تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان
سەرجەم فەرهەنگەکان
فەرهەنگەکانی کوردی - کوردی
برادۆست (ئینگلیزی-کوردی)
برادۆست (کوردی - ئینگلیزی)
برادۆست (کوردی - عەرەبی)
برادۆست (کوردی - کوردی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - ئینگلیزی)
زاراوەکانی کۆڕ (کوردی - عارەبی)
سەلاحەدین
فەرهەنگۆکی کتێبی ئابووری سامولسن و نوردهاوس
فەرهەنگی خاڵ
فەرهەنگی زانستی سیاسی (ئینگلیزی- کوردی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - ئینگلیزی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - فارسی)
فەرهەنگی زانستی سیاسی (کوردی - کوردی)
فەرهەنگی کوردستان
قاموس کردي الحدیث
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
مەردۆخ کوردی - عارەبی
مەردۆخ کوردی - فارسی
مەردۆخ کوردی - کوردی
نالی
هەنبانە بۆرینە (کوردی - فارسی)
هەنبانە بۆرینە (کوردی - کوردی)
گۆڤەند و زنار
X
وشە
پوخت
پێشگر
ناوگر
پاشگر
سەروا
دەرئەنجام: 392
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەحمەد و مەحموود کردن
«کنـ.» ۱-
لەم
لاولا
و
بە
دەردی
سەری
،
بژیوی
خۆ
پەیدا
کردن
. «...
تا
مێردەکەشم نەگیرابوو
هەر
باشتر
بوو
، ئەحمەد و مەحموودێکی
بۆ
ئەکردین...» «_: ژان_۱۹۲» ۲-
پەل
کوتان
بۆ
هەموو
لایەک،
لە
هەموو
دەرگایەک
دان
،
هەڵپە
هەڵپ
کردن
«
بۆ
هەر
مەبەستێ
بێ
» ۳-
بە
فێڵ
و
درۆ
و
دەلەسە
کاری
خۆ
مەیسەل
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەدا کردن
[[ئەدا+کردن]]
«مستـ. لا.» ۱-
بە
جێ
گەیاندنی پێویستییەکانی
دینی
ئیسلام
لەو
کاتانە
دا
کە
بۆیان داندراوە «کردنی
پێنج
فەڕزەی
نوێژ
و گرتنی
ڕۆژوو
لە
ڕەمەزانا» //قەزا. ۲- دانەوەی
قەرز
. ۳- «کعر.»
بە
جێ
گەیاندنی پێویستەکانی
کۆمەڵایەتی
. ۴-
دەربڕین
، وەڕووخستن. «
نە
قسە
نە
ڕاز
بۆم
نەکرا
ئەدا
» «سەلام_۸۱»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەدەب کردن
[[ئەدەب+کردن]، [عا. کو.]]
۱- «مستـ. لا.»
شەرم
کرد
لە
کردنی کارێک:
قوربان
ئەدەب
دەکەم عەرزتان
کەم
. «ئەحوەلی تەفرەقە
نەزەر
تەقوییەتی
سەبەب
دەکا
» «عاڕفی
وەحدەت
ئاشنا
لەم
قسەیە
ئەدەب
دەکا
» «
نالی
- گمـ۹» ۲- «مستـ. متـ.» تەنبێ کردنی کەسێک «
بە
لێدان
و
جنێو
...» تێبــ.ینی:
دەبێ
بەم
مانایە
لە
ئەسڵا «
بە
ئەدەب
کردن
»
بێ
،
چونکوو
بێ
ئەدەب
بە
ئەدەب
دەکرێ
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت خواردن
[[عا. کو.]]
«مستـ. لا.» تمـ:
ئەزیەت
کێشان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەزیەت کردن
[ [عا. کو.] ]
«مستـ. متـ.» تمـ:
ئەزیەت
دان
. «
وە
یادت
مەیۆ
شەوەکەی
لێو
جۆ
» «
ئەزیەت
کردن
من
،
مەکە
و لاوەی
توو
» «فۆلکلۆر»
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستاندن
[[پهـ: ستەتەن]]
«مستـ. متـ.»، «مکـ.» شتێک
بە
زۆر
وەرگرتن
:
هەر
دەی
ئەستێنین
بۆ
کوێ
دەچێ،
دەمێکە
ئەستاندوویە و دەنگی نەکردووە. ٭ساندن،
سەندن
،
سەنن
.
