خانوسازی.

دووڕوویی. ریایی. دوو زمانی درۆو دەلەسە.

فریق / تیم. تیمی وەرزش.

«س.» تم: برژاو.

(دەریابەیگ۔ derya beyg)

گ ەورەی دەریا، سەروکی دەریا، دەریادار.

(دەریافتەن deryaften)

پەی بردن به کاریک، تیگه ییشتن، فریاکەوتن.

(دیریان - diryax)

تلیاک.

(دەریانەقال - derya neval)

جوامیر، بەخشنده، دلاوا، لیبورده.

(دەریاچه - deryaçe)

دەریاچه، دەریای بچوک که هەر چوار دەوری خاک بی.

(دەریاکەش - deryakes)

درکەیه، به کەسیک دەگوتری که شەرابی زؤر بخواته وەو مەست نه بی.

(دەریاکەنار - derya kenar)

کەناری دەریا.

(دوشفاریاب - dugvar bar)

دژوار رەس، دووره دەس.

(ئاتیریاد - atiryad)

دەستەیەک سەرباز.

التسعة اعداد الأولی / یەکان. نۆ ژمارە لە یەکەوە تا نۆ.

حالت تهوع
ظاهر شدن جوش برپوست

دڵ تێکچوون و دڵ هەڵشێوان لە خواردنەوە
کوان و زیپکە لە لەش هاتن

بڕوانە: ئاران

آمادەشدە، بسیجیدە، پسیجیدە، پرداختە، آمادە، بسغدیدە، پسغدیدە، آژیریدە.

تەیارکریاگ، قومراخکریاگ. [تەیارکراو]

مهیأ.

سازکراو، پەرداخ کراو

بەگشتی واتایەکە بۆ دەوڵەتێک کە لە دەرەوەی بەستێنی حکوومەتەکەی خۆی، دەست درێژ ئەکا بۆ وەڵاتانی دیکە و خەڵکی ئەم وەڵاتانە ئەکێشێتە ژێر ڕکێفی خۆیەوە و سەرچاوە ئابووری و ئینسانییەکانیشی ئەڕووتێنێتەوە. ئیمپریاڵیزم بە مانای ئیمپراتۆری* هەر لەسەرەتای مێژووەوە بووە.
لە زاراوەدا، ئەم وشە ئەگەڕێتەوە بۆ ئیمپراتۆری کە لە 1890 بەملاوە لە لایەن لایەنگرانی «ژوزێف چیمبەرلێن»، سیاسەتمەداری ئیستعمارخوازی بەریتانیا، هاتە ئاراوە. ئەم کابرایە، دەیەویست پەرە بدا بە ئیمپراتۆریەتی بەریتانیا.
زاراوەی ئیمپریاڵیزم، خێرا چووە ناو زمانەکانی دیکەشەوە. ئەم وشە بوو بە بیانوویەک بۆ خاڵیکردنەوەی ڕق و کێشمەکێشی نێوان دەوڵەتە ئەورووپییەکانی ئەو سەردەمە. ئەم کێشمەکێشانە لە 1880 تا 1914، وەها بە سەر سیاسەتی نێونەتەوەییدا باڵی کێشا، کە ئەم قۆناخە بە «چاخی ئیمپریالیزم» ناوبردە کرا. لەم ناوەدا بەریتانیا و ئیمپریالیستە ئەوروپییەکانیش، بە ناوی پەرەسەندنی شارستانیەت و بەشکردنی دەسکەوتەکانیان بە سەر خەڵکانی ڕەگەز - ناپاک، درێژەیان بەم ئاکارە دا. دوای شەڕی جیهانی یەکەم، ئایدیۆلۆجیای ئیمپریاڵیزم لە قەبارەی فاشیزم و نازیسم دا گەیشتە لووتکەی خۆی.
یەکەمین ڕەخنەی تیۆریک لە ئیمپریاڵیزمی نوێ، لە لایەن «ج.ا.هابسۆن»، ئابووریناسی بەریتانی، لە کتێبێک بە ناوی ئیمپریاڵیزم (1902) بڵاو کرایەوە. لەم کتێبەدا بۆ یەکەم جار، بە ڕوانگەیەکی ئابوورییەوە سەیری ئەم دیاردە کرا. «لینین»، لەم ڕوانگەوە کتێبی ئیمپریاڵیزم، دواقۆناخی سەرمایەداری (1915) بڵاو کردەوە. دواتر ئەم ڕێبازە بە ناوی تیۆری ئابووری دەربارەی ئیمپریاڵیزم، ناوبانگی دەرکرد. تیۆری «لینین» جگە لەوەیکە ماهییەتی ئیمپریاڵیزم شی دەکاتەوە، تیۆرییەکە لە بارەی سەرچاوەی شەڕ ــ شەڕی ئیمپریاڵیستی ـــ کە بەرهەمی سیستەمی سەرمایەدارییە. (بڕوانە لێنینیزم)

امپریالیسم