«حمسـ..»، «سنـ..،هو.» تمـ: ئاوداشتن. «وە قەترەی منیچ ئاویاری کەر» «مەست بۆ تا مەحشەر، سەر بار و ئەوبەر» «مەولەوی: مکبـ_۲۴۱»

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاویشتن. ٭

«سمفـ.» تمـ: ئامێتە.

«مستـ. متـ.» ۱- بە قەوەت فڕێدانی شتێک بۆ ئەولاولا، بە جۆرێکی وا کە بەسەر زەویدا نەڕوا: تیرێکی ئاوێشت، ئەو تەسبیحەت بۆچی وا ئاویشت وەختە بوو کوێرمان کەی، ئێسقانێ بۆ سەگەکە باوێژە. ۲- خستنە کار و بەکارهێنانی چەک: تۆپێکی ئاوێشتە سەنگەرەکە لێی نەدا، پەنجا کەس زیاتر بە جارێ لە زەماوەندەکەدا تفەنگیان داویشت. ۳- «کئێر.» حیساب کردن بە چۆرت «ئامرازێکە بۆ حیساب» : ئەوە چەند جاری ئاویشتووە هەر دەکا۳۲۵تمەن و دوو قڕان. ئەوەی داومانەتێ بیئاوێ و ئەوی داویشێتی لێی دەرکە بزانە چەندیی لەسەر دەمێنێ. ۴- فڕێ دانی شتێک بۆ کەسێک.: هەر جغارە بوو دەی ئاویشت. ٭ئاویتن، ئاویژتن. «بکـ.» ئاڤیتن. هاویتن، هاویشتن. تێبــ.ینی: وادەزانم ئەسڵی ئەم مەسدەرە «ئاویژتن» ە و دەنگی «ژ» یەکە لە جیرانەتی دەنگی «ت» دا بۆتە «ش». لە سەرف کردنا بۆ زەمانی ڕابردوو «ش» و بۆ حاڵ و ئاییندەش دەبێتەوە «ژ» : ئاویشتم، داوێژێ، باوێژە. تێ ئاویشتن_ [تێ «پێبفـ.» +ئاویشتن] «مستـ. متـ.»، «مکـ.» ۱-شتێک خستنە ناو شتێک یا چێگەیەکەوە.: بەردێکی دە چاڵاوەکە ئاویشت تا بزانێ چەند قووڵە، خۆی دە باوەشی دایکی ئاویشت، لە ترسان خۆی دە پشت پیرۆتی ئاویشت. ۲- ئاگر و ئاو کردنە ناو سەماوەرەوە و سازکردنی بۆ چا لێنان. سێ جەمە سەماوەریان تێداویشت. ئەوە هێشتا سەماوەرەکەتان تێ ناویشتووە؟٭تێ خستن، تێ ئاویتن. دەراویشتن_ [دەر «پێبفـ..» +ئاویشتن]، ۱- «مستـ. لا.» هاتنە دەری «تۆ» ی دەغڵی چاندراو لە زەوی بە هۆی سارد و سۆڵی و بەستەڵەکەوە.: ئەوساڵ گەنم هەمووی دەری ئاویشت. ۲- «مستـ. متـ.» کەم کردنەوە و فڕێدان لە کێشانەی ئەو شتانەی بە تەرازوو دەکێشرێن، بۆ هەر مەبەستێ بێ.: دوو کیلۆی بۆ «دۆک» ەکەی لێ دەرئاویشت. جێگەی ئەم ماستە بکێشەوە و لێی دەرئاوێ. ٭لێدەرکردن، لێ داشکاندن «تەنیا بۆ مانای دووەم». دەراویتن «بۆ هەموو ماناکان». هەڵاویشتن_ [هەڵ «پێبفـ.» +ئاویشتن]، ا» «مستـ. متـ.» ۱- بە قەوەت شتێک بەرەولای ژوورەوەی خۆ فڕێدان. * «تفت هەڵاویشتبا دەیبەست» «کنـ.» زۆر سەرما بوو. «بەرد هەڵاوێژە و سەری خۆتی وەبەردە»، «کنـ.» هەرچی بکەی فایدەی نییە. ۲- بە باکردنی خەرمان، شەن کردن.: ئیمڕۆ گەنمەکە هەڵاوێژن. ۳- تەتەڵە کردنی هەندێ شت «بۆ خاوێن کردنەوەی» : تووتنەکەی وا هەڵاویشتووە، هیچ دەماری پێوە نەماوە. ب_ «مستـ. لا.» ۱- بە توندی لاق لە عەرزی دان و بە گوڕ خۆ بە حەوا بەرزکردنەوە «لە هەڵپەڕکێدا» : هەڵی ئاوێ لە کاکت کەوێ. ۲- هەڵبەزێنەوە و جووڵانەوەی هەندێ جێگەی لەشی ئینسان: هەرچی دەماری لە لەشدابوو هەڵی داویشت. نێر هەیە سەری دڵی هەڵباوێ. * هەڵاوتین.

