(ئەبەڤان، ئەبەڤین - ebevan, ebevezn)

داک و باب.

(ئوبوڤەت - ubuûvet)

باوکایەتی، تاتەیەتی.

(ئەبو توراب - ebûturab)

نازناوی میری موسڵمانان (عەلی)یە.

(ئەبەڤی - ebevî)

باوکانە.

(هیندیڤانەی ئەبو جەهل - hindivaney ebû cehl)

تەحلەسێڤ، گوژاڵک، کاڵەکە مارانە.

«مست.، مت.» 1- گاڵته کردن بەکەسێ. 2-سەر خستنه سەر یەکێک. 3- خۆ خافڵاندن بە شتێکەوه.:: کابرایان بە گیر هێنابوو پێیان ڕابوارد. وازی لێ بێنن پێی ڕامەبوێرن. ئەم ڕۆژانه به چی ڕادەبوێرن.

آب و تاب

جوان و ڕێکوپێک دەڵێن قسان زۆر بە ئابوتاب دەکا. نەقڵەکەی بە ئابوتاب گێڕایەوە.

آبونمان

مزی ساڵانە یا شەش یا سێ مانگەی ڕۆژنامە و گۆڤار لەپڕ

آبونه

پارەی ڕۆژنامە و گۆڤارێک لە پێشدا دان و لەسەریەک وەرگرتنی

آبرو، آزرم
فراهم آوردن، مهیا ساختن

ڕێز، شەرم، نامووس، ئابڕوو
سازدان، تەکووزکردن پێکهێنان: مەکارا خۆ ئابوور کر

«بکـ..»، «نا.» حەیا، داوێن پاکی، شانازی، شەرەف، نامووس: م ئابوور کر «م ئابوورم کرد» : ڕێکم خست، تەرتیبم کرد، بە خۆشی و دۆستانە بڕیمەوە «کار و مەسەلە»، دەفعم کرد «پارە» تمـ: بە ئابوور، بێ ئابوور. تێبــ. ـ ئەم وشەیەم هەروەکوو خۆی لەبەر قامووسەکەی «ژابا JABA - ٢» نووسیوەتەوە کە بەو مەعنایانەی سەرەوەی هێناوە و «م ئابوور کر» و مەعناکانیشی لە زمان «سۆسیین SOCIN» گێڕاوەتەوە. «کارومەسەلە» و «پارە» بۆ ڕوونتر کردنی مەعناکانی من لێم زیادکردووە. هس.: ئابڕوو.

ئابڕوویی، داوێن پاکی، ژیانی خۆ ڕێکخەر، دەست پێوەگر

پاشەکەوتی

اقتصاد

مایەی گوزەران و بژیو

«تتـ.»، «نا.» - چاوەدێری ڕاگرتنی ڕێک و پێکی داهات و خەرجی ماڵ، ئیدارە و دەوڵەت. ئیقتیساد. تێبــ. - نازانم ئەو وشەیە لە کوێڕا هاتووە و چۆن داتاشراوە، بەڵام ئەوەندە بڵاو بۆتەوە، بەم مەعنایە جێگای خۆی کردۆتەوە.

بەهەندگرتنی ئابووری و بژێویی بە سەر سیاسەت و خەباتی سیاسیدا. لە کۆتایی سەدەی نۆزدە و سەرەتای سەدەی بیستەم، لە حیزبی سۆسیال دیموکراتی سۆڤیەت، لاگیرییەک بۆ بەستنەوەی خەبات بە خەباتی ئابووری (باشترکردنی هەلومەرجی ئیش و کار و زیادکردنی مووچە و...) هاتە ئاراوە. ئەم لاگیرییە بە حیزب و ڕۆڵی شۆڕشگێڕانە بەو چەشنەی کە «لینین» بیری لێ دەکردەوە نەبوو. «لینین» لە کتێبی «ئەبێ چ بکەین؟» (1902)، بەدژی ئەم فیکرە ڕاوەستا.

اقتصادباوری

Economism

زاراوەی ئابووری سیاسی چەمکێکی نوێباوە کە کێشە و ئاریشەی زانستەکانی سیاسەت و ئابووری لێک دەداتەوە. بە واتایەکی دیکە ئابووری سیاسی لە شوێن دۆزینەوەی پێوەندی دوولایەنەی وزە سیاسی و ئابوورییەکان و کاردانەوەی ئەم هێزانەیە بەسەر پێکهاتەکانی سیاسەتی ئابووریدا. هەروەها کاردانەوەی بارودۆخی ئابووری بەسەر حکوومەتە هەڵبژاردە خەڵکیەکانیش لێک دەداتەوە. سەرکەوتنی حکوومەت لە بواری سیاسەتە ئابوورییەکان، شەرعییەت و ئەگەریی دووبارە هەڵبژاردنەوەی ئەو حکوومەتە زیاد دەکات. لە گوتاری پۆزیتۆڤیزمدا شەرعییەت و خۆشویستنی حکوومەتە هەڵبژێردراوەکان، دەگەڕێتەوە بۆ پێودانگە ئابوورییەکانی هەڵامسان، ڕادەی بێکاری و هاوتەرازنەبوونی خەرج و بەرج و…هتد
یەکێکی دیکە لەو مەسەلە گرنگانە، ئەوەیە کە تا چ ڕادەیەک بارودۆخی ئابووری وەڵاتەکان دەرەنجامی سیاسەتەکانی دەوڵەتە و تا چ ڕادەیەکیش بەرهەمی هۆکارگەلێکی بێ کۆنتڕۆڵ وەک بازاڕی جیهانییە؟
سەنگی هۆکارگەلی سیاسی لە پێکهاتنی سیاسەتە ئابوورییەکان گرانە و ئەم هۆکارانە ئەکەونە ناوەندی سەرنجی ئەم زانستەوە. بۆ نموونە دەگوترێ کە دەوڵەتان لە پێش هەڵبژاردنەکان و بەمەبەستی خۆشیرینکردن لە بەر چاوی ڕەشەگەلدا دەست دەدەنە بووژاندنەوەی ئابووری و تەنانەت تاکوو چەند مانگێکیش ئەو شتانەی کە بەرعۆدەی بوون بە ئەنجامی دەگەێنن، بەڵام دوای گەیشتن بە دەسەڵات، لەم ڕێبازە دوور دەکەونەوە.
پێوەندی ئایدیۆلۆجی حیزبی لەگەڵ مەسەلە ئابوورییەکانیش، بۆتە بابەتێک لە توێژینەوەکانی ئابووری سیاسی. ئەغڵەب حیزبە چەپییەکان هەوڵ دەدەن گرفتی بێکاری چارەسەر بکەن، کەچی حیزبە ڕاستییەکان هەوڵ دەدەن پلەی هەڵامسان دابەزێنن. کەواتە پێوەندی ئایدیۆلۆژی سیاسی و ئابووری سیاسی مەسەلەیەکی گرنگ لە ئەژمار دێت. ئابووری سیاسی بەم واتایە، لەگەڵ ئابووری سیاسی بە واتا کۆنەکەی کە بە ڕوانگەیەکی مارکسیەوە دەیڕوانییە سیاسەت، خۆبەخۆ جیاوازی هەیە.

اقتصاد سیاسی