لێ
ئەستاندن_ «مستـ. متـ.» شتێک
بە
زۆر
لە
کەسێک
وەرگرتن
،
بە
تۆبزی
لە
دەست
دەرهێنان:
هیند
قیڕسیچمەیە
بە
زۆر
و
بە
خواهیشت
شتێکی
هەر
لێ
دەستێنێ،
زۆری
هاوارکرد فایدەی
نەبوو
ئاغا
سەت
تمەنی
هەر
لێ
ئەستاند. ٭
لێ
ساندن،
لێ
سەندن
،
لێ
سەنن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەستۆ شکاندن
«مستـ. متـ.»، «کنـ.»
زیان
گەیاندن
بە
خۆ
،
یا
خەڵک
،
وەسەر
تەڵە
پەڕاندن:
ئەوە
حەمەیە و
دۆغری
، ساڵی
بە
هەزاری
چووبێ ئەستۆی
خۆی
دەشکێنێ، وادەکەی
تا
ئەستۆمان بشکێنی، هەستن با بڕۆین
تا
لە
خشتەی نەبردووین و ئەستۆی نەشکاندووین.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەسپاردن
[[پهـ: ئەپەسپارتەن]]
«مستـ. متـ.» ۱- کارێک حەواڵەی کەسێک
کردن
بۆ
جێ
بە
جێ
کردنی. «قوربانت
بم
چاو
ئەستێرە
» «خزمەتێکمان پێ بسپێرە» «فۆلکلور» ۲-
تەسلیم
کردنی شتێک
بە
کەسێک،
کە
بە
ئەمانەت
هەڵی
بگرێ و ئاگای
لێ
بێ
. «
بە
خودام
ئەسپاردن
»، «
تۆ
دەڕۆی
ئێمە
بە
کێ
دەسپێری». ۳-
تەمێ
کردنی کەسێک
بۆ
کردن
یا
نەکردنی کارێک.:
بە
دەرکەوانەکەی ئەسپاردبوو ڕاگیرمان
نەکا
، ئەسپاردوویە
هەر
کەس
بچێ
بڵێن
لە
ماڵ
نییە
. «... ئەسپاردی
لە
پێشخانە
،
یەک
دوو
بەڕەیان ڕاخست...» «قزڵجی: پێکەنین_۱۴۱». ۴- «مجـ.» شاردنەوەی مردوو:
بە
خاکێمان ئەسپارد. ٭
تەسلیم
کردن
. هس.:
ئەسپاردن
/۲. ٭
سپاردن
«
بۆ
هەر
چوار
ماناکە». ڕائەسپاردن_ [ڕا «پێبفـ.» +
ئەسپاردن
]، «مستـ. متـ.» ۱- ناردنی
پەیام
یا
خەبەرێ،
بە
کەسێکدا
بۆ
یەکێکی تر: با خدردا
ڕای
ئەسپاردبوو سەرێکی
لێ
بدەین.
بە
دەمیش تۆفیقمان ڕائەسپاردووە، ڕادەسپێرین
بە
مام
کوێخا
بڵێن
. ۲- داوای
جێ
بە
جێ
کردنی کارێک
لە
کەسێک: پیرۆتمان ڕائەسپارد
لە
شار
غەزەتەمان
بۆ
بێنێ. ٭
ڕاسپاردن
. تێبــ.ینی: کەرتی یەکەمی
ئەسپاردن
«
ئە
»
زۆر
شل
و شەوێقە
هەندێ
جار
لە
قسە
کردنا دەردەکەوێ و
هەندێ
جاریش
ون
دەبێ
و شێوەیێکی
تری
مەسدەرەکە «
سپاردن
،
ڕاسپاردن
»
پەیدا
دەکا
،
بەڵام
ئەسڵ
هەر
«
ئەسپاردن
» ە.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەسەر لێکردن
[[عا. کو.] ]
«مستـ. متـ.» کارتێکردن:
ئەم
کارەساتەشی
بەسەرهات
کەچی
هیچ
ئەسەری
لێ
نەکردووە. ٭تەئسیر.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەسەف کردن
[[عا. کو.] ]
«مستـ. لا.»، «کعر» دەربڕینی
داخ
و
ئەفسووس
، نیشاندانی پێناخۆشی
لە
کار
و
کردەوە
و ڕووداوێک.:
ئەسەف
دەکەم
کە
هێشتا
نەمتوانیوە تێی بگەیێنم، ئەسەفی دەکرد
کە
هەرچی
دەکا
بۆی
حیساب
ناکرێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەشکنجەکردن
«مستـ. متـ.» ۱- ئازاردانی کەسێک
بە
ئامارازی
تایبەتی
. ۲-
ناڕەحەت
کردنی
کەسێ
بە
قسە
و
توانج
. ٭ئەشکەنجە
دان
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەفسووس خواردن
«مستـ. لا.»
