«حمسـ.»، «سنـ. هو.» تمـ: ئاوپڕژێن کردن. «عەینەن! وە ئەسرین، ئاوپاشی ڕاش، کەر» «نەک گەرد بنیشۆ، وە گۆنای دڵبەڕ» «مەولەوی: مکبـ_۳٦»

«نتـ.» تمـ: ئاڵۆز پڵۆز.

«سن.» تەنیشت به تەنیشتەوه. *«مک.» بن چغ، تەنیشت. «سن.» بن تەک.

«کنـ.» زۆر پیس بوون گڵاوی دەرنەچوون.

«ستـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاگرپارە.

«سـ.» تمـ: ئەسپایی. بە ئاسپایی: «بنتـ.» تمـ: بە ئەسپایی.

«ستـ.»، «سنـ.» خەونی ئاڵۆز و ناخۆش: هەر کەس شەو فرە بخوا، خەوی ئاشۆپاشۆ دەبینێ. * «مکـ.» هاتەران پاتەران. «سنـ.» هەڵیت پڵیت.

۱- «نتـ.»، «مکـ.» دەفرێکە بە شکڵی مەسینە، بەڵام گەورەترە و زۆرتر ئاو دەبا، ئەستوورایی سەر و بنی وەکوو یەکە، دوو هەنگڵی هەیە یەکیان لە سەرەوەی و ئەوی تریان لە لای پشتەوە بەرامبەر لوولەکەی. لوولەی لە ئی ئافتاوەی فرەوانترە و لە ئاخریدا وەکوو دەمی زوڕنا ئاواڵە دەبێتەوە و پارچە تەنەکەیەکی کون کونی لێ قاییم دەکرێ تا ئاو لەم کونە بچکۆلانەی بێتە دەرەوە، ناوماڵ و ژووری پێ ئاوپڕژێن دەکەن و گوڵ و باخچەی ناو ماڵیشی پێ ئاو دەدەن. *ئاوپاچ. ئاوپڕژێن. تێبــ.ینی: بەشی دووەمی ئەم وشەیە «پاش» لە مەسدەرێکی کۆن_کە شکڵی هەرە دووایی_پێش ئەوەی بە جارێک لە بیر بچتەوە، دەبێ «پاشین، پاچین» بێ_وەرگیراوە و ڕیشەی مەسدەرەکە لە چەند وشەیێکدا بەرچاو دەکەوێ. لە زمانی فارسیدا دوو مەسدەری «پاشیدن و پاچیدن» بە مانای «بڵاو کردنەوە، وەشاندن» ماون. ۲- «نفاـ» کەسێکی وڵات ئاوپڕژێن دەکا. «من هەر جاڕووکێش کێشک خانەی تۆم» «من ئاوپاش خاک ئاستانەی تۆم» «خانا-۲۱۹»

«نتـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاوپاش.

١ (ست)- بزۆز، دڕ، شەڕانی، هاروهاج «منداڵ» ٢- زیرەک، بەکار، لێهاتوو «گەورە یا پچووک» * ئاتەشپارە.

(مست. لا.) ڕوون بوونەوەی ئیددیعایەک بە دەلیل و بەڵگە. بۆمان ئیسپات بوو کە قەرزدارە.

(مست. مت.) دەرخستنی ڕاستی ئیددیعایەک. دە فەرمووو بزانین چۆنمان بۆ ئیسپات دەکەی.

«نا.» ۱- تمـ: ئامراز/١. «جۆشێک بدەن وەکوو هەنگ، تەگبیر بکەن بە بێ درەنگ» «ئەسپابی شەڕ پەیاکەن، تۆپ و تفەنگ و هاوان» «حاجی: گمـ- ۵۲» ۲- مایەی جێ بە جێ بوون و نەبوون یا ڕوودانی کار و بەسەرهاتێک: ئەسپابی ئەم تێشکانە دەبێ چی بێ؟. ئەسپابی زیزبوونەکەی تێنەگەییشتین. ٭سەبەب، عیللەت، هۆ. ۳- تمـ: ئەساسییە. ۴- «مکـ.» هەموو ئەو کاڵایەی لە دووکانێکدا دادەنرێ بۆ فرۆتن. *خرت و پرت. ۵- «مجـ.» «مکـ.» ئامرازی پیاوەتی ئادەمیزاد. ٭ئامراز، «سنـ.» ئەسپاو.

