وشەدان

سەرچاوە: نالی

زەمەن

کات.

فەلەکی میهر مەهی، وەقتە تەواو بێ زەمەنی
کەوکەبەی ئەنجومیی و دائیرەیی ئەنجومەنی

سەرچاوە: نالی

زەنابیل

جەمعی (زەنبیل) ە، جۆرە سەبەتەیەکی دەستییە میوە و سەوزە و شتی وای تێ ئەکرێ.

دو و مینە ئیلتیجام ئەمەتە ئەو دەمەی دەبێ
ئەلواحی ئەڵحەدم بە زەنابیلی مەعطەرە

سەرچاوە: نالی

زەنبوور

مێش هەنگ، مەبەست لێی ئارەزووی بنیادەمە.

بە غەیری (عەن) کە لە بۆ نەزع و عەزلی زەنبوورە
کە ژاری ماری نەچێژی عوسەیلەیی هەنجیر

سەرچاوە: نالی

زەند و زەندە

دوو وشەی عەرەبین، دوو جۆرە دارن، سەروویان زەند و ژێروویان زەندەیە، لە بەیەک گەیاندن و لێکدانیان ئاگر پەیدا ئەبێ.

ئیلتیقای پۆڵا و ئاسن هەر نیزاعە و گیر و دار
جەمعی ماء و نار و زەند و زەندەوو، مەرخ و عەفار

سەرچاوە: نالی

زەنگ و قۆڕ

ئەو زەنگلەی ئەکرێتە ملی وڵاخی باریی کاروان لە سەفەری دووردا و لەدوورەوە دەنگی دێ.

قەطاری زەنگ و قۆڕی ئوشتر و ئێستر لەسەر کێوان
دەڵێی زیڕەی صەدای قاز و قوڵنگی ئەوجی کەیوانە

سەرچاوە: نالی

زەنگڵه

زەنگ.

تا چاکی نەکەی پڕ له هەوا سینەیی « نالیی »
وەک زەنگڵه ئاوازەیی ناڵه ی دڵی نایێ

سەرچاوە: نالی

زەنگی

ڕەش.

پەرچەمی سونبولیی و، قەددی (قضيب البان) یی
زوڵف بەهلوولیی و، خەط زەنگیی و، وەجهی حەسەنە

سەرچاوە: نالی

زەنگیی

قولەڕەش که جاران کۆیله بوون و کڕراون و فرۆشراون.

زوڵفی جەڕڕاڕی صەفاصەف خستە پێش
یەعنی زەنگیی لەشکری قیروسییان

سەرچاوە: نالی

زەنەخدان

چاڵایی سەر چەناکە.

شەفیری چاڵی شۆری هەر دەڵێی لەعلی نمەکپاشە
حەفیری چاهی وشکی هەر دەڵێی چاهی زەنەخدانە

سەرچاوە: نالی

زەهرا

جوان. سەما

شەو چەپکەنی نەیلۆفەڕی و جیلوەیی ڕەقصی
شەرمندە دەکا زوهرەیی زەهرا لە سەمادا

سەرچاوە: نالی

زەهرفرۆش، سرکەفرۆش

کینایەیە لە ڕووگرژ و ڕووترش.

دەرحەقی من زەهر و سرکەفرۆشە بە برۆ
دەرحەقی غەیری ئەمن غەیری شەکەرخەندی نییە

سەرچاوە: نالی

زەڕ

زێڕ.

حوققێکی زەڕی صافی لەسەر بانی نرابێ
نەختێکی بە صەد صەنعەتی (مانیی) قڵەشابێ؟!

سەرچاوە: نالی

زەڕتا

ئەوەی تاڵەکانی لە زێڕ بێ.

کەوا زەڕتایی یەکتایی دەڵێی خورشیدی ئافاقە
مەڵێ خورشیدی ئافاقە، بڵێ میهرێ کەوا تاقە

سەرچاوە: نالی

مافیها ی زەمان

ئەوەی لە جیهاندا هەیە.

غەیری زوڵفی تۆ کە ڕشتەی عومرمە
دەس لە (مافیها) ی زەمان بڕیاوم ئەز

سەرچاوە: نالی

ئەزەل

ئەوەی نەبوونی لێ پێش نەکەوتبێ.

بەندە ئەزەل بە خەططی خۆی قابیلی قیسمەتی بووە
ئیستە بە ئیقتیضای عەمەل جێگەیی خۆی طەڵەب دەکا

سەرچاوە: نالی

بابزەن

شیشی کەباب.

مەستانە هەڵستێت و بە کوێریی ڕوقەبا بێ
ئەم بابزەنە گەرم و تەڕی کا بە کەبابێ

سەرچاوە: نالی

دۆزەخیی

جەهەننەمیی.

گەر ئاب و تابی جەننەتیی و دۆزەخیت دەوێ
بنواڕە نێو چەوانی بەشووش و برۆی عەبووس

سەرچاوە: نالی

زمزەمه

هەرا و زەنا.

