«نا.»، «کعر.» یەکێکە لەو یارییانەی بە پەڕی قومار دەکرێ. ۲- تمـ: ئەسکەملە.

«نا.» ۱- ئازار و ناڕەحەتیی ماددی و مەعنەوی. «لە ئەشکنجەی شکنجی زولفی ئەو بێ وەعدە موڕغی دڵ» «دەناڵێنێ وەکوو بولبول لە سوبحی کازیبی شەودا» «نالی» ۲- تمـ: ئەشکەڵە/۳.

«ستـ.»، «مکـ.» حاڵی کەسێکی هۆشی لەسەر خۆی بێ، سەرخۆش نەبێ. //سەرخۆش، مەست. تێبــ.ینی: ئەم وشەیە هەر بۆ دژی مەستی بەکاردێت.

(نا.) تانجی پاتشایان، کڵاوێکی شایان بە گەواهێرات دەیڕازێننەوە و لەسەری دەکەن. ((بە ڕەفتار جە باد سەبووک خێز تەرەن)) ((شاییستەی شاهان ساحێب ئەفسەرەن)) (خانا-٤٨). تێبــ.- ((لە ئاوێستایی (ئەئیوی) پێشبەند (= لە،لەسەر)+٠سەرە)=سەر، یەعنی: ئەوەی لەسەری دەکەن... تم:هەوسار)) (معین: بورهان. ج-١-١٤٨).

(ز.) زەمیری ئیشاڕەیە بۆ نیزیک، جەمعی (ئەم)ە و تەنیا بۆ ئادەمیزاد بەکاردێ. ((...نەخێر ئۆتمۆبیل وەستاو لە دەرگای ئەمانیشیان دا...)) (بلە: ژان-٨٠).

(لە کەسێ، لە شوێنێ، لەخۆ) (مست. لا.) ١- نەترسان. ئەوە هێندە لەو شوێنە ئەمیین وا پاڵتان لێ داوەتەوە؟ ٢- دڵنیابوون، خاتر جەم بوون. لەم زەمانەدا نابێ پیاو لە کەس ئەمین بێ، ئەمین بە ئەو کوڕە من بیناسم درۆت لەگەڵ ناکا. ٣- (مج.) دەخۆڕادیتن، بەخۆڕاپەرموون، بڕوا بە توانای خۆ هەبوون بۆ جێبەجێ کردنی کارێک.

(نت.) ناوی ئیشاڕەتە بۆ نیزیک. ئەمە چ زەزنازەنایەکتانە منداڵینە؟ ((... ئەمە کێیە جوێن بە چاوساغەکە دەدا...)) (بیرەوەری خۆم) ((... باشە دەی فەرموو ئەمە قەڵەم و کاغەز...)) (قزڵجی: پێکەنین-٧٣) *(مک.) ئەوە،. (بک.) ئەڤ، ئەڤا، ئەڤە.

(ز.) زەمیری سێیەم کەسی مفرەدە (غایب) ((... کە ئەو دەستی پێکرد کە حیساب بکا یەکێک بۆ کن ئەوی هێندرا...)) (ئینجیل: مەتی-٥١). ٢- زەمیری ئیشاڕەیە بۆ (مشارالیە) دوور. ((ئەو ڕۆژە کە تۆرام و لە کەرکووک سەفەرم کرد)) ((مانەندی عەقریب لە ئەقاریب حەزم کرد)) (ڕەزا) ٣- (مک.) تم: ئەم. *(بک.) ئەڤ. (مک.) هۆو.

(ز.) زەمیری نەلکاوی سێیەم کەسی جەمعە (ئەو کەسانەی باسیان دەکرێ) و تەنیا بۆ ئادەمیزادە. ((... کە ئەوان دە ڕێیەدا دەچوون کەسێک بەوی گووت: هەر جێیەکی بچی وەدوای تۆ دەکەوم.)) (ئینجیل: لۆقا-٣٩). تێبــ.- ئەم وشەیە وەکوو جەمعی (ئەو)ش بۆ غەیری ئادەمیزاد، تەنیا وەکوو ناوی ئیشاڕە، ئەویش لە هەندێ شوێنی کوردستان بەکاردێت. ئەوان کتێبــ.انەم بۆ بێنە، ئەوان ئەسپانە وەبەستە.

(پب.) بۆ بچووک کردنەوە و وێکچواندن (تەشبیه) بە دوای هەندێ (ناو) و (سفەت)ەوە دەنووسێ و دەیکاتە ناوێکی تازە. پووڵەکە (پووڵ)، قووچەکە (قووچ)، کووژوکە (کووژ)، توورەکە (توور)، تێبــ.- قورسایی تەلەفوز لە وشەیەکدا بەم پاشبەندە دروست بووبێ دەکەوێتە سەر کەرتی هەرە دوایی. هس.: ١-ئەکە.

