وشەدان

سەرچاوە: نالی

توحفە

دیاریی نایاب و گرانبەها.

لە بازاڕی مەحەببەتدا هەدییەی توحفەییی میران
لە بۆ خورشیدی تابانم پیاڵەی شۆخی مینایە

سەرچاوە: نالی

توحەف

جەمعی توحفەیە واتە نایاب و عەنتیکە.

دوککانی توحەف، کانی حەیا، کانیی بەقا بێ
قوببەی لە قیبابی نوقەبا بێ، نەقوپابێ

سەرچاوە: نالی

توربەت

گۆڕ.

یا توربەتێ، یا غوربەتێ با ڕێ بشکێنین
هەر مونتەظیرە « نالیی » ئەگەر مرد و ئەگەر ما

سەرچاوە: نالی

توشنە

تینوو. ئاب

لە بن خاکی مەغاکی ئاتەشینی، لەعلی لەب توشنە
لە سەر ئابی سەرابی، سەروی سێرابی موغەیلانە

سەرچاوە: نالی

توففاح

سێو.

قەطرێکە لە بەحری کەرەم و ڕەحمەتی فەتتاح
نەک عارەقی کەرمی عینەب و شەربەتی توففاح

سەرچاوە: نالی

تووڕا

توڕە، یاخود لەگەڵ (بو) وەکەی پاشەوەیدا پێکەوە (تۆرابو) ن.

« نالیی » مەکە، تووڕا بو، لەبەر جەبهەیی گرژت
نایێته ئەلات، عیجزی لەبەر دووکەڵی قانگە

سەرچاوە: نالی

سەلم و توور

دوو کوڕی فەرەیدوونی پادشای پێشدادیی بوون، لەنێوانی خۆیانا بووە بە شەڕیان و لەو شوێنەدا کە شەڕەکەیان تیا کردووە کوشتارێکی گەورەیان لە یەکتری کردووە و قەلاچۆیان خستووەتە یەک. ئیستا بە هەر شوێنێ وێران و چۆڵ بێ، ئەڵێن بووە بە چۆڵی سەلم و توور.

توخوا فەضایی دەشتی فەقێکان ئەمێستەکەش
مەحشەر میثالە یا بووەتە (چۆڵی سەلم و توور) ؟

سەرچاوە: نالی

شتورمورغ

باڵندەیەکی گەورەیە پێی درێژ و کلکی کورت و باڵی بچووکە. ناتوانێ بفڕێ، بەڵام زۆر تیژڕەوە، بە سەعاتێ ٤٠ کیلۆمەتر ڕێ ئەکا. باڵای دوو میتر و نیو بەرزە. ئاڵف گیانەوەر ئەخوا. بەسەر تەپۆڵکەی چەو و وردە بەردەوە هێلانە ئەکا.

لە هێلانەی زەمیندا وەک شتور مورغ
منی قودس ئاشیان بێ باڵ و پەڕ مام

سەرچاوە: نالی

* مامۆستا شێخ بابەڕەسووڵی عەبابەیلێ ئەیگێڕایەوە کەوا بیستوویە لەناو فەقێ موستەعیدەکانی شێخەوڵای خەرپانیدا تا موفتیی زەهاویی لە مەجلیسدا بووبێ مەلایاسینی تەشاری مافی قسەکردنی نەبوە و، مەلا یاسین له مەجلیسدا بووبێ مەلا یووسفی تەوێڵەیی مافی قسە کردنی نەبوە و، تا مەلا یووسفیش له مەجلسیدا بووبێ نالییی مافی قسەکردنی نەبوە، واتە

نالییی پلەی چوارەمی بووە لەناویانا. لەوانەیە ئەم بەیتی « حەربا » یەش پەیوەندێکی بەم مەسەلەیەوە هەبێ، هەروەها لەوانەیه پارچە شیعری « ئەحوەلی تەفرەقە نەظەر..» یش، وەک له شوێنی خۆیدا ئیشارەتمان بۆ کرد، لایەکی ئەم مەسەلەیەمان بۆ ڕوون بکاتەوە.

نەییری ئەعظەم وەها تاوی دەدا وەک مەنجەنیق
بۆ دەوامی ڕۆژپەرستیی جەمعی حەربای دێتە ناو

سەرچاوە: نالی

ئەستوون

هەسوون، کۆڵەکە، ئەو دارەیە کە ئەدرێتە ژێر تەختەی دەوار.

