تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەهره
[[ له په: به‌هره‌ك]]
«نا.»، 1- لێهاتوویی و قابلیەتێکی تەبیعییه که لای خەڵکی پەسەندە و بە چاک حیسێب دەکرێ و له هێندێ کەسا دەردەکەوێ.:: شاعیری بەهرەەیه. زیرەکی بە زۆر نییه بەهرەیه. 2- قازانج و دەسکەوتی ماددی و مەعنەوییه که لەسە ودا و کڕین و فرۆشتن یا بەخێوکردنی ئاژەڵ و پاتاڵ یا خزمایەتی و... دەس کەسێ دەکەوێ.:: مەڕداری بەهرەی زۆره. منداڵی ئەوڕۆ بەهرەیان بۆخۆیان نییه چ جای دایک و باب. * «بک.» بەهر= بەش.. «جن.» بەهەر کرده = بەش کردن. تێبــ.ینی: لەهجە ی باکووری و جنوبیی زمانی کوردی مانای ئە م وشەیان بە شکڵی سە ردەمی زمانی پەهلەوی پاراستووه.
بەوجۆره
آن جور، آن چنان، آن دون، آذون.
بەوجۆره
به ئەو جۆره. [بەوشێوه، ئاوه ها]
بەوجۆره
کَذّلِک، کَذا.
بەڕووله خۆره
[[ به ڕووڵه /2+ خۆر «خواردن» + 5-ئه/1]]
«نت.»، «مک.» کونی شیلەپه که «بەرووله /2» ی تێدەخرێ بۆ ئەوەی له باسکیشی توندکا.
بەکره
مخفف "ابوبکر" است. اسم است.
بەکره
سووکەڵەناوی "ئەبوبەکر".)
بەکره
[[ = عا.: به‌ كەره ]]
«نا.»،، «کعر.» 1- ئامرازێکه به شکڵی ئوستوانه له تەخته دەکرێ و ناوقەدی باریک کراوەتەوه، ئەو ئەسەرەوسەر کوونەودیو دەکرێ، دەزووی لە سەر هەڵدەکەن. 2- ئامرازێکی خڕه لە ئاسن، وەکوو دوو پارچه ئاسن پێکەوه نووسابن و هێندێک لێک دوور بن، گوریس، زنجیر یا هەر شتێکی لەم بابەتە بەو نێوە دا ڕەت دەبێ و لە سە رێکەوه به دەست یا هەر هێزێکی تر ڕادەکێشرێ و سەرەکە ی تری د ە«بار» یا شتێکی قورس د ەخرێ. بۆ داگرتن و هەڵگرتنی باری قورس بەکاردێت.* «کئێر.» 1- غەڕ غەڕه. «سن.» قڕقڕه.
بەیت و بالۆره
«نت.» تم: بەند وباو.
بەیت و بالۆره بۆ هەڵبەستن
سازکردن و بڵاوکردنەوەی بەندو باوی دژی کەسێ یا کەسانێ.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تاتوره
[ا ]
(تاتوره - tatûre)
پەتێ که پێی وڵاخی بەرزەی پێ دەبەستن، جۆره گیایەکه.
تاقیکەره وە
تاقەر
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تبصره
[مص. ع ]
(تەبسیره - tebsire)
عیبرەت وەرگرتن، پەند وەرگرتن، رونکردنەوه لەسەر ماده-یەکی قانونی، رونکردنەوه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تبیره
[ا ]
(تەبیره - tebîre)
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تذکره
[ا. ع ]
(تەزکیره - tezkir)
بیرخەرەوه، تۆماری ژیننامەی شاعیران و نووسەران و عارفان، یادهێنەرەوه، نووسین، پاسەپۆرت.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تره
[ا ]
(تەڕه - tere)
جۆره سەوزەیەکه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تصویره
[ا. ع ]
(تەسڤیره - tesvîre)
پەیکەر، پەردەیەک که وێنەی کەسێک یا شتێکی لەسەر بکێشری.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تفسره
[ا. ع ]
(تەفسیره - tefsire)
فەحسی پێشاوی نەخۆش بەمەبەستی دیاریکردنی نەخۆشییەکه-ی.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تماخره
[ا ]
(تەماخەره - temaxere)
گاڵتەو سوعبەت، شۆخی، حەنەک.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
تنوره
[ا ]
(تەنوره - tenure)
زارکی دۆڵاش، دوکەڵکێش، دەورەدانی کەسێک یان شتێک.