(مست.، مت.) 1- لکاندنی شتێک لە لاوه به شتێکی ترەوه،:: هەر کەسێ بێرە دا ڕۆیوه، پەڕۆیەکی به داری ئەم «چاک» ه بەستووه. 2- نیسبە ت دانی شتێک یا کارێک به کەسێک::بەسته زمانه ئاگای لە هیچ نەبووه به زۆر ئەم ئیشەیان پێوه بەست. 3- مێقدارێک پاره و پووڵ له ئەستۆی ئافر ەتێک بارکردن، ئەم کاره بۆ تۆڵەلێ کردنەوەیە و لە وەختێکا دەکرێ که مێردەکەی به نابەدڵی یا تووڕەیی تەڵاقی دەدا و تا ئه و پار یەی تەسلیمی مێردەکەی نەکات، به پێی شەرع ناتوانێ شووبکاتە وه.:؛چۆن خوڵا هەڵد گرێ ئەم ژنه فە قیره هەزار تمەنیان پێوه بەستووە.

گرد شدن، چَمبَر زدن. (مار مثلاً)

پەپکەدان. [گرمۆڵەبوون (وەک: پەپکه بەستنی مار.)]

تَقَرُّص، اِستِقراص، تُحوَّي، تَلَوِيّ، تَرَحَّي، اِنطِواء، اِستِدارَة، اِستِنکاف، تَطَوَّي، اِنقِباض.

پەرەسەندن

پەرەئەستاندن

پەپکەدان

ئەم پەیماننامە لە یەکەمی ژووئییەی 1968 بۆ بەرگریکردن لە پەرەسەندنی چەکی ناوەکی لە لایەن وەڵاتانی بەریتانیا و ئەمریکا و سۆڤیەت مۆر کرا و لە ساڵی 1970 بەملاوە پیادە کرا. وەڵاتانی دیکەی جیهان دوا بە دوای یەکتر بوونە ئەندامی ئەم پەیماننامە.
ئەندامانی ئەم ڕێکەوتننامە، بە دوو گرووپ دابەش دەکرێن:
1ــ وەڵاتانی خاوەن چەکی ناوەکی کە بەڵێن دەدەن ئەم جۆرە چەکانە بە ناو وەڵاتەکانی دیکەدا بڵاو نەبێتەوە و پەرە نەستێنێ.
2ــ وەڵاتانی نائەتۆمی کە بەڵێنیان داوە، نەبنە خاوەنی ئەم جۆرە چەکانە.
ئەم پەیمانە لە ڕاستیدا ڕێبازێکی لۆژیکییە بۆ بەدیهێنانی ناوچەگەلی پاککراو لە چەکی ناوەکی (Nuclear Weapons Free Zone) .

پیمان منع گسترش سلاح های هستەای

Non-proliferation Treaty (NPT)

چشم بستن.

چاو به یەکا نیان. [چاونووقاندن]

اِغضاء، غَمضُ العَین.

بە پەڕۆیەکی چاوی خۆ یا کەسێکی بەستن، جادووکردن، فریودان

هەڵفڕیوان و هەڵخەڵەتاندنی مەردووم

جادووگەری، جادووبازی، هەڵفریوان

کۆجێیی تمرکز

Centralization

مەبەست لە چەقبەستن، کۆبوونەوەی لە ڕادەبەدەری دەسەڵات و هێز لە دەستی چەندکەسێکی سەر بە گرووپێکی کۆمەڵایەتیدایە. زاراوەی چەقبەستن لەسەرەتای سەدەی 19 بە تایبەت لە فەرەنسە بۆ ناوبردەکردنی پڕۆسەی زیادبوونی هێزە حوکومییەکان (حکوومەتە سیاسییە ناوچەییەکان) بەکار براوە. ئەم زاراوە زیاتر، لە لایەن دۆتۆکویل، بڵاو بۆتەوە.
لە هەمبەر چەقبەستندا زاراوەی چەقسڕینەوە (decentralization) هاتۆتە ئاراوە کە بە مانای دابەزاندنی ئاستی کۆجێیی دەسەڵات بە نزمترین پلە پێناسە کراوە. چەقبەستن، پتر واتایەکی سووکایەتی ئامێزی لەخۆ گرتووە بەڵام چەقسڕینەوە وەک چەمکێکی پۆزەتیڤ پێناسە کراوە.

چیزی به خود بستن