تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 24
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به هێ
[[په:بێه.]]
٠نا.)، (سیم.) 1-
بەری
دارێکه له
چەشنی
داره
سێو
، دەسنێژه، ڕەنگی
زەرد
و
گۆشتی
زبر
و ئاوداره، بۆنێکی
خۆشی
هەیه، پاییزان پێدە
گا
، بەکاڵی دەخورێ و دەپیشێنرێ، دەکرێته
دۆڵمە
و
مرەببا
. دەنکەکەی
وەکوو
چایی
له
ئاو
دەم
دە
کەن
تراوێکی
لینجی
لێ
ساز
دەبێ
بۆ
بڕینەوەی
کۆخە
و
هەڵامەت
و
نەرم
کردنەوەی
سینگ
دەیخۆنەوه. * «مک» بێه. 2-
داری
ئەم
میوەیه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به جێ هێشتن
مست. مت.»، «مک.» 1-
تەرک
کردنی شتێک
یا
کەسێک له شوێنێک و
دەگەڵ
خۆنەبردنی.:: خەسرەومان
به
جێ
هێشت
ئاگای له ماڵێ
بێ
. میوانەکان
به
جێ
نەهێڵی، جانتاکەی
لە
ئوتێل
به
جێ
هێشتبوو. 2-
تێپەڕین
له شوێنێ، دێیەک و.... و.....خستنه
پشت
سەری:: کەرکووکمان
به
جێ
هێشت
ئینجا
بیرمان کەوتەوه
که
دەبوو
بچین
کەباب
بخۆین،
ئەهوو
چەند
لەمێژه «قەمتەره»
مان
به
جێ
هێشتووه..
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
به جێ هێنان
مست. مت.»، «مک.» تم:
به
جێ
گەیاندن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاو هێنانەوە
«مستـ. متـ.»، «کنـ.»
بە
دەست
یا
هەر
جۆرێکی
تر
ڕەحەت
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئیمان هێنان
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١-
پەیدا
کردنی
باوەڕی
بە
ڕێ
و شوێنی
دینی
یا
بیروباوەڕێکی
سیاسی
و
کۆمەڵایەتی
(بەگشتی). ٢- موسوڵمان
بوونی
یەکێکی
غەیرە
موسوڵمان (بەتایبەتی).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرهەم هێنان
«مست. مت.»، «کعر.» 1-
دروست
کردنی
شت
لە
فابریقه. 2-
به
هۆی
کری
بیر
و مێشکەوه شتێک «
شیعر
،
مە
قال
و کتێبــ.» خستنە مەیدانەوه. 3-
بە
هۆی
کشتوکاڵەوە
دانەوێڵە
و...
زیادکردن
. *«مک.»
ڕەنێوهێنان
«
تەنیا
بۆ
بەندی
3». «کعر.»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەسەردا هێنان
[[به/12+ سهر +دا «=3-ئا» + هێنان]]
«
مست
.، مت.»، تاوانی
کار
و کردەوەیێک خستنه ئەستۆی کەسێ::ئاگای له
هیچ
نەبوو
کەچی
دزیەکەیان
به
سەردا
هێنا
. *
به
ئەستۆ
دا
هێنان
. بەمل
داهێنان
، خستنه
ئەستۆ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهانه هێنانەوه
عوزری
نابەجێ
نیشان
دان
. کردەو یێکی
نابەجێ
و
ناڕاست
به
قسەی
ناڕاست
نیشان
دان
- «عا.» تبریرالموقف.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
هێنانه بەر بار
1-
ڕام
کردن
و
ڕام
هێنانی وڵاغێک
بۆ
بار
هەڵگرتن
. 2- «مج.»
ڕام
کردن
و موتیع کردنی
کەسێ
بۆ
ڕاپەڕندنی ئیشێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
١-ئاو هێنان
«مستـ. متـ.»، «مکـ.» تمـ: ئاوکێشان.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
٢-ئاو هێنان
«مستـ. لا.»، «مکـ.» ۱-تووشی
نەخۆشی
«
ئاوی
سپی
،
یا
ئاوی
ڕەش
»
بوونی
چاو.:
بارام
چاوی
ئاوی
سپی
هێناوە
حەکیم
پێی گوتوە
دەبێ
ڕاوەستێ
تا
دەگا
ئەوجار
عەمەلیاتی
دەکا
. ۲-
خڕبوون
و
ئاو
تێدا
کۆ
بوونەوەی ڕەفیسکەی
یەکسم
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئاوزەنگی پێداهێنان
«مستـ. مت.» تمـ:
ئاوزەنگی
لێدان
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئۆین دەرهێنان
[[تو. کو.]]
«مستـ. لا.»
یاری
یا
هەر
کارێکی
تر
کردن
بۆ
ڕابواردن
و وەپێکەنین خستنی
خەڵک
. «... کوڕە!