له دەمی ناڵەیی زارم، دڵی پڕ زەمزەمەکەم،
وەلوەلەی حەلق و گەرووی « نالیی » له گەردوون بەدەرە

سەرچاوە: نالی

زەلزەلە

بوومەلەرزە.

ئەو بابە کە فەتح و ظەفەری قەلعەیە قەلعی
با قەلعی بکا زەلزەلەیی هاذیمی لەذذات

سەرچاوە: نالی

زەمزەم

بیری زەمزەم لە مەککە.

بە مەلاحەتی تەکەللوم هەمو زەمزەم و مەلیحیی
بە فەصاحەت و تەبەسسوم هەمو کەوثەر و زولالیی

سەرچاوە: نالی

زەمزەم

بیرێکە لە مەککە، حاجیان ئاوی لێ ئەخۆنەوە بۆ پیرۆزیی و لێشی دێننەوە بۆ ماڵی خۆیان.

مەقام و زەمزمەی حادیی، لە شەوقی کەعبە و حوجرەی
مەقام و زەمزەمە، وا ئوشتری هێنانە جۆلانە

سەرچاوە: نالی

زەمزەم

بیرێکە لە مەککە، خەڵکیی بۆ پیرۆزیی ئاوی لێ ئەخۆنەوە و حاجیی لێیشی دێننەوە بۆ وڵاتی خۆیان.

دەفتەری ئەعمالی من، بێ قەطرەیێکی ڕەحمەت،
کەی بە صەد زەمزەم سیاهیی نوقطەیێکی لێ دەشۆم؟!

سەرچاوە: نالی

زەمزەمە

شەوق و سۆز.

فویووضاتی (صەفا) و (مەروە) هەروەک ناودان دەمدەم
لە یەنبووعی دڵی پڕ زەمزەمەی میزابی جاریی بێ!

سەرچاوە: نالی

زەمزەمە

هەرا و زەنا.

هات زەمزەمەیی بولبول و ئاوازەیی قومری
هات بادی صەبا، دێن و دەچن عەرعەر و بانات

سەرچاوە: نالی

زەمزەمە

گۆرانی لەبەر خۆوە وتن.

مەقام و زەمزمەی حادیی، لە شەوقی کەعبە و حوجرەی
مەقام و زەمزەمە، وا ئوشتری هێنانە جۆلانە

سەرچاوە: نالی

سەودازەدە

ئەوەی دەردی عەشق لێی دابێ.

سەودازەدەکەی زوڵفت، ئەزهاری لەکن پەشمە
دوور لەو گوڵە بێ خارە، گوڵزاری لەکن پەشمە

سەرچاوە: نالی

غەزەل

جۆرە قوماشێکی گرانبەهایە.

من مەتاعم جاوە، چاوم! باخەبەر بێ موشتەریی
تا غەزەل سەودا نەکا لای تاجری چیتی بەقەم

سەرچاوە: نالی

فرزەند

کوڕ، مناڵ.

شیعرەکانم، کە جگەرگۆشی منن، دەربەدەرن
دڵی » نالیی » چ ڕەقە، قەط غەمی فرزەندی نییە!

سەرچاوە: نالی

فورزەندی فەیلەقووس

ئەسکەندەری کوڕی فیلیپی مەکدوونی.

ئەی دڵ! خەراجی حاصڵی ظوڵماتی بەحر و بەڕ
میراتی ئیعتیبارە لە فورزەندی فەیلەقووس

سەرچاوە: نالی

قەڵبەزەن

بێکارە.

تەرکی ئارایشی تەن نەقدی ڕەواجی عەرەبە
تۆ عەجەم، مەردی موزەخرەف تەنیی و قەڵبەزەنی

سەرچاوە: نالی

لازەمان

ئەوەی لە کاتا نییە. کینایەیە لە خوا.

کە مەدعووی لازەمان و لامەکان و قوربی بێچوونی
سوار بە لەم بوراقە باریقە، لەم ڕەخشە ڕەخشانە

سەرچاوە: نالی

موزەخرەف

ئەوەی خەریکی شتی هیچوپووچ بێ و خۆی هەر بەدیمەن جوان کردبێ.

تەرکی ئارایشی تەن نەقدی ڕەواجی عەرەبە
تۆ عەجەم، مەردی موزەخرەف تەنیی و قەڵبەزەنی

سەرچاوە: نالی

مونزەجیر

ئەوەی لەسەر کردنی شتێ لێی تووڕە ببن و ئەویش لە کردنی ئەو شتە دەسبەردار ببێ.

دڵ کەوا هەم قاسییە، هەم عاصییە، دوورە لە تۆ
مونزەجیر نابێ، کە حوببی تۆ لە قاصیی دانییە

سەرچاوە: نالی

مونزەویی

گۆشەگیر و که نارەنشین،

نەباتاتی زەویی وەک مونزەویی هاتوونه دەر، یەعنیی
هەموو سەرخۆش و مەست و ڕۆژپەرەست و عاشقی ڕووتن

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان