تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
میندەف
گۆزی هەلاجیی کە لە ژێ و کەوانەی ئەدەن و لۆکەی پێ شی ئەکەنەوە.

شێخیی و سەر لنگە دەستاڕی بە دەستاری بوزورگ
ڕەندم و، دەستاری کەلـلەی من دەفە، نەک میندەفە
سەرچاوە: نالی
میینا
مینا، منی، شوێنێکە لە مەککە قوربانیی سەربڕین و هەندێ بەشی تری حەج لەوێدا جێبەجێ ئەکرێ.

ڕوومەتت شەمعی شەوی قەدرە، دڵم پەروانەیە
نەحری میینای ڕۆژی عیدە، ڕۆحەکەم قوربانییە
سەرچاوە: نالی
مەدینەی مونەووەرە
شاری نوورانیی و پیرۆز، شاری مەدینه که پێغەمبەر له مەککەوە کۆچی بۆ کرد و لەوێ وەفاتی کرد.

ئەی ساکینی ڕیاضی مەدینەی مونەووەرە
لوطفێ بکه، بفەرموو: مەدینەی منە و، وەرە
سەرچاوە: نالی
نشینگه
جێگای تیا دانیشتن،

بۆ نشینگەی مورغی ڕۆحی ئەو کە عالیی فیطرەتە
جێگەیی خۆشتر له ڕەوضەی (جنة المأوی) نەبوو
سەرچاوە: نالی
هیند و و
هیندیی.

هەر چەنده دەکەن قەطعی سەرت، دێیەوه کەی خەط
وەك (هیندووی سەححاری مەجووسیی) چ له جووجی!
سەرچاوە: نالی
هیندوو
خاڵی ڕەش. بەندەی زەنگیی. خەتی ڕەش بەسەر کاغەزەوە.

خوصووصەن هیندووی خەططی بەیاضی ڕوویی (مەحموود) م،
لە موڵکی (ڕۆم) ەدا ئیستەش (خەلیفە) ی شاری (بەغدا) یە
سەرچاوە: نالی
هیندوو
هیندیی. خاڵ. بە خاڵ ئەڵێن (خاڵی هیندوو) واتە خاڵی وەک هیندیی ڕەش.

بەڵا گەردانی باڵات بم ئەگەر چووم
فیدای هیندوویی خاڵت بم ئەگەر مام
سەرچاوە: نالی
پیاڵەی شۆخی مینا
ئەبێ مەبەست لێی ئاوێنەکەی جەمشید بێ کە ئەڵێن دنیای تیا دیوە.

لە بازاڕی مەحەببەتدا هەدییەی توحفەییی میران
لە بۆ خورشیدی تابانم پیاڵەی شۆخی مینایە
سەرچاوە: نالی
ڕۆژی زینەت
ڕۆژی شایی و ئاهەنگ لە میسر کە حەزرەتی مووسا دەستی لە ڕووی فیرعەونا تیا کرد بە باخەڵیا و دەری هێنا وەک چرا گڕا و پەکی جادووی جادووگەرانی فیرعەنی پێ خست، وەک لە ئایەتی (قَالَ مَوْعِدُكُمْ يَوْمُ الزِّينَةِ) دا ئیشارەتی بۆ کراوە.

شەو ئەمما، کەوکەبەی هەر کەوکەبی نیلیی فەلەک دەتگوت
لە میصری ڕۆژی زینەت دەستی مووسای ئیبنی عیمرانە
سەرچاوە: نالی
کادینیی
نیشتەجێی کادان.

قوش قوشی ڕاویی نەبێ، مورغی کولانە و ئاخوڕە
سەگ سەگی تازیی نەبێ، کادینیی و ئەنبارییە
سەرچاوە: نالی
کەمینە
کەمتر و بێبایەختر.

چ حوجرە؟ وا لە خاکی میللەتی دەوڵەت پەناهیدا
کەمینە خادیمی سوڵطان و، شاهەنشاهی دەربانە!
سەرچاوە: نالی
کەچ ئایین
سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
ئاتەشین
گەرم وەک ئاگر.

لە بن خاکی مەغاکی ئاتەشینی، لەعلی لەب توشنە
لە سەر ئابی سەرابی، سەروی سێرابی موغەیلانە
سەرچاوە: نالی
با قین
لەگەڵ ڕق و کینەدا. یاخود جەمعی (باقی) یە واتە ماونەتەوە.

هەموو ذەڕڕاتی میهری ڕووتە با قین
خودامان بۆ بەقایە لێرە لاچین!
سەرچاوە: نالی
بلوورین
شوشەیی.

