وشەدان

سەرچاوە: نالی

مەکووک

مەکۆ.

ڕایێڵ و تار و پۆیی کولووی بەفرە، ئابشار
با بای دەدات و ماسییی پێدا دێ وەک مەکووک

سەرچاوە: نالی

مەکین

پایەدار.

مەکانی واسیطەی ئیمکان، مەکانەت بەخشی ئینس و جان
مەکینی لامەکان سەیران تێدا تەشریفی میوانە!

سەرچاوە: نالی

مەکە

وازبێنە. بێ دەنگ بە، تومەز.

« نالیی » مەکە، تووڕا بو، لەبەر جەبهەیی گرژت
نایێته ئەلات، عیجزی لەبەر دووکەڵی قانگە

سەرچاوە: نالی

مەگەس

مێش.

بە ظاهیر گەر مەگەسدارە، بە باطین صەد چەمەنزارە
بە صوورەت یەک بە یەک خارە، بە مەعنا صەد گولوستانە

سەرچاوە: نالی

مەیر

دووپاتکردنەوەی وشەی (سەیر) ە بەپێی ڕێ و شوێنی زمانی کوردیی وەک (نان) و (مان) و (پیاو) و (میاو) و شتی وا. ئەم دووپات کردنەوەیە جۆرە بێموبالاتیی و بە سووک سەیر کردنێکیش ئەگەیەنێ. مەیر هەروەها بە مەعنا خواردەمەنیی و ئازووقەیش هاتووە.

ئەفەس هەروا لە ڕێدا دێت و نایێ
لە سەیر و مەیری ئەسبابی سەفەرمام

سەرچاوە: نالی

مەیموون قەدەم

پێ بە ڕز ق و ڕۆزی. ئەڵێن ساڵی مەیموون ساڵێکی پڕ خێر و بەرەکەتە. یاخود پێ وەک پێی مەیموون.

مل عەلەم، شیرین قەلەم، ئاهوو شکەم، مەیموون قەدەم
سم خڕ و کلک ئێستر و مەنزل بڕ و عارەق نەڕێژ

سەرچاوە: نالی

مەیکەدە

مەیخانە.

عاشق هەوەسی مەیکەدەوو عیلمی بەسیطە
عاقڵ طەلەبی مەدرەسەوو جەهلی مورەککەب

سەرچاوە: نالی

هەرزە مەرەس

ئەو تانجییەی بە ڕەحەتیی نەدرێتەبەر بۆ ڕاو.

گەردەن کەچی تۆم بێ کەشش و ڕست و قەلادە
وا ظەن مەبە ناعارف و هەرزە مەرەسێکم

سەرچاوە: نالی

پاکی مەدار

خولگەی پاکیی و خاوێنی.

دامەنی پاکیی مەداری دائیرەی خامەک نییە
خوێنی مەقتوولانە وا دامێنی یاری گرتووە

سەرچاوە: نالی

20مەغاک

ڕووچوو.

لە بن خاکی مەغاکی ئاتەشینی، لەعلی لەب توشنە
لە سەر ئابی سەرابی، سەروی سێرابی موغەیلانە

سەرچاوە: نالی

ئالەتی عەمەل

زاراوەیەکی زانستی نەحوە بەو وشانە ئەڵێن کار لە وشەی تردا ئەکەن. ئەندامانی لەش کە بۆ خواپەرستی بەکار ئەهێنرێن. (هینەکەی) بنیادەم.

وەها سەقیم و موجەززا عەوامیلی ئەجزا
کە ئالەتی عەمەلی نەحوی مەحوی صەحوی ضەمیر

سەرچاوە: نالی

ئومەرا

جەمعی ئەمیرە واتە پادشاه.

دەعوای ئومەرا چەندە لەسەر تەختی کرابێ
چەند خوێن کە ڕژابێت و چ خوێنی نەڕژابێ

سەرچاوە: نالی

ئەحمەر

سوور.

لەو کێشە کێشەیەدا کەوا ڕەش سپیی دەبێ
لەو کێش کێشەیەدا کەوا ئەحمەر ئەصفەرە

سەرچاوە: نالی

ئەمەل

هیوا.