«نتـ.»، «مکـ.» دوا پەلەقاژەی ئینسان لەگەڵ مەرگ، کە ئیدی دەنگی دەرنایە و چەند جار دەم دادەچەقێنێ و تەواو دەبێ٭۱- ئاوزەنگی، ئاوزینگ، ئاوەزینگ. سەرەمەرگ، گیانەسەر، گیانەڵڵا. تێبــ.ینی: لە ناو کوردەواری کە ئینسانێک گەییشتە ئەم حاڵەتە، ئاوی بە دەمەوە دەکەن، زۆرتر لۆکە دە ئاو هەڵدەکێشن و دەیچۆڕێننەوە ناو دەمی، ڕێی تێدەچێ ئەم ناوە و هاوتاکانی کە «ئاو» لە تەرکیبیاندا هەیە لەو کارەدا کەوتبنەوە، ئەمە گومانێکە بەڵام بە لای خۆشمەوە سستە.

«مستـ. متـ.» تمـ: ئاویشتن.

«ستـ.»، «مکـ.» زەوی و زارێ کە پاییز و بەهاران ئاوی هەبێ. تێبــ.ینی: کوردویێف «ئاڤیژە» ی بە دوو جار نووسیوە آ» شکانەوە «انعکاس» ی دەنگ و نوور، بریقە بریقی «سەراب». ب» ئاوەکی، ئاوی، ئاودار، و هیدرۆژێن. گومانی تێدا نییە کە مانای «هیدرۆژێن» تازە داتاشراوە «تمـ: کف_۵۳»

«مستـ. متـ.»، «سنـ.» دە دار و دیوار هەڵسوونی قوڕ «ئاویە»، لێک و لووس کردنی دیواری ناوماڵ ٭سواغ دان.

گیایەکە، زیاتر لەدەم جۆگە و ڕووباران دەڕوێ، گەڵای وەکوو گەڵای «شەدانە» وایە و گوڵی مۆرە و بە هێشوو، تامی توند و تیژە وەکوو ئاڵەت، بۆنی توندە.

«سـ.»، «هلـ.» تمـ: ئەستێوور.

(نت.) تم: ئەنگوستیلە.

(نا.) تم: ئەنگوست.

(نت.) تم: ئەنگوستیلە.

(نت.) ناوی ئیشاڕەیە بۆ (ئەو)ێک لەناو کۆمەڵێ (ئەو)دا، *ئەوەیان.

(نت.)، (کعر.) تم: ئەویکە.

(نت.)، (مک.) تم: ئەمیکە.

(نت.)، (مک.) تم: ئەمیکە.

(بنت.)، (مک.) تم: ئێستاکێ.

(نت.)، (کعر.) ناوی ئیشاڕەیە بۆ شتێکی معینی دوور، کە لە ناو چەند شتێکی هاوچەشنی خۆیدا بە ئیشاڕە دیاری دەکرێ. * ئەویتر.

«نت.»، «سیم.» تم: باییلکه.