوڵەتە ئەورووپییەکانی ئەو سەردەمە. ئەم کێشمەکێشانە لە 1880 تا 1914، وەها بە سەر سیاسەتی نێونەتەوەییدا باڵی کێشا، کە ئەم قۆناخە بە «چاخی ئیمپریالیزم» ناوبردە کرا. لەم ناوەدا بەریتانیا و ئیمپریالیستە ئەوروپییەکانیش، بە ناوی پەرەسەندنی شارستانیەت و بەشکردنی دەسکەوتەکانیان بە سەر خەڵکانی ڕەگەز - ناپاک، درێژەیان بەم ئاکارە دا. دوای شەڕی جیهانی یەکەم، ئایدیۆلۆجیای ئیمپریاڵیزم لە قەبارەی فاشیزم و نازیسم دا گەیشتە لووتکەی خۆی.
یەکەمین ڕەخنەی تیۆریک لە ئیمپریاڵیزمی نوێ، لە لایەن «ج.ا.هابسۆن»، ئابووریناسی بەریتانی، لە کتێبێک بە ناوی ئیمپریاڵیزم (1902) بڵاو کرایەوە. لەم کتێبەدا بۆ یەکەم جار، بە ڕوانگەیەکی ئابوورییەوە سەیری ئەم دیاردە کرا. «لینین»، لەم ڕوانگەوە کتێبی ئیمپریاڵیزم، دواقۆناخی سەرمایەداری (1915) بڵاو کردەوە. دواتر ئەم ڕێبازە بە ناوی تیۆری ئابووری دەربارەی ئیمپریاڵیزم، ناوبانگی دەرکرد. تیۆری «لینین» جگە لەوەیکە ماهییەتی ئیمپریاڵیزم شی دەکاتەوە، تیۆرییەکە لە بارەی سەرچاوەی شەڕ ــ شەڕی ئیمپریاڵیستی ـــ کە بەرهەمی سیستەمی سەرمایەدارییە. (بڕوانە لێنینیزم)
ئیمپریاڵیزمی کەلتووری
بەکار هێنانی دەسەڵاتی سیاسی و ئابووری بۆ بڵاوکردنەوەی نەریت و بەهاکانی ئەو دەسەڵاتە لەنێوان خەڵکانێکی دیکە کە بە زیانیان بێت. ئیمپریاڵیزمی کەلتووری دەتوانێ یاریدەری ئیمپریاڵیزمی سیاسی و ئابووری بێت. بۆ وێنە فیلمی ئەمریکایی دەتوانێ بێتە خزمەت بەرهەمەکانی ئەو وەڵاتە و بازاڕی فرۆشی بۆ زیاد بکات.
ئیمپریاڵیزمی کەلتووری
امپریالیسم فرهنگی
ئیمپریاڵیزمی کەلتووری
Cultural imperialism
ئەدا کریاگ
گزاردە، گذاردە، گذاردە شدە، پرداختە، توختە، دوختە، اندوختە، پرداختە شدە. . .
ئەدا کریاگ
بە جێگەهاوریاگ، دریاگەوە. [بەجێهێنراو. گێردراوە]
ئەدا کریاگ
مودی، مقضی، موفی، مردود. .
ئەزموونەکانی بەریان و وازان
أختبارات الاتجاهات و المیول
ئەزموونەکانی بەریان و وازان
Tests of attitudes and interests
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اخریان
[ا ]
(ئاخرییان - axriyan)
ئاڵا، کوتاڵ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
اریا، اریایی
[ا ]
(ئاریا، ئاریایی - arya, aryayî)
ڕەگەزی ئاریایی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ارین، ئاریان، اریا
[ا ]
(ئارین، ئاریان، ئاریا - arîn, Aryan, arya)
گەورەترین و گرینگترین لقی سپی نەژادان، سپی پێستانی ئاسیاو ئەوروپا کە هندو ئەروپاییان - ش پێدەگوترێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
ازریافت
[ا - مف - مر ]
(ئەرزیافت - erzyaft)
ئەنجامی هەڵسەنگاندن.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
امپریال
[فر - ص - ا ]
(ئیمپریال - impiryal)
شاهنشایی، ئیمپراتۆری.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
امپریالیست
[فر - ص ]
(ئیمپریالیست - impiryalîst)
لایەنگری ئیمپریالیزم.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
امپریالیسم
[فر - ا ]
(ئیمپریالیسم - impiryalîsm)
ئیستیعمار،لایەنگری لە حوکمی ئیمپراتۆری، سیاسەتێک کە مەرام و مەبەستی فراوانخوازی و سەپاندنی دەسەڵاتی خۆی بەسەر وڵاتی تر دابێ.
باتڵەوەکریاگ
خَنجیده، فَرخَنجیده، وادیاب، ناچیزشده، هَرزیده.