ئاخ
هەڵکێشان
و
خەم
و
خەفەت
خواردن
بۆ
شتێک
کە
لە
دەست
چووبێ، با کەسێکی مردبێ
یا
بۆ
ڕووداوێکی
ناخۆش
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەفسوون خوێندن
(مست. لا.) ١-ورتەورت کردنی
سیحرباز
لە
ژێر
لێویەوە. ٢- (کن.) قسەی
لووس
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەفەرۆزکردن
(مست. مت.)
پاش
گوێ
خستن
،
حیساب
بۆ
نەکردن
،
تەرک
کردن
،
ئیهمال
کردن
،
بەلاوەنان
(ی کەسێک). دەبوایە
هەر
زوو
ئەفەرۆزی
کەی
بۆ
دۆستایەتی
نابێ
،
دەمێکە
ژنە گەورەی
ئەفەرۆز
کردووە،
هەر
خۆمان
بچین و
ئەم
کابرایە
ئەفەرۆز
کەین
باشە
. تێبــ._ با
لای
منەوە
ئەم
وشەیە
لە
دەوری
عوسمانیدا هاتۆتە
ناو
زمانی
کوردی
، ئەوانیش
لە
(ڕییفویزێ Refuser) فرەنسییان وەرگرتووە
کە
هەر
بەم
مانایەیە. هس.: (عا.: رفز).
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەمر کردن
[[عا. کو.]]
(مست. لا.)
فەرماندان
،
داوا
کردن
یا
نەکردنی کارێک. ئەمرکە چامان
بۆ
بێنن،
ئەمر
کراوە
بە
شەو
کەس
لە
ماڵی
خۆی
دەرنەکەوێ.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەمرپێکردن
[[عا. کو.]]
(مست. مت.)
بۆ
جیبەجێ کردنی کارێک،
فەرمان
(
بە
کەسێک)
دان
. ئەمری پێکرد
کە
دانیشێ، ئەمریان پێکردین، ئەمریان پێدەکەن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەمری خوا (خودا،خوڵا) کردن
(کن.) لەدنیاچوونەدەر،
مردن
. *عەمری خواکردن.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەنجن ئەنجن کردن
(مست. مت.) ١- وردوردکردن،
لەت
وپەت
کردن
،
پارچەپارچەکردن
،. ٢- تم:
ئەنجنین
.
هەموو
گیانیان
ئەنجن
ئەنجن
کرد
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەژماردن
[[پهـ: ئۆشمورتەن، ئۆشمارتەن]]
«مستـ. متـ.»
دیاری
کردنی
چەندێتی
شتێک،
حیساب
کردن
، گوتنی
یەک
،
دوو
،
سێ
و... و...
هەر
جارە
لادانی پارچەیەک
لەو
شتەی
مەبەست
بێ
بزانن چەندە.:
هێشتا
نەت ئەژماردووە
دەڵێی
ئەوەندەیە،
ئەوە
سێ
جارە
دەیئەژمێرم یەکێکی
هەر
کەمە
. «خاڵم
ئەژماردن
سەت
و
بیست
و
نۆ
» «
هیچ
خاڵم نەدی
لە
گوێن
خاڵی
تۆ
» «فۆلکلۆر» ٭بژاردن/۱،
ژماردن
، «بکـ.»
هەژمارتن
،
حیساب
، حیسێب، حیسێو «
کردن
»، «جنو.»
ژمارە
کردن
.
حەساو
کردن
.
سەرچاوە:
قامووسی زمانی كوردی - زەبیحی
ئەڵقاوێزکردن
(مست. مت.)، (سن.)
لە
سێدارەدان،
بە
دارا
کردن
.
هەڵاوەسین
،
ئیعدام
کردن
.
9
10
11
12
13
14
15