(مست. لا.) دەس پاک بوون، دز نەبوون. کوڕم پیاو کە ئەمین بوو دەبێتە شەریکی خەڵک.

(ز.)، (مک.) زەمیری نەلکاوی یەکەم کەسی جەمعە (ئەوانەی قسە دەکەن). ((... قەرزی مەبەخشە چلۆنێکی ئەمەش قەرزدارانی خۆمان دەبەخشین)) (ئینجیل: مەتی-١٤) ٨ئێمە، مە. (بک.) ئەم، مە.

(ری. فع.) کاری پاشبەند دەکا و بە دوای ناوێکەوە دەلکێ و ناوێکی تازە دروست دەکا. بارەنداز (بار ئەنداز)، پایەنداز (پائەنداز)، تیرەنداز (تیرئەنداز)، چاوەنداز (چاوئەنداز)، خاکەنداز (خاک ئەنداز). تێبــ.- ئەم وشەیە ڕیشەی مەسدەرێکە کە لە فارسیدا بۆتە (ئەنداختەن) و لە سەرف کردنا بۆ زەمانی ئاییندە و... دەبێتە (ئەنداز) بەرامبەری ئەم مەسدەرە لە کوردیدا (ئاویشتن) هەیە.

(پبت.) بە دوای ناوەوە دەلکێ و دەیکا بە ناوێکی تازە و مانای (وەکوو، وێنەی، چەشنی) لێ زیاد دەکا. دەستەوار. کۆڵەوار.

(پبت.) بە سوای ناوانەوە دەلکێ و دەیانکاتە ناوێکی تازە یا سفەت کە مانای پارێزگاری و ڕاگرتن لە ناوەکەی پێشوو زیاد دەکەن. باغەوان، بەرخەوان، تووتنەوان، دەرکەوان، ڕۆژوەوان، دوشتەوان.

(پبف.) ١- بە دوایی هەندێ مەسدەرانەوە دەنووسێ و مەسدەرێکی تازە دروست دەکا، کە پێچچەوانەی کارێکی پێشوو، یا دووپاتە کردنی کارێک پیشان دەدا. گەڕانەوە (پێچەوانەی ڕۆیشتن)، ناردنەوە (هاتن و هێنانی لە پێشدا بووە)، نووسینەوە (نووسین لەبەر شتێکی نووسراو). ٢- بە دوای هەندێ مەسدەرانەوە دەبیندرێ، وەکوو بەشێکی مەسدەرەکە وایە و ئەگەر لێی بکرێتەوە یا مەعنای دەگۆڕێ یا هەر هیچ مەعنایەک نادات. پاڕانەوە، لاڵانەوە، شەکانەوە، خواردنەوە، چەماندنەوە، شکاندنەوە. تێبــ.- آ) ئەم پاشبەندە لە لەهجەی باکووری و بن لەهجەی (مەنگوڕی)دا بە شکڵی (ڤە، وە) لە پێشەوەی فیعل دێت. ڤەخۆ، وەگەڕێ، وەی بەستە، وەی خوێنە. ب) من وای دەبینم کە ئەم پاشبەندە لە (ئەپاچ)ی پەهلەوی بە مانای: دیسان، دووبارە، پاش، کەوتۆتەوە کە لە فارسیدا بۆتە (باز).

(نت. بنت.)، (مک.) تم: ٢- ئەوەندە.

(نت. بنت.)، (مک.) شوێنێکی دیاری نیزیک. دەڵەی داری چاکییە لەوەندەی چەقیوە// هۆوەندە. هس.: هەندەران، ئەویندەرێ. کوێندەرێ.

(ئم.) بۆ دەربڕینی هەست و ویست (زیاتر بێزاری و ناڕازیتی) بارانبەر بە کار و کردەوەی یەکێک.ئەک نەژی بۆ درۆی دەیکا *دەک، هەک.

(ئم.)، (سیم.) تم: ئەدی. تێبــ. - ئەم وشەیە هەر (ئەدی) یەکە و لەبن لەهجەی سلەیمانیدا (د)ەکەی کلۆربووە و بۆتە (ئەیی) و ئەوجار بە جارێک سواوە و کەوتووە. ((... ئەی چۆن، کەس هەیە ئەوە نەزانێت کە تۆ سەرکردەیی...)) (بلە:ژان-١٢٢)، ((...دیوەخان چۆڵ و هۆڵ و ڕووت و قووت، وشترخانە، ئەی چییە؟)) (قزڵجی: پێکەنین-٣٨).