«ند.» بۆ دەربڕینی ترس و خۆف و شەرم و شکۆ بەکاردێت. «گوتیان ئۆوەی ئابڕوومان چوو هیچمان بە خۆمان دانەداوە.» «تحفە: جـ۲- ۹۳».

بە زمانی فەرەنسی بە واتای «نەیاری» یان «نەیاران» بەڵام بەگشتی بریتییە لە هەوڵ و تەقەڵای ئەنجومەن، حیزب، گرووپ و جەماوەر یان کەسانێک بۆ گەیشتن بە ئامانجگەلێک بۆ نەیاریکردن لەگەڵ ئامانجی دەسەڵاتدارانی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتی، جا چ لەڕێی پەرلەمانەوە بێت چ بە شێوازەکانی دیکە. بە واتایێکی سادە « ئۆپۆزیسیۆن« ناوێکە بۆ گرووپێک کە لە سیستەمێکی پەرلەمانیدا بەپێی دەستووری بنچینەیی بوونی بە ڕەسمییەت ناسراوە و لە پەرلەماندا گرووپێک بۆخۆی دائەمەزرێنێ، بەڵام سەروپێوەنی بە حکوومەتەوە نییە و پشتیوانی لێ ناکا کەچی هەردوولا خۆیان بە وەفاداری دەستوورێکی بنچینەیی دەزانن. ئۆپۆزیسیۆنی پەرلەمانی بە بەشداریکردن لە گفتوگۆکان و ڕاوێژی نێو پەرلەمان بەپێی ئەو مەرجانەی کە دەستووری بنچینەیی دیاری کردووە، بەسەر کاروباری حکوومەتدا چاودێری ڕاستەوخۆی هەیە و ڕای گشتیش لە ئەنجامی کارەکان ئاگەدار دەکاتەوە.
گرینگترین ئەرکی ئۆپۆزیسیۆن ئەمەیە کە دەرفەتی چەشنێکی دیکەی هەڵبژاردن دەخاتە بەردەمی دەنگدەران بۆ ئەوەی بەم بۆنەوە هەڵبژاردنێکی لەبارتر بەڕێوە بچێت. ئۆپۆزیسیۆن هێماێیکە بۆ حکوومەتی داهاتوو. بەم پێیە ئۆپۆزیسیۆن بەشێکی تەواوکەری سیستەمە پەرلەمانییەکانی وەڵاتانێکی لیبڕاڵی کۆنباو وەکوو بەریتانیا و فەرەنسە و سویدە کە بەزۆری دوو حیزبی سەرەکی بە نۆبە، ڕۆڵی دەسەڵاتدار و ئۆپۆزیسیۆنی تێدا ئەگێڕن. لە سیستەمە تاک حیزبییەکاندا ئۆپۆزیسیۆن بە شێوەی ڕەسمی و یاسایی هەبوونی نییە. لەم سیستەمانەدا هەر چەشنە نەیارییەک لەگەڵ حیزب و دەوڵەتی دەسەڵاتدار بە واتای نەیاریکردن لەگەڵ نەزمی گشتی و دەستووری بنچینەیی لە ئەژمار دێت.
لە وەڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکادا بەهۆی هەبوونی سیستەمی سەرۆککۆماریی، پێویست ناکا لە پەرلەمان زۆرینەیەکی یەکدەنگ هەبێت چونکە لامەرکەزی بوونی حیزبەکان ڕێگە لە دامەزرانی فراکسیۆنی یەکدەنگ ئەگرێت، هەربۆیە لەم وەڵاتەدا ئۆپۆزیسیۆن وەکوو دەزگەیەکی پەیوەست بە دەستووری بنچینەیی بەدی ناکرێ و لەبەرئەوەی هاوچەشنیەکی فراکسیۆنی لە ئارادا نییە، بۆ مەسەلە بنچینەییەکان ناکرێ ئەم بابەتە بەرتەسکە بێتە ئاراوە.
سیستەمی سەرۆککۆماریی (بڕوانە سەرۆک کۆمار) دەرفەتی ئەوە دەدات کە زۆرینەی پەرلەمان سەر بە حیزبێک بێت و سەرۆککۆماریش سەر بە حیزبەکەی دیکە، ئەم دووانەش هاریکاری یەکتر دەکەن و ئەم دۆخەش لە مێژە لە و وەڵاتەدا هاتۆتە کایەوە.
یەکەم ئۆپۆزیسیۆنی سیاسی لە سەدەی 18ی زایینی لە بەریتانیا لەنێوان دوو گرووپی (ویگ و توری) پێک هات کە جیاوازییەکی ئەوتۆیان نەبووە و زۆرجاریش هاودەنگ بوون. شەڕی زۆرینە و کەمینە و جێبەجێ بوونی حیزبی دەسەڵاتدار و حیزبی نەیاریش لەباری سیاسییەوە زیاتر ڕوکارێکی شەخسی بووە تاکوو گشتگیر.
لە سیستەمی پەرلەمانیدا ئۆپۆزیسیون دەوڕێکی وادەگێڕێ کە لە تیۆری کلاسیکی جیاکردنەوەی هێزەکان * (تفکیک قوا) دا ئەم دەورە بۆ پەرلەمان لەبەر چاو گیراوە. چونکە لەو کاتەوە سیستەمی پەرلەمانی هاتۆتە کایەوە، بەزۆری سەرۆکی دەوڵەت و سەرۆکی پەرلەمان یا یەکێک بون یا یەکگرتوو کە ئەم یەکبوونە وایکردووە ئەرکی پەرلەمان کە چاودێریکردنە بە سەر دەستوور و یاساداناندا بگۆڕی و بەم بۆنەوە ئۆپۆزیسیۆن بتوانێ بە سەر دەوڵەتدا چاودێری بکا.
ئۆپورتونیسم: بڕوانە هەڵپەرەستی.
ئوپێک: بڕوانە ڕێکخراوەی وەڵاتانی بەرهەمهێنی نەوت.

