تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە
نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو
سەرچاوە: نالی
ئالی عەبا
ئالوبەیتی پێغەمبەر کە هەموویانی لە عابایەکەوە پێچاوە.

گوتی تاجی عەرەب و، ئالی عەبا فەرموویان:
عەیبە تەن پەروەریی و نەرمیی و نازک بەدەنیی
سەرچاوە: نالی
ئالەتی عەمەل
زاراوەیەکی زانستی نەحوە بەو وشانە ئەڵێن کار لە وشەی تردا ئەکەن. ئەندامانی لەش کە بۆ خواپەرستی بەکار ئەهێنرێن. (هینەکەی) بنیادەم.

وەها سەقیم و موجەززا عەوامیلی ئەجزا
کە ئالەتی عەمەلی نەحوی مەحوی صەحوی ضەمیر
سەرچاوە: نالی
بابای عەییار
وەک له ئەفسانەدا ئەیگێڕنەوە کابرایەک بووە له دەستە و دائیرەی ئەسکەندەری مەکدوونیدا، ئارەزووی لە کێ بووبێ بچێتە شێوەیەوە، چووەتە شێوەیەوە.

که دیتم شەکڵی صەد ڕەنگی، گوتم: بابایی عەییارە
که بیستم لەفظی بێدەنگی، گوتم: شەیپووری شاپوورە
سەرچاوە: نالی
بێ عەینی
بِعَینِهِ ، کوت و مت.

لەم حوجرە، لەبەر پەنجەرە کەوتووم و دەخوێنم
بێ عەینی دەڵێی بولبولی گۆشەی قەفەسێکم
سەرچاوە: نالی
بەردی عەجووز
برجی پیرەژن لە دوا ڕۆژەکانی زستانا، یاخود مەبەست لە (بەرد) هەر بەردی کوردی و لە (عەجوز) یش بنیادەمی پیرە.

ئەو فەوت و وەفاتە سەبەبی عەهد و وەفاتە
چوو صاعیقەیی بەردی عەجووز و گوڵ و مل هات
سەرچاوە: نالی
بەیتی عەتیق
البیت التعلیق، کۆنەماڵ، کەعبە. ئیشارەتە بە ئایەتی (اِنَّ اوَّلَ بَیْتِ وَضع لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبکُ’َ مُبارَکاً).

ساقیی! وەرە، مەیخانەیی دڵ کۆنە ڕەحیقیی
گەر مایلی طەوفی حەرەم و بەیتی عەتیقیی!
سەرچاوە: نالی
تاجی عەرەب
پێغەمبەر (د. خ).

گوتی تاجی عەرەب و، ئالی عەبا فەرموویان:
عەیبە تەن پەروەریی و نەرمیی و نازک بەدەنیی
سەرچاوە: نالی
حووری عەینم
حۆرییە سپییەکانم، مەبەست لە گلێنەی چاوە. یاخود

حەڵاڵی بێ نیکاحی حووری عینم
بە جووتێ ناظیری شەرع و فەتاوا
سەرچاوە: نالی
عەبهەر
کەڵەگەت و زەلام. نەرگس.

ئایا قەد و قیافەیی خۆی بوو بە کێلی خۆی،
یا ساقی عەبهەرە کە دو چاوی لەسەر سەرە!
سەرچاوە: نالی
سەرچاوە: نالی
عەبەث
پڕوپووچ.

عەمری بێ حاصڵی من چوو بە عەبەث
ئەمەکم هەرچی هەبوو چوو بە عەبەث
سەرچاوە: نالی
عەتبە
عەتەبە، بەردەرگا، کەوشکەن.

خورووجی (با) لە لوصوق و (عەلا) لە ئیستیعلا
دوخوولی عەتبەیی (عەن) فاصیلە لە تیری جەفیر
سەرچاوە: نالی
عەجووزە
پیر و فەرتووت.

بۆ تۆ کە بیکر و تازە، وەکو حۆریی جەننەتی
قەیدی چییە عەجووزەیی دونیا بدەم طەڵاق؟!
سەرچاوە: نالی
عەجەب
چەند سەیر.

« نالیی » عەجەب بە قووەتی حیکمەت ئەدا دەکا
مەعنایی زۆر و گەورە بە لەفظی کەم و بچووک
سەرچاوە: نالی
عەدل
عادل , بەداد،

شاهیدی عەدله و وەفا، مەعدەنی صیدقە و صەفا
هاتووە دەرمان بکا قەلبی برینداری من
سەرچاوە: نالی
عەدیل
هاوتا، هاوڕێ.

قیصصە بێ پەردە و کینایەت خۆشە: شاهی من کەوا
عادیلێ بوو قەت عەدیلی ئەو له دنیا نەبوو،
سەرچاوە: نالی
عەذرا
پاڵەوانی داستانی خۆشەویستیی (وامیق) و (عەذراء).

لە دنیا جەننەتی باقی تەلاری شاهییە، ساقیی!
(حەبیبە) طوڕڕەیی طەوقی ملیی (شیرین) و (عەذرا) یە
سەرچاوە: نالی
عەذرا
بێجگە لە مەعنا لەفظییەکەی کە واتە (کچی دەست بۆ نەبراو) و لەوەش کە ناوی ئافرەتە، ئیشارەتیشە بۆ مەریەمی دایکی عیسا و بۆ عەذرای قارەمانی ڕازی خۆشەویستیی (وامیق و عەذرا).

عیشقت، کە مەجازی بێ، خواهیش مەکە ئیللا کچ
شیرین کچ و لەیلا کچ و سەلما کچ و عەذرا کچ
سەرچاوە: نالی
عەرار
گوڵە گاچاو.

شوتوربانا! ئەمە پەرژینی باغی ڕەوضەیە، یاخۆ
عەرار و عەرعەر و بانی خیابانی بیابانە؟!