«ست.» جووری جووڵان و بزووتنی چەند گیاندار یا بزواندنی چەند شت لە شوێنێ بۆ شوێنێکی تر، بەشێوەیەکی ئەوتۆ کە هێندێک لێک دووربن یا تۆزێ وەخت بکەوێته نێوان. یەک لە دوای یەک:: هەمووتان بەرەودوا بچنەدەر «هەموو دەرکەون بەڵام پێکەوە نا»، سوارەکان خەریکن بەرودوا د ەگەنه بەر ئاوایی «هەموویان وێکڕا ناگەنێ.».

«مست. لا.» پاش و پیش بوونی چە ند کارێ یا کەسانێکه بۆ جێ بەجێ بوون یا جێ بەجێ کردنی کار و مەسەلەیە ک به جۆرێکی تایبەت ڕێز بووبن و دەقیان گرتبێ.

«مست. مت.» جێگوڕکێ کردن بەچەند کار یا چەند کە س و... که تەرتیبێکی تایبە تیان وەرگرتبێ.

«سمف.» تم: 2- بەرین.

«بک.»، «نا.» دەفرێکی مەعدەنه چێشتی تێیدا لێ دەنێن و بۆ ئیش و کاری تری ناو ماڵیش بە کەڵک دێ، گەوره و پچووکی هەیه. *مەنجەڵ «=عا.: میرجەل»، قازان «تو.» تێبــ.ینی: وەکوو دەبینین ئەو ناوانەی بۆ ئەم ئامرازه بەکاردێن یەکیان عاڕەبی و ئەویتریشیان تورکییه، ئەگەرچی به پێی بەرنامەی ئەم قامووسه دەبوایه وشەی «بەرۆش» وەکوو هاوتای مەنجەڵ و قازان بنووسرێت، بەڵام چوونکوو وشەیەکی ڕەسەنه ڕەنگه خراپ نەبێ له لەهجەی ناوەندی زمانی کوردیشدا بێتەوه مەێدان و هەر وشەیەکی تری لەهجه کانی دیکەی زمانەکەمان که دەینووسم هەر بۆ ئەم مەبەستەیه.

«مست. لا.» «کئێر.» سا زبوون دروست بوون، دامە زران. هەڵگیرسان. «بۆ ئاژاوه و شەڕ و شۆڕ» .

«مست. مت.» سازدان و دروست کردن، دامەزراندن، هەڵگیرساندن.

«ست.» حاڵی قوماشێکی که له هاوچەشنەکانی خۆی پانتر بێ. // بەرتەسک.

«نت.» جێگایەکە لە جلوبەرگی کوردیدا، دەکەوێته نێوان قەدەکانی پێشتێندیی کوردی و ئەو شوێنەی لەشی ئینسان که پشتێندی لێ دەبەسترێ.:: خەنجەرێکی دەسک ماهی دەبەر پشتێندی دابوو.

«نت.»، «مک.» خواردنی بەیانان که لەپێش چا خواردنەوەدا دەخورێ و زیاتر ماست و پەنیر و کەرە و هێلکه و ئەو جووره شتانەیه.* بەرچایی، بەرقەننه. بەر قلیان. «مک.» قاوەتوون، بک.» خورێنی.

1- «نت.» ئەو شتانەی که چاوی ئادەمیزاد دەیان بینێ، ئەوانەی که له نزیک ئینسان هەڵکەوتوون:: بڕۆ لاچۆ بەڕچاوم چۆڵ کە. «که تۆ ڕۆیی، لەبەرچاوم - کورەی خاکێ به ئاودا چوو + لەپاش تۆ ئەی گوڵی نەوڕەسته خاکی کوێ بەسەردا کەم». «وەفایی.، کۆڕ، ل-74» 2- «ست.» حاڵی هەموو ئەو شتانەی که له پێش چاوی ئینسان بن. «مج.» ئاشکرا، دیار. «عا.» واضح.* «بک.» بەرچاڤ.

«ست.»، «مک.، سیم، سن.» 1- حاڵی ئادەمیزادێکی توند دەست به ماڵی خۆیەوه دەگرێ و بەخشەندەیی لەسەر ناکا هیچ، بۆ ماڵ و منداڵی خۆشی به زەحمەت له دڵی دەبێتەوه و لای وایه هەر دەستی لێدا و لێی خەرج کرد دەبڕێتەوه و لەبرسان دەمرێ..* «مک.» لەچەر، ڕژدی. پیسکه. «سن.» دەس وشک. «جن.» چەش تەنگ. 2- ئەو کە سەی چاوی بەرایی نادا خەڵک له خۆشیدا ببینێ و حەز ناکا خەڵک هیچیان هەبێ

«حمس.» ئەنجامی کار و کردەوەی پیاوێکی بەر جاو تەنگ.* ڕژدی، لەچەری، پیسکەیی.

1- «مست. لا.» له پێش چاو ڕاگرتنی شتێ یا مەسەله و کارێک بۆ ئەوه جێ بە جێ بکرێ. ٢- نیشاندانی شتێک بە کەسێ یا کەسانێ.

«نت.»، «سن» 1- تم: ئافتابگەردان. 2- تم: بەرچاوکه.

«نت.»، «کعر.» پارچە قایشێکه هێندێکی ڕیشوو ڕیشوو کراوه و لەسەری وڵاغ «ئەسپ، ئێستر، گوێدرێژ» ی دەیبەستن و به نێو چاوانیاندا شۆڕ دەبێتە وه بۆ ڕەواندنەوەی مێش و مەگەز.تێبــ.ینی: ئاشکرایه ئی ئەسپ دەگەڵ ئی ئێستر و گوێدرێژ فەرقێکی هەیه و به مت و مووروو یا زێو دەێڕازێننەوه.* «مک.» پێشچاوکه. «سن.» بەرچاوه. «سیم.» بەرچاوگه/2.

«نت.» تم: بەرچا.

«نت.» سەوەتەێکی بچکۆلەیه بەشکڵی «هەڕەم» له بنەوه باریکه و هەتا دێ بەرینتر دەبێ، زیاتر بۆ چنینەوەی میوە لە درەخت بەکاردێت تا پاشان بکرێته سەبەتەی گەوره.:: بەرچنەیەک ترێی «خەمزە» مان بۆ هاتووه، کوڕینه یەکێکتان بچێته «ئۆمەرە گەدە» لای کاک جەلالی حەمەی سەعید بەرچنەیێ هەنجیر بێنن، تێبــ.ینی: لەوانەشە لەباتی [4- بەر/1]ی ئەم وشەیه [ 1- بەر/3] بێ ئەو کاتە ماناکەی دەبێته «پێش چنه» .

«نت.» تم: بەربووه /1.

«نت.» 1- مک.» چەرمی ملی ڕەشەوڵاغ که بۆ خوارەوه دادەچۆڕێ2- «؟» یەخه «تم: گم، مهاباد،ل- 73»