ئەم ئەرضە مەزرەعەی عەمەلە و کوڵخەنی ئەمەل
هەندی بووە بە مەسجید و، هەندی بە مەزبەلە

سەرچاوە: نالی

ئەمەو

ئەم، ئەو.

ئەو شاهی ماهی میسره، ئەهالیی له ڕێی سوجوود
قورئان دەڵێ که بەنده ئەمەو بەنده پەروەرە

سەرچاوە: نالی

ئەمەک

وەفا. ئومێدێک.

عەمری بێ حاصڵی من چوو بە عەبەث
ئەمەکم هەرچی هەبوو چوو بە عەبەث

سەرچاوە: نالی

ئەیمەن

ئەمین.

موطمەئین خاطر و ئەیمەن مەبە هەرگیر لە شەڕی
نەفسی ئەممارە، کە ئەم مارە لەگەڵ تۆ شەڕییە

سەرچاوە: نالی

ئەیمەنیی

هێمنیی.

وادیی بووە بە وادییی پڕ نووری (طوور) ی (نار)
(نەعلەین) لە پێ فڕێ بدە « نالیی » بە (ئەیمەنیی)

سەرچاوە: نالی

بوردی یەمەن

جۆرە قوماشێکی خورییە لە یەمەن دروستی ئەکەن وەک شیرداخ هێڵی سپیی و ڕەشی تیایە.

دڵ سیاسەنگ نەبێ، مائیلی خاکی وە طە نە
خاڵی لەعلی حەبەشە، ساکینی بوردی یەمەنە

سەرچاوە: نالی

بێمەغز

بێمێشک و تێنەگەیشتوو.

صۆفیی کە گرانبارە، بێ مەغز و سەبوکبارە
صووفپۆشێ غەمی بارە، ئەو باری لەکن پەشمە

سەرچاوە: نالی

بەردی به قیمەت

(احجار کریمة).

گوتم: ئەی ماه، دڵی من به دڵی خۆت بکڕە!
گوتی: من بەردی به قیمەت به کەبابی نادەم

سەرچاوە: نالی

بەمەستوورە

بەم ئەستوورە، یاخود

ئایینە بە مایینە دەبێ ڕەنگ نوما بێ
(مەستوورە) بەمەستوورە دەبێ موهرەگوشا بێ

سەرچاوە: نالی

تەحدیثی نیعمەت

باس کردنی ناز و نیعمەتی گەورە گەوران.

ئەو کەسە تەحدیثی نیعمەت بێ موراد و مەطلەبی
میثلی « نالیی » ئیمتیثالی ئەمری یەزدانی دەکا

سەرچاوە: نالی

تەمەننا

ئاوات.

سەری هەر مووی بەدەنم طەرزە تەمەننایێکە
گەردشی تووکی سەرم دووکەڵی سەودایێکە

سەرچاوە: نالی

حورمەت

حەرامیی.

ڕێی حورمەت و بێحورمەتیی هەرگیز نەکوتابێ
چەند ئاوی ڕژابێت و، چ ئاوی نەڕژابێ

سەرچاوە: نالی

حیکمەت

فەرموودەی بەمەعنا،

حیکمه تی تۆ مولهەمه، هەم قەدەمت مەرحەمە
موستەحەقی مەرهەمه سینەیی ئەفگاری من

سەرچاوە: نالی

حیکمەتی شیعر

شیعر و هەڵبەستی وا کە پڕ بێ لە مەعنا و زانست.

« نالیی » نییەتی سیحری بەیان، حیکمەتی شیعرە
ئەمما نییەتی قووەتی دڵ، قودرەتی ئینشا

سەرچاوە: نالی

خاتیمەی حوسن

عاقیبەت خێری، مردن.

سەر خاتیمەیی حوسنی عیادەت کە نەهاتی
بارێ بگەرە فاتیحەوو دەئبی زیارەت!

سەرچاوە: نالی

خامەک

قوماشێکی ئاوریشمە گەلێ ڕەنگی هەیە، ڕەنگی هەرە باوی مۆرە.

دامەنی پاکیی مەداری دائیرەی خامەک نییە
خوێنی مەقتوولانە وا دامێنی یاری گرتووە

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان