تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 1050
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
کونای تەوەر
جای
دسته
،
سوراخ
دسته
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
کونای تەوەر
[کونی
تەور
کە
کلکە
تەوری
پێدا
دەکەن]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
کونای تەوەر
قُفّ، خُرتَه
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
کەوورو تەوری
(گەرد.):شاخی
بڵند
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئاسایشی نێونەتەوەیی
حاڵەتێکە
کە
تێیدا
هاوکێشە
لەنێوان دەسەڵاتەکان بەرقەرارە و
کەس
دەستدرێژی
ناکا
بۆ
هەرێمی
ئەویتر
. هەرکاتێک یەکێک
لە
دەوڵەتەکان
ئەم
کارەی
کرد
،
لە
ڕوانگەی دەسەڵاتی نەیارەوە «ئاسایشی نێونەتەوەیی کەوتۆتە مەترسییەوە» هەرکاتێکیش
ئەم
شتە
ڕووی
دا
، مانای
وایە
مەترسی
هەڵگیرسانی
شەڕ
هەیە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئاسایشی نێونەتەوەیی
امنیت
بین
المللی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئاسایشی نێونەتەوەیی
International
security
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئاسایشی نەتەوەیی
حاڵەتێکە
کە
نەتەوەیەک،
لەوە
ناترسێ بەشێک
لە
حەشیمەت
یان
دارایی
یان
خاکی
وەڵاتەکەی
لە
دەست
بچێت.
یاسا
نێونەتەوەییەکان
ئەمڕۆکە
کارێکی وایان کردووە
کە
سنووری
ماف
و
ئازادی
دەوڵەتەکان
دیاری
بکرێ و نەهێڵێ وەڵاتەکان
دەستدرێژی
بکەن
بۆ
سەر
یەکتر
.
بەڵام
دەزگەیەک
کە
بتوانێ
وەکوو
یاسای ناوخۆیی زامنکەری
بە
حەقدار گەیشتنی مافەکان بێت،
لە
ئارادا
نییە
.
ئێستە
،
کەم
و
زۆر
لە
هەموو
وەڵاتەکان جۆرێک پۆلیسی
سیاسی
یان
ئاسایش
لە
کاردایە
کە
ئامانجیان
بەرگری
کردنە
لە
دزەکردنی
سیخوڕ
و کەسانی مەترسیدار
بۆ
ناو
وەڵات
.
جا
هەرچی
ڕژێمەکە زیاتر توتالیتار بێت،
ئەوا
دەسەڵاتی پۆلیسی
سیاسی
و ڕادەی
زەبر
و
زەنگ
زیاتر دەبێت.
ئەم
جۆرە ڕژێمانە
چونکە
دەرفەتی نەیاریکردنی
ئاشکرا
و
یاسایی
بە
کەس
نادەن، نەیاران
یا
دوژمنانی
خۆیان
بە
بیانووی «دوژمنانی ئاسایشی نەتەوەیی» سەرکوت ئەکەن.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئاسایشی نەتەوەیی
امنیت
ملی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئاسایشی نەتەوەیی
National
security
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاواتەواز
آرزومند
سەرچاوە:
برادۆست (کوردی - کوردی)
ئاڕاستەوێڵ
وێڵ
کردنی
ئاڕاستە
، لەدەست
دانی
ئاڕاستە
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمی
بیرۆکەی دروستبوونی ڕێکخراوێکی
وەها
بۆ
سوودوەرگرتنی ئاشتیخوازانە
لە
وزەی ئەتۆمی، ئەگەڕێتەوە
بۆ
1950
بە
دواوە
.
لە
ساڵی 1953
لەسەر
پێشنیازی «ئایزێنهاوەر» سەرۆککۆماری
ئەو
کاتەی
ئەمریکا
،
بە
کۆمەڵی
گشتی
نەتەوە
یەکگرتووەکان،
بڕیار
درا سەرچاوەیەک
بۆ
ئەم
مەبەستە
دابمەزرێت.
