تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



سەرچاوە: نالی
ئەدا
جێبەجێکردن.

بۆ تەجرەبە تا لەذذەتی شیرینی ئەدا بێ
نەختێکی وەکوو دیدەیی دەرزیی قڵەشابێ؟!
سەرچاوە: نالی
ئەدا دەکا
ئەگەیێنێ.

« نالیی » عەجەب بە قووەتی حیکمەت ئەدا دەکا
مەعنایی زۆر و گەورە بە لەفظی کەم و بچووک
سەرچاوە: نالی
ئەدات
زاراوەیەکی زانستی نەحوە. هۆ. (هینی) پیاو.

لە نەحو و صەرفی ئەداتێ مەپرسە ئەی موعریب
کە ڕەفع و نەصب و جەڕ و جەزمە ئالەتی تەقریر
سەرچاوە: نالی
ئەدوار
جەمعی دەورە واتە چەرخی گەردوون.

چەن واسیمە ئەم ذیهنە، ئەفلاکی تیا ڕەهنە
ئەجبالی لە لا عیهنە، ئەدواری لەکن پەشمە
سەرچاوە: نالی
ئەرجوو
تکاکاریی.

ڕەنگی زەرد و سووری خەوف و خەجڵەتی، ئاوی حەیای
وا تکاو، ئەرجوو دەکەن عەفوی بکا وەک عەبدی خۆی
سەرچاوە: نالی
ئەرجوو
تکا، لە ( أرجو) ی فیعلەوە وەرگیراوە بەمەعنا تکا ئەکەم، یاخود هەر فیعلەکە خۆیەتی.

« نالیی » ئەو غونچە دەمە بێ زارە
مەکە ماچی دەمی، ئەرجوو، بە عەبەث
سەرچاوە: نالی
ئەرقەم
مارێکی پیسی کوشندەیه. ناوی ئەو ئەصحابەیەشە که پێغەمبەر (د. خ) و هەندێ له یارانی له سەرەتای پەیدابوونی ئیسلامدا شەوان به نهێنی له ماڵی ئەودا کۆئەبوونەوە.

کوفری زوڵفە تار و، ماری ئەرقەمن
صفری خاڵه، حەڵقەیی هیندووسییان
سەرچاوە: نالی
ئەرقەم
ماری شڵ، پیسترین جۆری ماری کوشندەیە،

تاڵی بێ یار و دیار و تار و مار
عەلقەمی چیی؟ ئەرقەمی چیی؟ سەم دەخۆم!
سەرچاوە: نالی
ئەرکان
گۆشەکان.

چ مەککە؟ دار و بەردی قاعیدەی ئەرکانی ئیسلامە
چ طەیبە؟ ماء و خاکی مائیدەی ئەنواری ئیمانە
سەرچاوە: نالی
ئەز
من.

خاو و بێ خاوی دو زوڵفی خاوم ئەز
چاوە چاوی یەک غەزالە چاوم ئەز
سەرچاوە: نالی
ئەزهار
جەمعی زەهرە وات گوڵ.

سەودازەدەکەی زوڵفت، ئەزهاری لەکن پەشمە
دوور لەو گوڵە بێ خارە، گوڵزاری لەکن پەشمە
سەرچاوە: نالی
ئەستوون
هەسوون، کۆڵەکە، ئەو دارەیە کە ئەدرێتە ژێر تەختەی دەوار.

وەک خەیمە بە پەردێکی دو ئەستوونە بە پا بێ
سەر تیلەکی نەختێ بە نەزاکەت قڵەشابێ
سەرچاوە: نالی
ئەستوونی حەننان
کۆڵەکەیەک بووە لە مزگەوتی پێغەمبەر دا لە مەدینە، لە کتێبەکانی سیرەتدا هەیە کەوا پێغەمبەر (د. خ) بەرلەوەی مینبەر و میحراب بۆ مزگەوتەکەی دروست بکا، ئەچوو پاڵی بە کۆڵەکەیەکەوە ئەدا خوتبەی ئەخوێندەوە. پاشان کە مینبەری بۆ مزگەوتەکەی دروست کرد، کۆڵەکەکەی بەجێهێشت. کۆڵەکە دەستی کرد بە زیڕەزیڕ و گریان... پێغەمبەریش چوو باوەشی پیاکرد و دڵی دایەوە.. ئەویش بێدەنگ بوو و لە زیڕەزیڕ کەوت..

کەژاوە و دار و بار و تەختەیی لوختی لەسەر بوختیی
دەناڵێنن لە شەوقی طەیبە وەک ئەستوونی حەننانە
سەرچاوە: نالی
ئەستوونە زێڕینە
کۆڵەکە زێڕینە، (قوس قزح).

حوققەی فەلەکول ئەطلەس و ئەستوونەیی زێڕین
بێ بییکە بە تارای سەر و ترکەی خەز و واڵا
سەرچاوە: نالی
ئەستۆ
سەرچاوە: نالی
ئەستەر
مەعنایمان بۆ ساغ نەکرایەوە. لەوانه یه صیغە موبالەغەی (ستر) بێ واتە ئەوەی پتر دابپۆشێ.

دنیای چلۆن دەوێ که بەقەد هیممەتی نەکرد
ئەم خەلعەتە که ئەتڵه سی نۆ چەرخی ئەستەرە
سەرچاوە: نالی
ئەسراری هودا
سەرچاوە: نالی
ئەسکەندەر
ئەسکەندەری مەکدوونی کە لای هەولێردا لەشکری دارای شای ئێرانی بەزاند و وڵاتەکەی داگیر کرد.

بە سەراوێزەیی چاوێنەییی کەللەی سەریان
لە کەی و قەیصەر و ئەسکەندەر و دارا نییە باس
سەرچاوە: نالی
ئەسەف درێژ
کەسێ خەفەتی زۆر بێ.

ئەسەف درێژی شەو و ڕۆژی ئەو شەو و ڕۆژەم
قوصووریان بووە طوولی نەدامەتی تەقصیر
سەرچاوە: نالی
ئەشخاصی خاصَّە
پیاوانی تایبەتی.

ئەشخاصی خاصە (تَشْخَصٌ ابْصارٌهٌمْ) هەموو
(وا نَفسْیِ) یانە هەریەکە بۆ خۆی موحەییەرە