وەک خەیمە بە پەردێکی دو ئەستوونە بە پا بێ
سەر تیلەکی نەختێ بە نەزاکەت قڵەشابێ

سەرچاوە: نالی

ئەستوونی حەننان

کۆڵەکەیەک بووە لە مزگەوتی پێغەمبەر دا لە مەدینە، لە کتێبەکانی سیرەتدا هەیە کەوا پێغەمبەر (د. خ) بەرلەوەی مینبەر و میحراب بۆ مزگەوتەکەی دروست بکا، ئەچوو پاڵی بە کۆڵەکەیەکەوە ئەدا خوتبەی ئەخوێندەوە. پاشان کە مینبەری بۆ مزگەوتەکەی دروست کرد، کۆڵەکەکەی بەجێهێشت. کۆڵەکە دەستی کرد بە زیڕەزیڕ و گریان... پێغەمبەریش چوو باوەشی پیاکرد و دڵی دایەوە.. ئەویش بێدەنگ بوو و لە زیڕەزیڕ کەوت..

کەژاوە و دار و بار و تەختەیی لوختی لەسەر بوختیی
دەناڵێنن لە شەوقی طەیبە وەک ئەستوونی حەننانە

سەرچاوە: نالی

ئەستوونە زێڕینە

کۆڵەکە زێڕینە، (قوس قزح).

حوققەی فەلەکول ئەطلەس و ئەستوونەیی زێڕین
بێ بییکە بە تارای سەر و ترکەی خەز و واڵا

سەرچاوە: نالی

بێتووک

کینایەیە له هەژار و ناچیز.

فەرشی پەڵاسە، دۆشەکی خاکه، سەرینی بەرد
بێ تووک و، ڕووت و قووت و، فەقیر و قەلەندەرە

سەرچاوە: نالی

بێستوون

ئەو شاخەی فەرهاد تاشیی. بە ئاسمانیش ئەڵێن، چونکە بێستوون واتە بێ کۆڵەکە و ئاسمانیش کۆڵەکەی نییە.

لە شیرینیی ئەتۆ، ئەی خوسرەوی تەختی زەمین، ڕەنگە
بگاتە ئاسمانی بێستوون فەرهادی هاوارم

سەرچاوە: نالی

بەمەستوورە

بەم ئەستوورە، یاخود

ئایینە بە مایینە دەبێ ڕەنگ نوما بێ
(مەستوورە) بەمەستوورە دەبێ موهرەگوشا بێ

سەرچاوە: نالی

دەراتوو

دەرهاتوو.

ئەی دەراتوو لە دوو مەجرایی دو میزابی مەبال
مەبە بادیی وەکو خەرزیهـ بەهەوای کیبر و مەنیی

سەرچاوە: نالی

ستوور

چوارپێ.

سەیرێکی خۆش لە چیمەنی ناو (خانەقا) بکە
ئایا ڕەبیعی ئاهووە، یا چایری ستوور؟!

سەرچاوە: نالی

شوتور

حوشتر.

تەنی ڕاضیی بە خەشین پۆشیی وەک شێر و شوتور
بێ نیازە لە برێشم تەنیی و پیلەتەنیی

سەرچاوە: نالی

شوتوربان

وشترەوان.

شوتوربانا! ئەمە پەرژینی باغی ڕەوضەیە، یاخۆ
عەرار و عەرعەر و بانی خیابانی بیابانە؟!

سەرچاوە: نالی

شوتورمورغیی

وەک هیی وشترمورغ.

بەیضێکی شوتورمورغیی کەوا تازە کرابێ
وەک بەیضەیی بەیضا بە ضیاوو بە سەنا بێ

سەرچاوە: نالی

فوتووح

کردنەوە.

بێ بابییی تۆ بۆ من و تۆ بابی فوتووحە
بێ بابییی تۆ خواستەیی من بو بە ئاوات

سەرچاوە: نالی

فوتووحات

بەرەکەت.

بنواڕە نەوبەهار و فوتووحاتی گوڵشەنی
گوڵ زاری کردەوە، لە دەمی، غونچە پێکەنیی

سەرچاوە: نالی

فوتوور

مەستی و سستیی.

یادی چاوی بە فوتوورت لە دەرووندا مەرەضە
غەمی زوڵفی بەخەمت بوو لە دڵما بە گرێ

سەرچاوە: نالی

فوتوور

ساردیی و بێ مەیلیی،

فوتووری چاوەکانت نانوێنیی
به « نالیی » فیتنه بەس بنوێنە قوربان!

سەرچاوە: نالی

موتوربە

پێوەند، تلقیح.

نەخل و ڕوممان پێکەوەن، یا باغەبان وەی کردووە:
سەروی هێناوە لە سێب و بەی موتوربەی کردووە!

سەرچاوە: نالی

مەختووم

مۆرکراو.

لە قورئاندا بە (ما اُخْفِی لَهُمْ) مەکتووم و مەختوومە
بەیان نابێ بە تەفسیری دوصەد (کەششاف) و (بەیضاویی)

سەرچاوە: نالی

مەستوور

داپۆشراو، شارراوە.

بە نەشئەی سستیی و مەستیی وەها مەستوور و مەخموورە
نزانم خەو لە چاوتدایە یا چاوت لە خەودایە!

تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان