لە ئەستێدا بیدۆزەوە

سنگ آتش زنه و هود

پارچە ئاسن و بەردێ کە ئاگری پێ دەپووش و بەر دەدەن

«نتـ.» دەزگای ئاگر کردنەوە بۆ قەننە و سەبیلە و تفەنگ، بە شێوەی کۆن. «تمـ: ئەستێ».

شتێکی ڕەقی تورتی قورسی ئاشکرایە لە زەویدا

برد، سنگ، سی، دسته، لهنه.

کوچک (هەرد و بەرد) [سەنگ، تەوەن]

حَجَر، صَخر، جُلمد، جَلمُود، اوکح، صیخود، صفا، صفاة، صفوان، صفواء.

سنگ

کوچک، کەڤر، سەنگ، تەوەن، بەر

(نا.) 1- جسمێکی ڕەق و سەخته، لەسەر ز ەوی و ناو کان و شاخ و چیایان زۆره، گە وره و بچووک و کۆمای زۆر زل شاخەی هەیه، شکڵێکی سابیتی نییه وگە لێ ڕ ەنگی تێدا دەبینرێ، له عەناسوری جیاجیای کیمیایی پێکهاتووه. 2-ئەوە ی لە ئەنجامی تەفاعوولی کیمیایی لەناو هێندێ له ئە ندامی لەشی ئینساندا «گورچیله و....،...» دروست دەبێ.:: ئەمه بەردی دەگورچیلە ی دایه، د ەبێ عەمەلیات بکرێ.سەنگ، کوچک. «بک.» بەر کەڤر. «جن» بەرد. «زا» بێر. 3-پارچەیەک ئاسن یا هەر مادد ەیەکی تری که لەم بابەتەی که کێشانی دیاره و بۆ دیاری کردنی قورسایی ئەو شتانەی که به کێشان دەکڕدرێن و دەفرۆشرێن، دەخرێته تای تەرازوو. تێبــ.- ئێستاش له دێهاتی کوردستان گەلێ جێگای وا هەیه که «بەرد» بۆ ئەم مەبەسته بەکاردێت.

یا سەرما یا هەر (بەرد) ی کوردیی.

ئەکثەر کەسینه، تابیعی بەرد و حەرارەتە
یەعنیی وەقوودی نارە، بوخاری موسەییەرە

(هەورا) تەوەنی، (زەن) کەمەر، (ڕۆژ) کەمر، پەل، (باک) بەر، کەوور، کەڤر. (دەر.، ئەردە) کوچک، کووچ، سەنگ. له_دان: بەبادادان، دەست بڵاوی، چوواندن، لەنێوبردن. پللار، تەووس، تانە، تانووت._پێدادان: بەردهاویژتن، تەووس تێگرتن. (باک) لوولەی چکۆلە

«حمس.»، «سن.» تم: بەردەستی.

«نفا.»، «مک.» تم: بەرد هەڵکەن.

سنگ و چقماخ، سنگ آتش¬زنه. (کرماجی است.)

کوچک و چەخماخ. [ئامرازی ئاگر کردنەوه له کۆندا. (وشەیەکی کرماجیه.)]

الرند و الزندة، القداح و القداحة، قداحین، زندین.

از پیش، نخست.

لەبەرا. [له پێشدا، پێشوو]