تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



یەک ئەنوایی
Stroking
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
یەکتایی
بێ مانەندنی
سەرچاوە: نالی
یەکتایی
یەکلایی
یک لایی.(فعل لازم)
یەکلایی
کرداری تێنەپەڕ
یەکلایی
لازِم. (غیر مُتَعَدّي)
سەرچاوە: فەرهەنگی خاڵ
یەکلایی
بوونی شت بەیەکلا
یەکوایەک
یەکوایەک
تَتری.
بای باڵ دان
«مست.، لا.»، «کن.» ١- دەست له بەریەک بڵاو کردنەوه و خۆ لەبەریەک کێشانەوه و ماندوویی لەخۆدەر کردن. ٢- «مج.» پیاسەیەکی بچووک لە شوێنێک هەوای پاکی لێ هەبێ «دەرەوەی شار، ناو باخ و بێستان» :: ئێواران تۆزێ بای باڵی خۆت بده. چووینه تووی مەلیک بای باڵی خۆمان دا.
ببڕای ببڕای
[[ببڕ+ئای+ببڕ+ئای]]
«بنت.» هیچ کاتێ، قەت:: ببڕای ببڕای من بم و جارێکی تر سەفەر ناکەم. «عا.» قطعا، ابدا.
برای باب
«حافیدی» «نت.»، «مک.» تم: ١- ئام «مام» «خزم برای بابیش بێ هەرباشه» «فولکلۆر» .
برای دایکی
ئادەمیزادێکی نێرینه که دەگەڵ کەس یا کەسانێکی تر دایکیان یەک بێت. *داییک برا.
برای دینی
هەموو ئەو کەسانەی پەیڕەوی دینێک بن.:: موسڵمان برای دینی یەکترین.
بەڵای ناگەهان
«نت»، بە ڵایەکی کتوپڕ و لە ناکاو «= ناگەهان» بدا بەسەر کەسێکدا:: فڕۆکه وەک بەڵای ناگەهان گەییشته سەرمان. 2- «مج»، «ست» زۆر زرینگ و زیت و فێڵباز، کار لەد ەس هاتوو:: بەڵایەکه بۆ خۆی. بێ بەڵابی - 1- بۆ دەربڕینی ناڕەزایی و تووڕەیی له قسە و کردەوەی کەسێک بەکاردێت. تێبــ.ینی: به پێی ڕادەی «تووڕەیی» وشەی «بەڵا» درێژ دەکرێتەوه:: بێ بەڵابی واز بێنه. 2- بۆ دەربڕینی ناڕەزایی ڕووت بە بێ تووڕەیی. تێبــ.- لەم حاڵەتەدا ڕستەکە بێ درێژکردنەوەی هیچ وشەیەک و بێ ئەوەی قورسایی بخرێته سەرهیچ پیتێک لە دەم دەرد ه چێ «ورچه قوڵه بێ بەڵابی، داری بێ گەڵا بی» .
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
داروسای
[ا. ص ]
(داروسای - darusay)
هاوەن یان هه ر قاپیک که دەرمانی تیدا بکوتن یان بسوونه وه.
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
دای
[ا ]
(دای - day)
چینه دیواری گلی، موره.
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: گۆڤەند و زنار
آتشخور، آتشخارە، آتشخای
[ص - فا ]
(ئاتشخور، ئات شخارە، ئەتەشخای - ateşxay)
ئاگر خۆرە، مەلێکە کە ئاگر دەخوات، ئایرەمەلی، کینایەیە، بۆ بنیادەمی زۆردارو ستەمکار.
ئاتلای(باک)
ئاشمای
آشامیدن
ئاشی بای
ئاشێکە بە بای کاربکات
ئاماولوای
آمد و شد
ئاماولووای(هەورا)
ئامای
آمدن
ئامای بەر(هەورا)