تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 1810
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئیستیعفا
استعفاء
، تجانب.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعفادان
[[عا.: ئیستیعفا + کو: دان]]
(مست. لا.)، (کئێر.) تم: ئیستیقالە
کردن
.
سەرچاوە:
نالی
ئیستیعلا
ئەو
مەعنایەی
کە
(
علی
) ی حەرفی
جەڕ
ئەیگەیەنێ. بەرزبوونەوەی (هینەکەی)
پیاو
.
خورووجی (
با
)
لە
لوصوق و (
عەلا
)
لە
ئیستیعلا
دوخوولی عەتبەیی (
عەن
) فاصیلە
لە
تیری
جەفیر
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعمار
[[=عا.: ئیستیعمار = ئاوەدان کردنەوە]]
(نا.) سیاسەتی داگیرکەرانی دەوڵەتە
سەرمایە
دارەکانە
بۆ
تاڵان
کردنی دارایەت و
سامانی
وڵاتانی
دیکە
و
کەڵک
وەرگرتن
لە
باری
ئابووری
و ئیستڕاتێژی
ئەوان
وڵاتانە.
ئەم
سیاسەتە
لە
دەورانی ئیمپڕیالیزما دەگاتە
دوا
پلەی
خۆی
. (کورتەی قامووسی سیاسیی، مۆسکۆ، ل-١٠٩). دەسەڵاتی وڵاتێکی زۆردارە
بە
سەریەکی
بێ
زۆردا، بپ
کەڵک
وەرگرتن
لە
سەرچاوە
خۆ
ڕسکاوەکان و دارایەت و
هیزی
ئینسانی خەڵکەکەی،
بە
بەهانەی نابەجیی
ئاوەدان
کردنەوەی
وڵات
و پێشخستنی نەتەوەکەی (معین:
فەرهەنگ
، ج١، ل- ٢٥٣).
ڕێ
و شوێنێکی ئیمپڕیالیستییە
کە
بۆ
خۆشی
ژیانی
نەتەوە
ئیستیعمارچییەکان
نەبی
هیچ
گوێ
ناداتە
ئاوەدان
کردنەوە
(لاڕووس: ١٩٦١، ل- ٢٢٧). تێبــ.- آ)
ئەم
وشەیە
کە
دەق
بە
مەعنای (کۆلۆنیالیزم)ی فەڕەنگییە
تا
ئەم
ساڵانەی دواییش
بۆ
(کۆلۆنیالیزم) و (
ئیمپڕیالیزم
) هەردووکیان
بەکار
دەهێنرا،
بەڵام
ئێستا
فەرقیان دەکرێت. ب) تەحدیدی
ورد
و عیلمی
ئیستیعمار
تەنیا
لە
لایەن
مارکسیستەکانەوە و
لە
نووسینی ئەواندا
بەرچاو
دەکەوێ و
خەڵکی
تر
موتڵەقی
داگیر
کردنو چەوساندنەوەی
وڵات
و نەتەوەیەک
لە
هەموو
دەور
و زەمانێکدا-
نەک
هەر
لە
قۆناغی سەرمایەداریدا-
بە
ئیستیعمار
داسەنێن،
جا
داگیرکەر
کێ
دەبی
ببێ
و چ ناوێک
لە
کردەوەی
خۆی
دەنی و چ
بڕ
و بیانویەک دێنێتەوە
بۆ
تاڵان
کردنی
سامانی
نەتەوەکە، کەیفی
خۆیەتی
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعمارچی
[[عا. تو.]]
(سفا)،(کئێر.)
ئەو
دەولەتەی وڵاتێکی
تر
داگیر
دەکا
و نەتەوەکەی دەچەوسێنێتەوە و دارایەت و
سامانی
بە
تاڵان
دەبا
. دەولەتە ئیستعمارچییەکان
لە
٢٥ ساڵاندا
ئاگری
دوو
شەری گەورەیان هەڵگیرساند.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعماری
[[عا. کو.]]
(س.٩ ١-
هەر
شتێکی
پێوەندی
بە
ئیستیعمارەوە
هەبی
... سیاسەتی
ئیستیعماری
، پیلانێکی
ئیستیعماری
، بیروڕای
ئیستیعماری
. ٢-
هەرکەس
یا
هەیئەت
یا
دەوڵەتێکی
بە
پێی
سیاسەت
و
ڕێ
و شوێنی
ئیستیعمار
بجووڵێتەوە. ئەڵمانیای
نازی
دەیەویست
جێگەی
ئەڵمانیای
ئیستیعماری
پیش
شەڕی
یەکەم
بگریتەوە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
ئیستیعماری نوێ
گەشەسەندنی
ئابووری
«
سەرمایەداری
» *و هەناردنی
سەرمایە
بۆ
سوودوەرگرتن لەسەرچاوەکانی وەڵاتانی
دیکە
،
پێوەندی
ئابووری
وەڵاتە پیشەسازییە ئیستیعمارییەکانی
لەگەڵ
وەڵاتە بچووکەکانی ناردە
ناو
قۆناخێکی تازەوە.
