تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 1889
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاویرگا(هەورا)
ئاگردان
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاویشتن
هاویشتن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاویشتن
انداختن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئاویشتن
هاویشتن
،
فڕێدان
،
ئاڤیتن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاویشتن
[تێئاویشتن[تێ «پێبفـ.» +ئاویشتن]. دەراویشتن[دەر «پێبفـ..» +ئاویشتن]]
«مستـ. متـ.» ۱-
بە
قەوەت
فڕێدانی شتێک
بۆ
ئەولاولا
،
بە
جۆرێکی
وا
کە
بەسەر زەویدا نەڕوا: تیرێکی ئاوێشت،
ئەو
تەسبیحەت
بۆچی
وا
ئاویشت
وەختە
بوو
کوێرمان
کەی
، ئێسقانێ
بۆ
سەگەکە باوێژە. ۲- خستنە
کار
و بەکارهێنانی چەک: تۆپێکی ئاوێشتە سەنگەرەکە
لێی
نەدا،
پەنجا
کەس
زیاتر
بە
جارێ
لە
زەماوەندەکەدا تفەنگیان داویشت. ۳- «کئێر.»
حیساب
کردن
بە
چۆرت
«ئامرازێکە
بۆ
حیساب
» :
ئەوە
چەند
جاری
ئاویشتووە
هەر
دەکا۳۲۵تمەن و
دوو
قڕان
.
ئەوەی
داومانەتێ بیئاوێ و
ئەوی
داویشێتی
لێی
دەرکە
بزانە چەندیی
لەسەر
دەمێنێ. ۴-
فڕێ
دانی
شتێک
بۆ
کەسێک.:
هەر
جغارە
بوو
دەی
ئاویشت. ٭
ئاویتن
،
ئاویژتن
. «بکـ.»
ئاڤیتن
.
هاویتن
،
هاویشتن
. تێبــ.ینی: وادەزانم ئەسڵی
ئەم
مەسدەرە «
ئاویژتن
» ە و دەنگی «ژ»
یەکە
لە
جیرانەتی دەنگی «ت»
دا
بۆتە
«ش».
لە
سەرف
کردنا
بۆ
زەمانی
ڕابردوو
«ش» و
بۆ
حاڵ
و ئاییندەش دەبێتەوە «ژ» : ئاویشتم، داوێژێ، باوێژە. تێ ئاویشتن_ [تێ «پێبفـ.» +ئاویشتن] «مستـ. متـ.»، «مکـ.» ۱-شتێک خستنە
ناو
شتێک
یا
چێگەیەکەوە.: بەردێکی
دە
چاڵاوەکە ئاویشت
تا
بزانێ
چەند
قووڵە،
خۆی
دە
باوەشی دایکی ئاویشت،
لە
ترسان
خۆی
دە
پشت
پیرۆتی ئاویشت. ۲-
ئاگر
و ئاو کردنە
ناو
سەماوەرەوە و سازکردنی
بۆ
چا
لێنان
.
سێ
جەمە سەماوەریان تێداویشت.
ئەوە
هێشتا
سەماوەرەکەتان تێ ناویشتووە؟٭تێ
خستن
، تێ
ئاویتن
. دەراویشتن_ [دەر «پێبفـ..» +ئاویشتن]، ۱- «مستـ. لا.»
هاتنە
دەری
«
تۆ
» ی دەغڵی
چاندراو
لە
زەوی
بە
هۆی
سارد
و سۆڵی و بەستەڵەکەوە.: ئەوساڵ
گەنم
هەمووی
دەری
ئاویشت. ۲- «مستـ. متـ.»
کەم
کردنەوە
و
فڕێدان
لە
کێشانەی
ئەو
شتانەی
بە
تەرازوو
دەکێشرێن،
بۆ
هەر
مەبەستێ بێ.:
دوو
کیلۆی
بۆ
«
دۆک
» ەکەی
لێ
دەرئاویشت.
جێگەی
ئەم
ماستە بکێشەوە و
لێی
دەرئاوێ. ٭لێدەرکردن،
لێ
داشکاندن
«
تەنیا
بۆ
مانای
دووەم
».
دەراویتن
«
بۆ
هەموو
ماناکان». هەڵاویشتن_ [هەڵ «پێبفـ.» +ئاویشتن]، ا» «مستـ. متـ.» ۱-
بە
قەوەت
شتێک بەرەولای ژوورەوەی
خۆ
فڕێدان
. * «
تفت
هەڵاویشتبا دەیبەست» «کنـ.»
زۆر
سەرما
بوو
. «
بەرد
هەڵاوێژە و
سەری
خۆتی وەبەردە»، «کنـ.»
