تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەرهەتاو
«نت.»، «کعر.» تم:بەرتاو
بەرهەم هێنان
«مست. مت.»، «کعر.» 1- دروست کردنی شت لە فابریقه. 2- به هۆی کری بیر و مێشکەوه شتێک «شیعر، مە قال و کتێبــ.» خستنە مەیدانەوه. 3- بە هۆی کشتوکاڵەوە دانەوێڵە و... زیادکردن. *«مک.» ڕەنێوهێنان «تەنیا بۆ بەندی 3». «کعر.»
بەرهەنگ
[[؟]]
«نت.»، «مک.» نە خۆشیێکە تووشی بۆری هەناسه کێشان د ەبێ و پیاو تەنگەنەفەس دەکا، ئەم نەخۆشییه زیاتر مرۆڤێ د ەساڵەوەچوو دە گرێتەوه، «عا.» ڕەبو.
بەرهەنگدار
«ست،» مک.» کەسێکی نەخۆشی «بەرهەنگ» ی هەبێ.
بەرهەڵبێنه
[[ 1- به‌ر /1 + هه‌ڵ «پێف،» +بێن +5ئه/1]]
«نت.»، «مک.» پارچەیەک قوماشی چوار گۆشەیه زیاتر له خامی شین یا سپی دروست دە کرێ و کابان و بێری کاتی ئیش و کاری ناو ماڵ و مە ڕ دۆشین و... به پێش خۆیانەوه د ەگرن و لەناو قەدیانی گرێ دەد ن بۆ ئەوەی جلکیان پیس نەبێ. «بەرهەڵبێنە و بەر هەلبێنه، بەرەڵبێنەی خام هەلاوه، هەر د ەڕۆی و دەکراوه...»، «کابانی گەوره ماڵان له خۆی دا بەرهە ڵبێنه،» «فولکلۆر» : * «هل» بەرامپیل، بەراپێچ. «شاروێران» بەربێنکه.
بەرهەڵست
«نت.»، «تت.» هەر جۆره مانعێکی ماددی یا مەعنە وی که لەپێش جێ بەجێ بوونیا ئەنجام دانی کارێک و ڕاپەڕاندنی مەسەلەیەک و لابەلا کردنی کێشەیێ، دروست دەبێ یا دروست دەکرێت،:: ئیمپریالیزم بەرهەڵستی گە شەکردنی ئابووری وڵاته پچکۆلەکانه.
بەرهەڵستی
«حمس» ئەنجامی کارێکی «بەرهەڵست» دەیکا، پێشگرتن بە جێ بەجێ بوون و ڕاپەراندنی کار و کێشه و مەسەلەیەک.
بەرهەڵێخ
[[ 1- به‌‌ر /2+ هه‌ڵ ئێخستن» ]]
«نت.» «مک.» دێوارێکه لە پێش دیوارێکی دیکه که شکست بێ و هاتبێته ئە وەی بڕووخێ - دروستی دەکە ن تا ڕایبگرێ هەتا ئەو دەمەی دیواره کۆنەکه سەرلەنوێ دروست دەکەنەوه یا چاکی دەکەنەوە.
بەهەشت
[[ ست: ڤه‌هیشته «نێر»، ڤه‌هێشتا «مێ» =باشترین،چاکترین. پە: ڤەهیشت]]
«نا» » 1- جێگایەکه وەکوو باغ و هەموو چە شنه خواردەمەنی و خواردنەوه و کەیف و ڕابواردن و کۆشک و خانووبەرەی جوان و ڕازاو ەی لێیه. لە تەوڕات و ئینجیل و قوڕئانی پیرۆزدا باسی لێکراوه و خوا تەرخانی کردووه بۆ ئەو کەسانەی له دونیادا لە فەرمانی دەرناچن و خراپه ناکەن و له پاداشی ئەوەدا لەم شوێنەدا نیشتەجێ دەکرێن.2- «مج» وڵات و شوێنێکی خۆش ئاو و هەوا و پڕ گوڵ و گوڵزار و سەوزە و شینایی، ماڵێکی ڕازاوه و ڕێک و پێک و خاوێن.
بەهەشتی
«ست.» 1- کەسێکی دانیشتووی بەهەشت. 2- پیاو چاک، پیاو خوایی. تێبــ.ینی: زیاتر ئەم وشەیه لە باسی کەسێکی مردوودا دەکاردەکرێ، به نیشانەی ئەوە ی که پیاوێکی چاک بووه و خوا بردوویەتی بەهەشت و بۆ پێ خۆش بوونی خزم و کەس و کارێ.
بەهەشتی نێرەکەر
«کن.» دنیا به نیسبەت ئەو کەسانەی گوێ نادەنە هیچ و خەمی هیچ شتێکیان لەبەر نییه. «دنیا بەهەشتی کەرانه» «تم: خا، پە ند، ل- 218» *«مک» بەحەشت. جەننەت «عا.» .
بەهەشتی ڕووی زەمین
1- «کن» تم: بە هەشت /2. 2- هێندێ جێگای د ەستکردی ئادەمیزاد کە خۆیان ناوی بەهەشتیان لێناوه تێبــ.ینی: دەسا ڵاتدارانی پێشوو باسی بەهەشتیان بیستووه، هێندێکیان که لافی خودایەتییان لێداوه بۆ بەربەرەکانی دەگەڵ بەهەشتی خوا و هێندێکیشیان بۆ کەیف و ڕابواردنی خۆیان ئیلهامیان لەو قسه وەرگرتوەه و لاسایان کردۆتەوه و جێگایەکی خۆش و ڕازاوەیان دروست کردووه و ناویان ناوه بەهەشت::بەهەشتی شەدداد.
ئەوهە
[[ئەو+هە]]
(ز.)، (مک.) تم: ١- ئەوە. ((وەڵڵاهی شەیتان ڕمۆزنە، ئەمن بە دەستی ئەوهەی دەچم.)) (تحفە: ج٢-٧٤٩. تێبــ. آ) کەرتی دووەمی ئەم وشەیە (هە) تەحدیدێکی زیاتر لە (١-ئەوە) زیاد دەکا و بۆ (مشارالیە)ێکی نیزیکتر بەکاردێت. ب) هە، خۆی لە ئاویستادا زەمیری سێیەم کەسی غاییبی مێینەیە و نێرینەکەی (ها)یە. تم: (پد: یگد، ج٢-٣١٩).