لە
ساڵی 1954،
کۆمەڵی
گشتی
بڕیارنامەی "ئەتۆم
بۆ
ئاشتی
"
مۆر
کرد
و
سەرەنجام
لە
29ی ژووەنی 1956 ڕەشنووسی بڕیارنامەی ئاژانس
لە
کۆنگرەی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمیدا
پەسند
کرا
. ئاژانس
وەکوو
ڕێکخراوەیەکی نێونەتەوەیی
سەربەخۆ
، بەرپرسیارییەتی سوودوەرگرتن
لە
وزەی ئەتۆمی
بۆ
خزمەت
بە
ئاسایشی زیاتر
بەرعۆدە
گرتووە.
بەگشتی ئامانجەکانی ئاژانس
لە
دوو
تەوەردا
کورت
دەکرێتەوە:
یەکەم
، کەڵکوەرگرتنی ئاشتیخوازانە
لە
وزەی ئەتۆمی و ڕەونەقبەخشین و پەرەپێدانی
بۆ
خزمەت
بە
ئاشتی
و
تەندروستی
و
پێشکەوتن
و بەهرەداری
لە
تەواوی
جیهان
.
دووهەم
،
بێخەم
بوون
لەوەیکە
ئەو
هاریکاری
و زانیارییانەی
کە
لە
لایەن
ئاژانسەوە
ئاڕاستە
دەکرێ
،
بۆ
ئامانجی
سەربازی
و
جەنگی
بەکار
نابرێت.
ئەرکێکی
دیکە
کە
بە
ئاژانس سپێردراوە،
ئەوەیە
کە
ڕێ
خۆش
بکات
بۆ
پاراستن
و پیادەکردنی پەیمانی بەربەستکردنی چەکی
ناوەکی
Non Proliferation Treaty (NPT) .
تا
ئێستە
بنکەی
ناوەکی
زۆربەی وەڵاتان کەوتونەتە
ژێر
چاودێری
ئاژانسەوە،
ئەم
چاودێرییە، 95%
پێگە
ناوەکییەکانی
جیهان
بێجگە
لەو
پێنج
وەڵاتەی
کە
خاوەنی چەکی ئەتۆمین ئەگرێتەوە. ئاژانس پێکهاتووە
لە
35
ئەندام
و ناوەندەکەشی
لە
شاری
«ڤیەنا»ی
لە
وەڵاتی
«نەمسا»یە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمی
آژانس
بین
المللی
انرژی
اتمی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆمی
International
Atomic Energy Agency (IAEA)
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئێسکی خواتەوە
(کن.) بمرێ. جنێوێکە
لە
ناو
ژناندا باوە،
پیاو
نایڵێن *ئێسقانی
ڕەش
بێ
، ئێسکی مرێ.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئەخلاقی نێونەتەوەیی
بریتییە
لەو
بەڵێن
و
پەیمانە
ئەخلاقییانەی
کە
وەڵاتانی
جیهان
لە
پێوەندی
ناوخۆیان جێبەجێی دەکەن. قانوونی ئەخلاقی، وەڵاتەکان پێمل دەکات
کە
لە
بەرانبەر
یەکتردا
بە
دەروونپاکی و ڕاستگۆیانە هەڵسوکەوت بکەن و
لە
کاتی
شەڕدا
دڵڕەشی
و
ڕق
و
کینە
بۆ
نزمترین ئاستی
خۆی
دابەزێنن و
لە
کاتی
ئاشتی
،
پتر
دڵپاک
و
خێرخواز
بن
و
لە
قەدەر
توانای
خۆیان
یارمەتی
یەکتر
بدەن.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئەخلاقی نێونەتەوەیی
اخلاق
بین
المللی
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئەخلاقی نێونەتەوەیی
International
Morality
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئەستەویر
حیوانی
که
موقتا
نازا
شده
باشد
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئەستەویر
ستێور
،
ئەستێور
،
قسر
، ئاژاڵی
مێ
کە
ساڵێک
زکی
پڕ
نەبووە،
لە
زاوەستاوی
کاتی
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستەویر
«سـ.»، «هلـ.» تمـ:
ئەستێوور
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئەفتەوبەر(فە)
سەیوان
، چەتری
هاوین
و زستانان
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئەموستەویلە
ئەموستیلە
20
21
22
23
24
25
26