تۆڕی زاراوەپارێزیی وشەدان



بەروپشت
«ست.»، «مک.» حاڵی جلک و کەلوپەل و... که به جوورێ دە بەرکرابێ یا داندرابێ دیوی ناوەوە یان «3- بەر» به دەرەوە بێت. * «سن.» بەراوپشت. «سیم.، بک.» بەرەواژ. «مک.» بەراو ەژوو. «جن.» چۆوارشه. «چەواشه».
بەروپشت ئەتڵەس
«ست.»، «مک.» 1- لێفه و هەر شتێکی دیکەی لەم بابەته کە هەردوو ڕووی له قوماشی «ئەتڵەس» بێ. تێبــ.ینی: عادەت وایه ڕوویەکی لێفه له قوماشی نایاب دەکەن و ڕووەکەی دیک ەی «چیت.» د ەبێ ماڵە ئەعیان و دەوڵەمەندان هەموویان هەر ئەتڵەس کردووه. 2- «مج.» سەیدێکی دایکیشی و بابیشی هەرتک «سەیید» بن.* «سیم.» تان و پۆ و ئاوریشم.
بەروپشت کردن
«مست.ست.» هێنانه پێشەوەی لای پشتەوەی هەندێ پارچەی جلک «کراس و....» لەبەر هەر هۆیە کی بێ.
بەروانک
«نت.»، «سن.، بک.» تم: بەروانکه. تێبــ.ینی: له نێوان دوو دەنگی «ن» و «ک» دا بزوێنه کوردی هەیه.
بەروانکه
[[ 1- به‌ر /2 +وان «ئم،» +كه «ئم.» ]]
«نت.»، «مک.» سیم.» پارچەیەک قوماش د ەیدروون و به بەر سینگی منداڵی ساوایەوە دەگرن و له پشت مل و ناو قەدی منداڵەکه له پشتەوه گرێ دەدرێ بۆ ئەوەی جلکەکانی پیس نەبێ.* «بک.، سن.» بەروانک.
بەرواپشت
[[3- به‌ر/2+وا «=واژ» + پشت]]
«ست.»، «سن.» تم: بەروپشت.
بەروبوخجه
[[ كو. تو.] [ 4-به‌ر/4+ و + بوخچه]]
«نت.» هەموو ئەو بوخچانەی که له ماڵێکی کوردەواریدا هەیه یا ئافر تێک هەیەتی:: نازەنین خێرا دەستی به ناوماڵەکەدا بێنه و بەروبوخچە ت له گۆڕی هەڵگره.
بەروبوو
[[ 4- به‌ر/1+ و+بوو]]
«نت.» 1- ئەوەی بەهۆی کشتوکاڵ لە زەوی و ەردەگێرێتەوه یا به هۆی کارگە و فابریقە وه دروست دەکرێ. «عا.» مەنتووج، سە مەر، مەحسوول. 2- «مج.» نەتیجه و ئەنجامی هەر کردەوە و کۆششتێک چاک بێ یا خراپ:: به ڕوبووی خەباتی دژی ئیمپریالیزم ئازادی میللەتانه. تێبــ.ینی: بەلای منەوه، وشەی «بوو» لە مەسدەری «بوون» وەرگیراوه و لە ئەسڵا «بو، وه» یه که سیغەی موفڕ ەدی غایبی زەمانی حاڵه.* بەرهەم.
بەروبوودرێژ
[[1- به‌ر 2+ بوو «بوون» + درێژ ]]
«ست.» حالی کار، مەسەلە یا شتێ کە زۆر بخایێنێ یا وا دیاربێ کە زۆر دەخایەنێ.:: زستان بەروبووی درێژه، بەم هاسانییانە نابڕێتەوه. تیێب- هەر وەکوو کەرتەکانی ئەم وشەیەیان لێ پێکهاتووه بۆمان د ردەخە ن، وشەی «بەروبوو» هیچ پێوەندی دەگەڵ «بەروبوو» ی به مانای «سەمەر» نییه. * درێژخایێن.
بەروبێشکە
[[ 4- بهر /4 + و +بێێسكه ] ]
، «نت.» لانکی منداڵ و هەموو ئەو کەلوپەلەی بۆ پێچانەوەی منداڵ دەناویدا پێویسته، جا منداڵەکەی تێدابێ یا تێدانەبێ:: کچێ ئەوه چ دەکەی وەره ئەوبەروبێشکەیه لێره لابەره.
بەرودوا
[[1- به‌ر 2و3 + و+دوا ]]
«ست.» جووری جووڵان و بزووتنی چەند گیاندار یا بزواندنی چەند شت لە شوێنێ بۆ شوێنێکی تر، بەشێوەیەکی ئەوتۆ کە هێندێک لێک دووربن یا تۆزێ وەخت بکەوێته نێوان. یەک لە دوای یەک:: هەمووتان بەرەودوا بچنەدەر «هەموو دەرکەون بەڵام پێکەوە نا»، سوارەکان خەریکن بەرودوا د ەگەنه بەر ئاوایی «هەموویان وێکڕا ناگەنێ.».
بەرودوا کەوتن
«مست. لا.» پاش و پیش بوونی چە ند کارێ یا کەسانێکه بۆ جێ بەجێ بوون یا جێ بەجێ کردنی کار و مەسەلەیە ک به جۆرێکی تایبەت ڕێز بووبن و دەقیان گرتبێ.
بەرودواخستن
«مست. مت.» جێگوڕکێ کردن بەچەند کار یا چەند کە س و... که تەرتیبێکی تایبە تیان وەرگرتبێ.
بەروو
«سمف.» تم: 2- بەرین.
بەرووش
[[؟] ]
«بک.»، «نا.» دەفرێکی مەعدەنه چێشتی تێیدا لێ دەنێن و بۆ ئیش و کاری تری ناو ماڵیش بە کەڵک دێ، گەوره و پچووکی هەیه. *مەنجەڵ «=عا.: میرجەل»، قازان «تو.» تێبــ.ینی: وەکوو دەبینین ئەو ناوانەی بۆ ئەم ئامرازه بەکاردێن یەکیان عاڕەبی و ئەویتریشیان تورکییه، ئەگەرچی به پێی بەرنامەی ئەم قامووسه دەبوایه وشەی «بەرۆش» وەکوو هاوتای مەنجەڵ و قازان بنووسرێت، بەڵام چوونکوو وشەیەکی ڕەسەنه ڕەنگه خراپ نەبێ له لەهجەی ناوەندی زمانی کوردیشدا بێتەوه مەێدان و هەر وشەیەکی تری لەهجه کانی دیکەی زمانەکەمان که دەینووسم هەر بۆ ئەم مەبەستەیه.