اصل و نصب

بنەچەکە، باب و باپیران

بنەچەکە، ڕەگەز

ڕیچەڵۆک، ڕەچەڵەک، بنیات، بنەڕەت، جیل، بناچە، (باک) بناوان، (هەورا) بنەچە، ڕەگەز

شووێنێکە تایبەتییە بۆ مەڕان، مۆڵگە

بناغە

پَی، لاد، واده، خُسته، بُنداد، بُندَد، بُنیاد، بُنلاد، بُنچیینه، پاخیره، شالده، شالوده، بَنوره، بَیورَه، آسال، شِستگانی، بُنەلاد.

بنچینه، بنەوا، ئاسار. [بناغە]

رِهض، رُبض، اَساس، اُسّ، اِست، اَصل.

پایه و اساس
اصل و نصب

بناخە
ڕەگەز، بنەچە

. «نت.» «مک.» 1- تم: بناخه. 2- ڕەگ و ڕیش ی دارانه.

بنچینە، بنگەە، بنی بنی، بنی بناغە، بنی ڕەگ و ڕیشە، (هەورا) بناخە، بنەوا، شووێنەوار._ی: بنگەهی

اصل برابری

principle of equality

بنەڕەتێکی یاسایی و سیاسییە کە دەبێ بەو پێیە، لە هەموو کاروباڕێکی کۆمەڵایەتیدا هەموو کەس بە یەک چاو تەمەشا بکرێ، بێجگە لەوەی بۆ کردەوەیەکی دیاریکراو دەرهەق بە هەندێ کەس یان گرووپ بەڵگەی تایبەت بە دەستەوە بێت. ئەم پرەنسیپە لەسەر ئەم گریمانە ڕاوەستاوە کە تەواوی خەڵک لە بابەت «مافی سروشتی» پێکەوە یەکسانن. ئەم بۆچوونە هۆی نالێکچوویی زەینی و جەستەیی نێوان خەڵک ئەگەڕێنێتەوە بۆ «بەروبوومی کۆمەڵایەتی» و «نایەکسانی دەرفەتەکان» . لە لایەکی دیکەوە دژبەرانی یەکسانی، لەسەر ئەم باوەڕەن کە نالێکچوویی کەسەکان تاڕادەیەکی زۆر زاتییە و تەکوزی و هایراکی کۆمەڵایەتی بەپێی ئەم دۆخە دروست ئەبێ.
بنەڕەتیی یەکسانی زۆرتر ڕواڵەتێکی ئەخلاقی و مرۆڤدۆستانەی هەیە و کەمترین خواستەکەشی ئەوەیە کە ئەبێ هەمووی خەڵک لە هەندێ مافی سەرەکی هاوبەش و دابینکردنی پێداویستییەکانیان بە یەکسان بەهرەوەر بن، بەڵام ڕادەی ئەم مافانە نادیارە و هەرچی خەباتی یەکسانخوازانەش بەربڵاوتر دەبێت، ئەوانیش زیاتر دەبن. مەسەلەیەکی دیکە پێوەندی نێوان یەکسانییەکانە، چونکە هەرکام لەوانە خۆبەخۆ یەکسانییەکانی دیکە لەخۆ ناگرن.
لانیکەم ێسیاسی و ئایدیۆلۆجییەکانی ڕۆژوا لەسەر کێشەی یەکسانی چەقی بەستووە و کۆڵینەوەی فرەلایەنی ئەم مەسەلەش بۆتە هۆی سەرهەڵدانی جووڵانەوەی سیاسی جۆربەجۆر لە سەدەی بیستەمدا. ئەم باسە لە «یەکسانی لە بەردەم یاسا»وە کە دروشمی لیبرالیزم* بوو، دەستی پێکرد و تا «یەکسانی دەرفەتەکان» کە دروشمی سوسیالیزمە، درێژەی پێدرا. لە سەدەی بیستەمدا جووڵانەوەی ڕاستگەرای گەورە بە دژی ئەم بیرۆکە بەرپا بووە.

خانەدار

بناوانی ماڵ

گاوبنه در خرمن کوبی

گای بنە