تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئیحساس کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) هەست کردن بەو کارەساتانە کە لە لاوە روودەدەن و لە دەروونی ئینسانا دەنگ دەدەنەوە و کاری تێدەکەن. قاچی سڕبووە ئیحساسی گەرما و سەرما ناکا، کە لەسەر پشت ڕادەکشێ ئیحساسی ژان دەکا. * هەست پێکردن.
ئیحسان کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) ١- چاکە کردن. ٢- یارمەتی فەقیر و نەدار و سواڵکەران بە پارە و.... هەقی خۆمانە ئیسانمان پێدەکەن.
ئیخباری لێ کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)، (کعر.) ئاگادار کردنی میری دەربارەی کەسێ یا کەسانێ یا هەڵسان و دانیشتنیان. ((بە میرزا قادر بڵێن ئیخباریان لێ کردووە خێرا بگەڕێتەوە سیتەک.)) تێبــ.- ئەم وشەیە و ئەوی پێشەوەشی تەنیا بۆ مەبەستی خراپە بەکاردێن.
ئیخباری کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)، (کعر.) ئاگادار کردنی میری لە کارێک یا دەربارەی شتێک. ئیخبارییان کردووە کە ماڵی شێخ لەتیف پڕە لەوانەی لە کۆمەڵە ڕایان کردووە. *(کئێر.) ڕاپۆرت دان، گوزاریش دان.
ئیختییارکردن
[[ئیختییار+کردن]، [عا. کو.]]
(مست. مت.) هەڵبژاردن و پەسند کردنی شتێک یا کارێک... خۆتان ئەم ژیانەتان ئیختییار کردووە گلەیی لە کەس مەکەن. بە من بایە زەردەکەتان ئیختییار کردبا لەم شینە چاتر بوو.
ئیخفال کردن
[[عا. کو.]]
ئیخڕاج کردن
[[عا.: اخراج + کو: کردن]]
(مست. مت.) ١- دەرکردن، وەدەرنان. ٢- (کئێر.)، آ) دەرکردنی کار بە دەستی دەوڵەت، کرێکار و... لە ئیش. ب)وەدەرنانی شاگرد لە مەدرەسە. ج) بەڕەڵڵا کردنی سەربازی ئیجباری پاش تەواو کردنی ماوەی قانوونی. (عا.) تەسریح. دوو مانگیش لە دوو ساڵەکە تێپەڕیوە کەچی هەر ئیخڕاجیان ناکەن. ٣- (کعر.) دەرهێنانی کاڵا لە کوومرگ.
ئیدارە دەگەل کردن
[[عا. کو.]]
ئیدارە کردن
[[عا. کو.]]
١- (مست. مت.) هەڵسووڕانی کاروبار. بەڕێوە بردنی ئیش و کاری شوێنێک. کەسێ ئیدارەی ماڵی خۆی پێ نەکرێ، ئیدارەی وڵاتی چۆن پێ دەکرێ. ٢- (مست. لا.) هەڵکردن، بەڕێوەچوون. قوربان جەنابی قازی بەم جۆرە ئیدارە ناکەم بفەرموو با تەڵاقم دا. دەڵەی بەرازە نازانم بەم سەرمایە چۆن بێ سۆبە ئیدارە دەکا. هێند فەقیرە بە نانی وشکیش ئیدارە دەکا.
ئیددیعا کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- داوا کردن. ٢- ویستن یا ویستنەوەی شتێک لە کەسێک. ٣- بە نووسین یا بە قسە، لە دادگا داوای شتێ (قەرز، نەفەقە، خوێن...) لە کەسێ کردن. بچۆ لای قازی ئیددیعای نەفەقەی خۆت و منداڵەکەت بکە.
ئیرادە کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- بڕیار هاتنە سەر کران و نەکرانی کارێ یا بوون و نەبوونی شتێ، ویستن تێکەڵ بە دەسەڵاتی جێبەجێ کردن. ٢- لێ بڕان، بڕیاردان، مەیل هاتنە سەر.
ئیزافە کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت) لێ زیادکردن، خستنە سەر، زیاد کردنی شتێک لە شتێکی تر. پارەی ئەم کراسەش ئیزافەی حیسابی کۆن بکە. لە سەتا دوو قازانجی ئیزافە بکە بەسە، ئیزافەی سەر ئەوانی تریکە.
ئیزهار کردن
[[عا.: ئیزهار + کو: کردن]]
(مست. مت.) ١- ئاشکرا کردن، خستنەڕوو، وەڕووخستن. ٢- گوتن، بەیان کردن.
ئیستیخارە کردن
[[عا.: ئیستیخارە + کو: کردن]، [عا. کو.]]
(مست. مت.) فاڵ گرتنەوە بە قوڕئان یا توسبیح یا هەر شتێکت تر بۆ ئەوەی بزانن کردنی کاریک باشە یان نا.
ئیستیخدام کردن
[[عا.: ئیستیخدام + کو: کردن]]
(مست. مت.) ڕاگرتنی کەسێ بۆ کردنی کارێ، ڕاگرتنی یەکێ و کردنی بە کاربەدەستی دەوڵەت.
ئیستیعمال کردن
[[عا.: ئیستیعمال + کو: کردن]]
(مست. مت.) دەکارکردن، بەکارهێنان. ئەو دەرمانانە ئیستیعمال کە و کە تەواو بوون وەرەوە لام. ئەرێ خۆ تۆ ئەم ڕادیۆیە ئیستیعمال ناکەی دە بیدە بە شێرکۆ. ئێمە ڕۆنی گییا ئیستیعمال ناکەین.
ئیستیفادە کردن
[[عا.: ئیستیفادە + کو: کردن]]
(مست. مت.) ١- کەڵک وەرگرتن، فایدە وەرگرتن (لە کەسێ یا شتێ). ٢- قازانج کردن ( لە سەودا و مامەڵە، وەزیفە و هەموو جوورە چالاکێکی لەم بابەتە، بە ڕەوا و ناڕەوا). ئەم هەموو دەرمانەم خوارد هیچ ئیستیفادەشم لێ نەکرد، لەم دەستە کڕی و لەو دەستە فرۆشتییەوە سەد دیناری ئیستیفادە کرد.
ئیستیقالە کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)،(کعر.) ١- واز لە وەایفە و ئیشی دەوڵەت هێنان. ٢- واز لە ئەندامەتی کوڕ و کۆمەڵەی سییاسی و کۆمەڵایەتی و... هێنان. * ئیستیعفادان، ئیستیقالەدان.
ئیستیقبال کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) ١- بەرەوپیرچوون، پێشوازکردن. ٢- بە خۆشی وەرگرتنی قسە یا کاری کەسێک.
ئیستینتاق کردن
[[عا.: ئیستینتاق + کو: کردن]]
(مست. مت.)، (کئیر.) وەقسە هێنان، پرسیار لێکردن، سواڵ و جواب کردن دەگەڵ کەسێ ٠بۆ ڕوون کردنەوەی مەسەلەیەک)، قسە لێ دەرکێشان. *(کعر.) ئیفادە وەرگرتن.