هەرچی
بکەی فایدەی
نییە
. ۲-
بە
باکردنی
خەرمان
،
شەن
کردن
.:
ئیمڕۆ
گەنمەکە هەڵاوێژن. ۳-
تەتەڵە
کردنی
هەندێ
شت
«
بۆ
خاوێن
کردنەوەی» : تووتنەکەی
وا
هەڵاویشتووە،
هیچ
دەماری
پێوە
نەماوە. ب_ «مستـ. لا.» ۱-
بە
توندی
لاق
لە
عەرزی
دان
و
بە
گوڕ
خۆ
بە
حەوا
بەرزکردنەوە
«
لە
هەڵپەڕکێدا» :
هەڵی
ئاوێ
لە
کاکت
کەوێ
. ۲- هەڵبەزێنەوە و جووڵانەوەی
هەندێ
جێگەی
لەشی
ئینسان:
هەرچی
دەماری
لە
لەشدابوو
هەڵی
داویشت.
نێر
هەیە
سەری
دڵی هەڵباوێ. * هەڵاوتین.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاویشتن
ئاوێژتن،
فڕێدان
، هاوێژتن
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاویلکە
در
حال
احتضار
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئاویلکە
گیانەڵاو
،
سەرە
مەرگ
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاویلکە
[[؟]]
«نتـ.»، «مکـ.»
دوا
پەلەقاژەی
ئینسان
لەگەڵ
مەرگ
،
کە
ئیدی
دەنگی دەرنایە و
چەند
جار
دەم
دادەچەقێنێ و
تەواو
دەبێ٭۱-
ئاوزەنگی
،
ئاوزینگ
،
ئاوەزینگ
.
سەرەمەرگ
،
گیانەسەر
، گیانەڵڵا. تێبــ.ینی:
لە
ناو
کوردەواری
کە
ئینسانێک گەییشتە
ئەم
حاڵەتە،
ئاوی
بە
دەمەوە دەکەن،
زۆرتر
لۆکە
دە
ئاو هەڵدەکێشن و دەیچۆڕێننەوە
ناو
دەمی
، ڕێی تێدەچێ
ئەم
ناوە
و هاوتاکانی
کە
«ئاو»
لە
تەرکیبیاندا
هەیە
لەو
کارەدا کەوتبنەوە،
ئەمە
گومانێکە
بەڵام
بە
لای
خۆشمەوە سستە.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاویلکە
ئاوزینگ
،
هەوزینگ
،
ئاهو
هەناسەی هەرەدووایی
دوواگیان
،
سەرەمەرگ
، گیانەڵلا، گیانەڵاو.(کۆ)
خەلیلی
، جوورە ترێیەکە
سەرچاوە:
فەرهەنگی خاڵ
ئاوینە
ئاوێنە
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - فارسی
ئاویژتن
پرت
کردن
،
انداختن
، دورانداختن،
پرتاب
کردن
. (
کرماجی
است
.)
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - کوردی
ئاویژتن
خستن
، پەرتکردن،
فڕەدان
. [هاویشتن (وشەیەکی کرماجیە.)]
سەرچاوە:
مەردۆخ کوردی - عارەبی
ئاویژتن
رمی
، ،
القاء
. ئاوێستن=
ئاوێزان
کردن
ئاوێنە=
ئاینە
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاویژتن
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئاویشتن
.
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاویژتن
تێ
ئاوێژتن،
فڕێدان
،
هاڤێتن
،
ئاڤێتن
،
هاویژتن
،
خستن
، پەرتکردن، باوێژە، پۆڤیژە
سەرچاوە:
فەرهەنگی کوردستان
ئاویژیار
بڕوانە:
ئاوێژەر
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
ئاویژە
زمین
آبی
سەرچاوە:
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
ئاویژە
زەوی
بەراو
،
بەرانبەری
دێم
،
ئاوی
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاویژە
[[ئاوی+ژە «=چە؟» ]]
«ستـ.»، «مکـ.»
زەوی
و زارێ
کە
پاییز
و
بەهاران
ئاوی
هەبێ. تێبــ.ینی: کوردویێف «ئاڤیژە» ی
بە
دوو
جار
نووسیوە آ»
شکانەوە
«
انعکاس
» ی
دەنگ
و
نوور
،
بریقە
بریقی «
سەراب
». ب»
ئاوەکی
،
ئاوی
،
ئاودار
، و هیدرۆژێن. گومانی تێدا
نییە
کە
مانای «هیدرۆژێن»
تازە
داتاشراوە «تمـ: کف_۵۳»
63
64
65
66
67
68
69