«مستـ. متـ.» ۱- کارێک حەواڵەی کەسێک کردن بۆ جێ بە جێ کردنی. «قوربانت بم چاو ئەستێرە» «خزمەتێکمان پێ بسپێرە» «فۆلکلور» ۲- تەسلیم کردنی شتێک بە کەسێک، کە بە ئەمانەت هەڵی بگرێ و ئاگای لێ بێ. «بە خودام ئەسپاردن»، «تۆ دەڕۆی ئێمە بە کێ دەسپێری». ۳- تەمێ کردنی کەسێک بۆ کردن یا نەکردنی کارێک.: بە دەرکەوانەکەی ئەسپاردبوو ڕاگیرمان نەکا، ئەسپاردوویە هەر کەس بچێ بڵێن لە ماڵ نییە. «... ئەسپاردی لە پێشخانە، یەک دوو بەڕەیان ڕاخست...» «قزڵجی: پێکەنین_۱۴۱». ۴- «مجـ.» شاردنەوەی مردوو: بە خاکێمان ئەسپارد. ٭تەسلیم کردن. هس.: ئەسپاردن/۲. ٭سپاردن «بۆ هەر چوار ماناکە». ڕائەسپاردن_ [ڕا «پێبفـ.» +ئەسپاردن]، «مستـ. متـ.» ۱- ناردنی پەیام یا خەبەرێ، بە کەسێکدا بۆ یەکێکی تر: با خدردا ڕای ئەسپاردبوو سەرێکی لێ بدەین. بە دەمیش تۆفیقمان ڕائەسپاردووە، ڕادەسپێرین بە مام کوێخا بڵێن. ۲- داوای جێ بە جێ کردنی کارێک لە کەسێک: پیرۆتمان ڕائەسپارد لە شار غەزەتەمان بۆ بێنێ. ٭ڕاسپاردن. تێبــ.ینی: کەرتی یەکەمی ئەسپاردن «ئە» زۆر شل و شەوێقە هەندێ جار لە قسە کردنا دەردەکەوێ و هەندێ جاریش ون دەبێ و شێوەیێکی تری مەسدەرەکە «سپاردن، ڕاسپاردن» پەیدا دەکا، بەڵام ئەسڵ هەر «ئەسپاردن» ە.

«نمفـ. سمفـ.» هەر شتێکی بە کەسێک درابێ بە ئەمانەت.: ئەسپاردەی خوا بن ٭ئەسپەردە، ئەسپێراو، سپاردە، سپێراو، سپێریاگ.

«سنـ.» تمـ: ئەسپاب.

«حمسـ.» بێ هەست و خوست، بێ تەقە و ڕەقە، لەسەر خۆ، بێ دەنگ. تێبــ.ینی: آ» ئەم وشەیە هەمیشە «بە» ی لە پێشەوە دێت و بە تەنیایی مانای نایە. ب» ئەسپا لە «ئاوێستا» دا دوو کەرتی: «ئە=ئامرازی نەفی» و «سپا» پێکهاتووە، «سپا» بە تەیایی یەعنی: خۆشی، بەختەوەری، لێ زیاد کردن، بردنە پێش، فڕێدان، تووڕدان لە گەلێ شوێنی «ئاوێستا» دا دەکار کراوە و لە بەندی ۹ی هاتی ۴۵ی «یەسنە» دا، سپا و ئەسپا بە مانای بەختەوەری و چارەڕەشی پێکەوە هاتوون و «ئەسپا» بە مانای ئێش و ژان هاتووە «تمـ: پد. یگد- ١٩٦». بەئەسپایی_ «بنتـ.» بە بێ دەنگ، بە لەسەر خۆیی...: بە ئەسپایی دەرگاکە پێوەدە با منداڵەکە وەخەبەر نەیێ، بە ئەسپایی بە گوێیدا چرپاند، بە ئەسپایی هاتە ژوور. «بۆ سەر ئەم خاکە پێ بە ئەسپایی» «دانێ، چاوەکەم، چاوی یارێ بوو» «سەلام: خەییام- ۸» ٭ئاسپایی، بە ئاسپایی.

بنت.» تم: ئەسپایی.

«ست.» حاڵی قوماشێکی که له هاوچەشنەکانی خۆی پانتر بێ. // بەرتەسک.

تم: بلوور/3.

«ستـ.»، «مکـ.» جووتێری دەوڵەمەند و حاڵخۆش لە دێهاتی کوردستان. تێبــ. ـ مەبەست ئەوەیە کە ئەم جووتێرە دەوڵەمەندە وەک هاوبەشی خاوەن مڵک بێ وایە.

«نا.»، «کئێر.» یەکێکە لە پێنج ئیشکانیە گەورەکانی دنیا، لە هەمووان بچووکترە بەڵام لە چاو خۆی نفووسی زۆرە، دە میلیۆن کیلۆمەتری چوار گۆشە پانە ٦٢٠ میلیۆن خەڵکی تێدا دەژی «١٩٦٩». «تمـ: لارووس_۱۲۱۳». ٭ «کعر.» ئەورووپا.

(نا.)، (کعر.) تم: ئۆرۆپا.

«مست. لا.» «کئێر.» سا زبوون دروست بوون، دامە زران. هەڵگیرسان. «بۆ ئاژاوه و شەڕ و شۆڕ» .

«مست. مت.» سازدان و دروست کردن، دامەزراندن، هەڵگیرساندن.

«ست.» «سن، هو.،» تم: بەپێ.