بۆڵاندن

خُلاب، خُلایه، آب خاکستر.

[خۆڵەمێش و ئاوی تێکەڵراو.]

ماءُ الرَّماد، ماءُالقِلي.

خاکستر آب

خۆلیاڤ، مشکی و ئاوی لێکدراو

نت.»، «سن.، هو.» خۆڵەمێشێ که تێکەڵ به ئاو کرابێ.* «سیم.» خۆڵاو، تێبــ.ینی: وەکوو دەزانین- خۆڵەمێش ماددەیێکی «قەلەوی» یه و له کوردستان هەر له کۆنەوه بۆ هەندێ سەنعاتی کشتوکاڵی وەکوو ڕەنێوهێنانی کشمیش و سەبزه و دروست کردنی مرەبا و ئیش و کاری ڕەنگڕێزی، دەیکەنه ئاوەوه و ئەو جووره شتانەی تێی هەڵدەکێشن تا له ئەنجامی گەرم کردنی و کوڵاندن شکڵیان نەگۆڕێ.

ئاوی خۆڵەمێش

خۆڵەمێش، مشکی

خَزیر، خاکستر گرم.

بووڵ گەرم. [ژیلەمۆ، خۆڵەمێشی گەرم.]

مَلَّة، مَلا، حال.

«نت.»، «سن..، هو.» خۆڵەمێشی داغ.* «مک.» زیلە مۆ. «سیه.» ژیله مۆ. «کی.» ژیله. «جن.» بیلمر.» .

نت.»، «؟» تیژاوی خۆڵەمێشه، بەناو ڕەزان و بن دار و درەختاندا دەیڕشێنن، بۆ لەناو بردن و قڕ تێخستنی هێندێ جڕ و جانەوەر «وەکوو کرم و...» یا ئیشک کردن و سووتاندی «کیمیایی» گژو گیا ی زیانۆ. تێبــ.ینی: آ» من ئەم وشەیەم له «فیش» ەکاندا نووسیوه ماناشم لێداوەتەوه، بێ ئەوەی دیاری بکەم له کێم بیستووه یا له کوێم وەرگرتووه و له چ ناوچەیێکی کوردستان دەیڵێن، ڕوانیمه هەموو ئەو قامووسانەش که لەبەر دەستمدان و له هیچیاندا نەمدۆزیە وه و که تێشی دەفکرێم به وشە یەکی ڕەسەنی کوردی دەهاتە بەرچاو، بۆیه نووسیم. ب» کەرتی «وە ر» که له م وشەیەدا دەیبینن له زمانی پەهلەویدا به شێوەی «ڤەر» چەند مانای هەیه که یەکێکیان «خۆڵەمێش» ه هاوتایەکی زۆر نزیکیشی هەر له پەهلەویدا هەیه ئەویش «ڤەڕ» ه «تم: فره، پفا، ل-450» دوور نیه کەرتی «مڕ» لە وشەەی «بوڵەمڕ» دا هەر «قەژ» ی پەهلەوی بێ.

تیزاب خاکستر

تیژاوی، خۆڵەمێش کە جانەوەری مێمڵی داری پێ لە ناو دەبەن

قەلەڕەش

مەلۆتکە، قۆناخە، قۆنداخە

کلاغ، زاغ،

بۆرەپنە [قەلەسابوونە]

غُراب، زاغ

کلاغ خاکستری رنگ

دم پخت، مهمانی

جوورە پڵاوێکە

پەسندکردن

چێشتێکە وەک پڵاو بەڵام ئەم ناپاڵێورێ

دَم پُخت

دەم پوخت [شلە، جۆرە لێنانێکی برنجە]

دَم فُخت

جوورە پڵاوێکی یەکاوەو ناپاڵێورێ٬ دەم پوخت

زیرخاکستر کردن.

[کردن بەژێر خۆڵەمێشەوه.]

دَخس.