بەم
مانایە
کە
وەڵاتە پیشەسازییەکان
بە
ناردنی
سەرمایە
و میکانیزمی جیهانی
نرخ
و دانوستانی کەرەستەی
خاو
و
کاڵای
دروستکراو و گوشاری
سیاسی
و
ئابووری
، وەڵاتانی
دواکەوتوو
ئەچەوسێننەوە.
بەم
دۆخە
دەگوترێ
ئیستیعماری
نوێ
کە
زۆرێک
لە
وەڵاتانی
بچووک
و
تازە
ئازاد
کراوی
بە
دژی
ئەم
پێوەندییە
سیاسی
و ئابوورییە
ڕاست
کردۆتەوە.
ئەم
شێوازە داگیرکارییە وایکردووە
کە
وەڵاتانی
بێ
دەسەڵات
،
ئەگەرچی
بە
حەقیقەت
یان
بە
ڕواڵەت
بە
سەربەخۆیی
سیاسی
گەیشتبن
بەڵام
هەروا
لە
بەرایی
گەشەسەندندا بمێننەوە
یان
تەنانەت
بگەڕێنەوە
بۆ
دوواوە
و
لە
لایەکی دیکەشەوە وەڵاتانی
پێشکەوتوو
بە
چەوساندنەوەیان سوودی زیاتر بکەن.
باو
بوونی
ئەم
زاراوە
ئەگەڕێتەوە
بۆ
«کۆنفرانسی باندۆنگ» (1955) .
لەم
کۆنفرانسەدا سۆکارنۆ، سەرۆککۆماری ئەندونیزیا
بە
جۆڕێک
لە
ئیستیعمار
ئاماژەی
کرد
کە
بە
جلوبەرگێکی نوێوە
لە
لایەن
کۆتلەیەکی
خەڵک
،
بە
کۆنتڕۆڵکردن و
زاڵبوون
بە
سەر
ئابووری
و کەلتووردا
هەمان
ئامانجەکانی
ئیستیعماری
کۆن
دەپێکن.
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
ئیستیعماری نوێ
استعمار
نو
سەرچاوە:
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
ئیستیعماری نوێ
Neo-colonialism
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیعمال کردن
[[عا.: ئیستیعمال + کو: کردن]]
(مست. مت.) دەکارکردن،
بەکارهێنان
.
ئەو
دەرمانانە ئیستیعمال
کە
و
کە
تەواو
بوون
وەرەوە
لام
.
ئەرێ
خۆ
تۆ
ئەم
ڕادیۆیە ئیستیعمال ناکەی
دە
بیدە
بە
شێرکۆ
.
ئێمە
ڕۆنی
گییا ئیستیعمال ناکەین.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیفادە کردن
[[عا.: ئیستیفادە + کو: کردن]]
(مست. مت.) ١-
کەڵک
وەرگرتن
،
فایدە
وەرگرتن
(
لە
کەسێ
یا
شتێ). ٢-
قازانج
کردن
(
لە
سەودا
و
مامەڵە
،
وەزیفە
و
هەموو
جوورە چالاکێکی
لەم
بابەتە،
بە
ڕەوا
و ناڕەوا).
ئەم
هەموو
دەرمانەم خوارد
هیچ
ئیستیفادەشم
لێ
نەکرد،
لەم
دەستە
کڕی
و
لەو
دەستە
فرۆشتییەوە
سەد
دیناری ئیستیفادە
کرد
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیقالە کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)،(کعر.) ١-
واز
لە
وەایفە و
ئیشی
دەوڵەت
هێنان
. ٢-
واز
لە
ئەندامەتی
کوڕ
و کۆمەڵەی سییاسی و
کۆمەڵایەتی
و...
هێنان
. *
ئیستیعفادان
،
ئیستیقالەدان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیقالەدان
[[عا؛ ئیستیقالە + کو: دان]]
(مست. لا.)، (کعر.) تم: ئیستیقالە
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیقبال
[[-عا.: ئیستیقبال]]
(نمس.) تم؛
ئیستیقبال
کردن
. ((مەزانۆ
مەیۆ
بە
ئیستیقبالت)) (( زەروورەن
بە
دین
جەمین
لاڵت)) (خانا- ٨٧).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیستیقبال کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) ١- بەرەوپیرچوون، پێشوازکردن. ٢-
بە
خۆشی
وەرگرتنی
قسە
یا
کاری
کەسێک.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئیستیقباڵ
پذیرە،
پیشواز
،
پیشباز
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئیستیقباڵ
پیرایی
،
بەرەوپیری
،
پێشواز
. [بە پیەوە
چوون
، پێشوازی]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئیستیقباڵ
استقبال
.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئیستیقسا
آمار، آمارە.
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئیستیقسا
تواوپیاچوون. [لێکۆڵینەوە]
21
22
23
24
25
26
27