بەرهەڵستکار اپوزیسیون

Opposition

«حمسـ.» «کئێر.» تمـ: ئینتیهازێتی.

«سـ.»، «کئێر.» تمـ: ئینتیهازی.

«نا.» ۱- تێکەڵاوێکی شێعر و مۆسیقا و نومایشتە بە هەر دوو باری «دڕام» و «کۆمێدی» دا. ۲- ئەو تالار و شوێن یا جێگە تایبەتیە کە ئەم ئیشەی تێدا ئەنجام دەدرێ.

زگ

«نا.»، «کئێر.» یەکێک لە عونسورەکانی خۆڕسکاو، لە ڕێزەی «فلیززات» حیسابە و ڕەمزی کیمیایی «U» ە، سەنگی تایبەتی «۷ر۱۸» ە، لە کاندا بە شکڵی ئووڕان «ئۆکسیدی ئۆرانیۆم» دەست دەکەوێ کە «اشعاع» ی زۆر نییە، ئەگەر ئاتۆمی ئۆرانیۆم بشکێنن هێزێکی گەورەی لێ پەیدا دەبێ کە بۆ گەلێ ئیش و کاری ژیانی ئیمڕۆ کەڵکی لێ وەردەگیرێ، بۆمبای ئاتۆم ئەنجامی تەقاندنی ئاتۆمی ئۆرانیۆمە. ٭یۆرانیۆم.

پسوند مبالغه
پسوند تصغیر

پاشگری وشە بۆ زۆر کردن: مناڵێکی گرینۆکە، گلۆکە، پیاوێکی ترسنۆکە
پاشگر بۆ چووک و کەم کردن: خدرۆک، چنارۆک، بەگۆک، کسۆک، زارۆک

«پبـ.» ۱- دەگەڵ ڕیشەی فیعل تەرکیب دەبێ و دەیکاتە سفەتێ کە هەندێ جار «مبالغە» شی تێدا بەدی دەکرێ.: خەفۆت، گرینۆک، گەڕۆک، لەرزۆک. ۲- دەگەڵ ناو تەرکیب دەبێ و پچووکی دەکاتەوە.: بە گۆک «بەگی پچووک»، خدرۆک «خدری پچووک»، چنارۆک، سەگۆک.

«نا.»، «کئێر.» مانگی دەیەمی ساڵی فەرەنگی، سی و یەک ڕۆژە٭تەشرینی یەکەم.

«نا.»، «کعر.» تمـ: ئۆکسیژێن.

«نا.»، «کئێر.» یەکێکە لە عونسورە خۆڕسکاوەکان «شێوە فلز=لافلز» حیسابە، لە تەبیعەتدا زۆرە، هەوا، کە کورەی زەوی گرتۆتە ناو خۆی و گیان لەبەرانی سەر زەوی، بێ ئەو، دەخنکێن۲۱٪ی لەم عونسوڕە تێدایە، گازێکە لە سەرمای ۱۱۸ دەرەجە و ئەوشاری «زغت» پەنجا ئاتمۆسفۆڕدا دەبێتە تراو ڕەنگ و بۆن و تامی نییە و لە هەوا قورسترە.

پسوند تصغیر

پاشگری بچووک نیشاندان: مناڵۆکە، کانیلۆکە، گردۆکە

«پبـ.» بە دوای ناو و سفەتانەوە دەنووسێ و بچووکیان دەکاتەوە، واش هەڵدەکەوێ لە ئاخری ناوێکەوە دێت، بێ ئەوەی چکوولەیی پێشان بدا.: باڕۆکەی، جندۆکە، شەکرۆکە، گێلۆکە، مەنجەڵۆکە.

هۆگر

اُنس گرفته، مآنوس