تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



ئیشتییا کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ئارەزووی خواردەمەنی و چێشتێکی تایبەتی کردن. لە پاڵەوە دانیشتووە و وردە ئیشتییایان دەکا، لە ئەوڕوپا پیاو ئیشتییای قبووڵی دەکا.
ئیشتییانەبردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- حەز لە خواردنی خواردەمەنێکی معین نەکردن. خەڵکی شار ئیشتییایان چەنگ سووتەکە و ئەو جوورە چێشتانە نابا. ٢- (کن.) تێرخواردن لە چێشتێک، کەم خواردن و ئارەزوو بەسەرچوون لە خواردەمەنیەک، حەز بە خواردن نەکردن. وەرە بە زیادی کە ئیشتییام نابا.
ئیشغاڵ کردن
[[عا.: ئیشغاڵ + کو: کردن]]
(مست. مت.)، (کئێر.) ١- خەریک کردنی کەسێ، لەکارکردنی. پیاوی چاک بە ئیشغاڵمان مەکە کارمان هەیە. ٢- داگیر کردنی شارێ یا وڵاتێ یا جێگایەک بە زەبری لەشکر. هیتلەر هەموو ئەوروپای ئیشغاڵ کرد. *(کعر.) ئیحتیلال. ٣- (کعر.) پڕ کردنەوەی شوێنێک ( بە دانیشتن یا وەزیفە). خۆیەتی و لینگی ژنی ئەو خانوە زلەی ئیشغاڵ کردووە. چەند وەزیفە هەبوو تا خۆم گەیاندێ هەمووی ئیشغاڵ کرابوو.
ئیشک کردن
(مست. مت.)، آ) نەهێشتنی تەڕایی لە شتێکدا کە خۆی تەڕایی هەبێ، بە هەر هۆیەکی لەلاوە. لە کوردستان گەلێ میوە و گیا و گۆڵ ئیشک دەکەن و هەڵیدەگرن بۆ زستانێ. ب) بە کارێکی مەعنەوی ( بەد قەدەمی، چاوپیسی، بێ شانسی...) خیر لە کارێک یا شتێک بڕین، کەڵک پێوە نەهێشتن. ((بچێتە سەر سیروان ئیشکی دەکا)). ٢-(مست. لا.) آ) تم: ئیشک بوون. هەموو ساڵی لەم مانگەیدا کانی پیرەمەلەک ئیشک (ئیشکی) دەکا، ب) بڕانی شیری مەڕ و بزن و مانگا و... مانگاکەی ماڵی حاجی شەریف ئیشکی کردووە.
ئیشکیل کردن
(مست. مت.)، (سن.) ١- پاشبەند و پێشبەند کردنی وڵاغی بەرزە. بەم گوریسە ماینەکە ئیشکیل کە با ڕانەکا. ٢- بەستنەوەی دەستێک و قاچی وڵاغ بۆ هەر مەبەستێ بێ.
ئیشیئباه لێکردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)، (کعر.) ١- شک کردن لە کەسێ کە ڕەنگە کارێکی کردبێ. ئیشتیباهی دزییان لێکردووە بۆیە گرتوویانە. ٢- شک لە نەخۆشییەک کردن کە تووشی کەسێک بووبێ. دوکتۆر دەیگوت ئازاد ئیشتیباهی سیلی لێدەکرێ.
ئیعتیبار پێ کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)، (کئێر.) باوەڕ کردن بە کەسێ لە هەر بابەتێکەوە بێ.
ئیعتیبار کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)، (کعر.) بە حیساب هێنان، لە قەڵەم دان. ئیعتیباری کەن من هەر نەبووم، وای ئیعتیبارەکە پیاوێکی کوشتوە و خۆی هاویشتۆتە ماڵت.
ئیعتینا پێکردن
[[عا.: ئیعتینا + کو: پیکردن]]
(مست.،ت.) ١- گوێ پێدان، ئەهمیەت پێدان. ٢- ئاووڕ لێدانەوە، ئیعتینا بەم جۆرە شتانە ناکا. هەر ئیعتیناشی پێ نەکرد. دەبێ ئیعتینای پێ بکەی.
ئیعتیڕاز کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) دەربڕینی ناڕازێتی بەرامبەر کار و قسەی کەسێ یا هەیئەتێ. ئەو هەموو ئیعتیڕازەشی کرد گوییان نەدایە.
ئیعتیڕاف پێکردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) ١- بەڕاست زانین. ٢- بە ڕەسمی ناسینی دەوڵەت یا هەر هەیئەتێکی کۆمەڵایەتی، سیاسی و... ٣- بە زۆر و زەبری لێدان یا هەر هۆیەکی ڕاستی کارێ یا ڕووداوی بە کەسێ ئاشکرا کردن.
ئیعتیڕاف کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- ئیقرار کردن، دان پێداهێنان. ٢- ڕاستی گوتن، سەلماندن. ٣- ئاشکرا کردنی ئەندامەتی خۆ و خەڵک لە پارتییەکەدا لای کاربەدەستانی میری یا دەرخستنی نهێنییەکانی ئەو پاڕتییە.
ئیعدام کردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) کوشتنی کەسێ لەسەر بڕیاری دادگایەک، جا بە هەڵاوەسین بێ یا گوللە باران کردن و...
ئیفتیخار پێوەکردن
[[عا. کو.]]
ئیفتیخار پێکردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) شانازی بە کەسێ یا بە شتێک کردن. ئیفتیخاری پێدەکەم کە تێکۆشەرێکی کوردە. * ئیفتیخار پێوە کردن. شانازی پێوە کردن.
ئیفتیڕا پێکردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.) تم: بوختان پێکردن. ئیفتیڕایان پێکرد.
ئیفلاس کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)، (کعر.) ١- نابووت بوونی بازرگان یا کاسبێکی ناو بازاڕ. نەدار بوون. لە مایەکەوتن. ٢- دۆڕاندنی زۆر لە قومارا. ٣- لە دەست دانی باوەڕی خەڵک بە خۆ، لە ئیش و کاری سیاسی و کۆمەڵایەتیدا.
ئیقامەی دەعوا کردن
شکایەت بردنە بەر دادگا بە شێوەیەکی قانوونی.
ئیقتیساد کردن
[[عا. کو.]]
ئیقدام کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.) ١- دەست بە کارێ کردن، پر بە کارێکدا کردن. ٢- ئازایەتی و دلێری نواندن. ئەو ئیقدامەی... کردی بە کەس ناکرێ.