کاسێکی بلوورینی نخونیی لە سەرابێ
نەختێکی لەبەر مەوجی لەطافەت قڵەشابێ
سەرچاوە: نالی
بەحرەین
گەورەترین دوڕگەکانی وڵاتی بەحرەینە کە لە ٣٣ دوڕگە پێکهاتووە لەناو کەنداوی عەرەبدا.

گوێت لە ئاوازی سوروشکی من گرانی گوارەیە
غافڵی لەم دوڕڕی بەحرەین و عەقیقی کانییە
سەرچاوە: نالی
بەرین
پان و پۆڕ و گەورە.

عەرشی بەرین که دائیرەیە، ڕەوضە مەرکەزە
فەرشی زەمین به عەرصەیی طەیبه موجەوهەرە
سەرچاوە: نالی
تەسکین
دامرکان، ئۆقرە گرتن.

عیشقت لە دڵ و دیدەیی پڕ ئەشک و ئەلەمدا
گونجایش و تەسکینی نییە، زۆرە لە کەمدا!
سەرچاوە: نالی
تەلوین
زڕەنگاو ڕەنگ کردن. مەبەست له دووزمانیی و فرەڕووییه.

تەلوینی ڕەقیبت چ بەیان کەم به (مەقامات) ؟!
مەشهووره حیکایاتی (ئەبوو زەیدی سورووجیی)!
سەرچاوە: نالی
تەمکین
ڕێز و قەدرلێ گرتن.

« نالیی » کە صەدری مەسنەدی تەمکینی تەکیە بوو
بۆ تۆ بووە بە دەربەدەری کووچەوو و سوقاق
سەرچاوە: نالی
جەبین
سەرچاوە: نالی
خودبین
ئەوەی هەر خۆی له بەر چاو بێ.

مەفەرموو دڵ وەکوو ئاوێنه صافە
بەڵێ ئایینه بۆی بووی به خودبین
سەرچاوە: نالی
خۆشە چین
گوڵۆچن، ئەوەی له بەر دەسکورتیی خۆی، پاش خەرمان هەڵگرتن به شوێن دەغڵەکەدا ئەگەڕێ. ئەگەر گوڵه گەنمێک بەپێوە مابێ یا له زەویدا کەوتبێ هەڵی ئەگرێ. هەروەها خۆشەچین بەوکەسەش ئەوترێ له کوێ گوڵێ یا هێشوویەکی جوان بەدیی بکا ئەیکاتەوە.

خەطات فەرموو که خۆشە چین و ماچین
که ناچین، لێرە خۆشە چینی ماچین
سەرچاوە: نالی
خۆشەچین
گوڵۆچنییکەر. ئەوەی خێر و بەرەکەتێکی زۆری دەسگیر ببێ. ئەم دوو مەعنا دژی یەکن و وادیارە نالییی خۆیشی هەردوو مەعناکەی مەبەست بووبێ وەک پاش کەمێک ڕوونی ئەکەینەوە.

لامەدە « نالیی » لە ئەنباری جیرایەی صاڵحان
گەرچی ببیە خۆشەچینی دانەیی خەرمانی ڕۆم
سەرچاوە: نالی
خەشین پۆشیی
لەبەر کردنی بەرگی زبر.

تەنی ڕاضیی بە خەشین پۆشیی وەک شێر و شوتور
بێ نیازە لە برێشم تەنیی و پیلەتەنیی
سەرچاوە: نالی
خەڵوەتنشین
ئەوەی لە شوێنێکی چۆڵدا بەتەنها دائەنیشی خەریکی خواپەرەستی ئەبێ.

ئەگەر خەڵوەت نشین بێ، (جانی جانان) بێ ئەنیسی ئەو
وەگەر هیجرەتگوزین، ڕۆحی (عەزیزان) یاری غاری بێ!
سەرچاوە: نالی
دین
ئایین، چاو پێکەوتن.

وەرە با ئاگرێکی وەصڵی خۆمان
بخەینه قاوی عومری دوشمنی دین
سەرچاوە: نالی
دین
بینین.

شەوقی کە نەبێ باصیرە، مەئیوسە لە دیتن
هەر شەوقی ئەوە قووەتی دینی بە نەظەر دا
سەرچاوە: نالی
دین
ئایین. بینین.

ئەی جیلوەدەری حوسن و جڵەوکێشی تەماشا!
سەرڕشتەیی دین بێ مەدەدی تۆ نییە، حاشا
سەرچاوە: نالی
ر أی العین
ئەوەی زەق بە چاو ببینرێ.

هەکەسێ نوقصانیی ڕووی باوێتە سەر ڕووی ئاینە
شاهیدی هەرچەندە (رأی العین) ە، کێ باوەڕ دەکا؟!