ئەوە
ئۆین
دەرتێری «دەردێنی»
هەی
...،
ئەوە
بۆم
بووی
بە
مودەڕڕس» «بیرەوەریی
خۆم
».
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەدا دەرهێنان
[[ئەدا+دەرهێنان]]
«مستـ. لا.» ۱- جووڵانەوەی
نائاسایی
. ۲-
خۆ
بادان
و
دەم
خوار
کردنەوە
، لاسای یەکێک
کردنەوە
. ۳-
بە
قسە
و ئاکاری
سەیر
خەڵک
هێنانە
پێکەنین
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەمری خوا (خودا) بەجێهێنان
(کن.) ١-
جێبەجێ
کردنی
ئەو
فەرمانانەی
خوا
کردوویە. ٢-تم: ئەمری
خوا
کردن
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەمەگ بەجێهێنان
(مست. لا.)
پاداشت
دانەوە
،
خزمەت
کردنی کەسێک
بەرامبەر
بە
ماندووبوونی
بە
کارێکەوە،
وەفا
بەجێگەیاندن. ((....
زۆری
نەخایاند دایکیشی ئەمەگی بەجێهێنا و دوای
باوکی
کەوت
بۆ
شاری
خامۆشان...))، (قزڵجی: پێکەنین-١٠١).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەهێو
(ئم.)
بۆ
نیشاندانی باوەڕنە
کردن
،
یان
گالتە
بە
قسەی یەکێک
کردن
. ئەهێو! بەخوا
بابە
تەڕی
تێ نەگێیشتووی، ئەهێو!
نامە
خوا
قسە
لەوە
باشتر
هەر
نابێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بانگ ڕاهێشتن
[[بانگ/١+ ڕا _پێبف) + هێشتن]]
«
مست
.، لا.» ١-
بە
دە
نگی
بەرز
مەبەستێک
بە
جەماو ەری
خەڵکی
ڕاگەیاندن
*جاڕکێشان،
جاڕدان
.
بانگەواز
کردن
٢- «مج.» تم:
بانگ
لێدان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەخێرهێنان
مست. مت.» تم:
به
خێر
هاتن
کردن:: کچم هەڵسه
بڕۆ
میوانەکان
بە
خێر
بێنە
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەرگیرهێنان
«
مست
.، مت.»، «کعر.»
بەگیرهێنان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهێز
[[به/8+هێز]]
«ست،» 1-حاڵی
هەر
گیاندارێک توانستی زۆربێ، قەوەتی ماددی
یا
مەعنەوی
زۆر
بێ،:: ڕۆستەمی
زاڵ
پاڵەوانێکی
بەهێز
بوو
. 3-حاڵی
هەر
هەیئەتێکی
کۆمەڵایەتی
که
توانستی ڕاپەڕاندنی
ئیش
وکارێک
یا
بەربەر
ەکانی
دەگەڵ
هاوچەشنەکانی
خۆی
زۆر
بێ:: سۆڤێت له
باری
چەکی ئاتۆمی
به
هێزه. تێبــ.ینی: وشەێ «
هێز
» له «هەزە نگه» ی ئاوێستایی بەمانای
باڵادەست
،
زۆردار
و
قەوەت
وەرگیراوه، «ڤەزەنگه.» یش له ڕیشەی فیعلی ئاوێستایی «
هەز
» داتاشراوه
که
گەلێ
مانی
هەیه.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەهێند گرتن
«
مست
، مت»، «مک»
به
چاوی
حورمەت
و
قەدر
تەماشای
کەسێ
کردن
، ئەهەمیەت بەکەسێ
دان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەکارهێنان
«مست. مت.»
کەڵک
وەرگرتن
لە
شتێ،
لە
کەسێ
بۆ
هەر
مەبەستێک بێت::
ئەم
قەڵەمه با
بۆ
تۆ
بێ
هێشتا
بە
کارم
نەهێناوه، ئەمانه
خەڵک
بۆ
مەبەستی
تایبەتی
خۆیان
بەکاری
دێنن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
بەگیرهێنان
[ ]
«مست. مت.»، «کعر.، کئێر.» 1- دۆزینەوەی کەسێک
که
خۆی
لە
ڕووبەڕووبوون
دەگەڵ
کەسێ
یا
کەسانێ بپارێزێ:: له کووچەی
ماڵی
خۆیان
بە
گیرمان
هێنا
هەر
چۆنێ
بێ
لەم
دوو
سێ
ڕۆژانه
دا
به
گیری
دێنین. 2-
پەیدا
کردنی شتێکی پێویست:: هه
موو
کتێبــ.خانەکانی بێڕوت گەڕام کتێبــ.ێکیان ڕاسپاردبووم بەگیرم
هێنا
.* «
مک
.» وەگیر
هێنان
«
مک
.، سیم.»
بەگیر
خستن
سیم.
بەرگیر
خستن
،
بەرگیرهێنان
.
1
2